Γράφει ο Παναγιώτης Χατζηαποστόλου
p.hadjiapostolou@alphacyprus.com.cy
Αυξητική τάση στην υποβολή σχετικών αιτήσεων σε σχέση με τη συμμετοχή δημόσιων υπαλλήλων, εκπαιδευτικών του δημοσίου και στρατιωτικών στη διοίκηση ιδιωτικών εταιρειών χωρίς την εξασφάλιση της απαιτούμενης άδειας, παρατηρείται τον τελευταίο χρόνο. Σύμφωνα με στοιχεία τα οποία απέστειλε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοίκησης ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, καταγράφεται αυξητική τάση σημειώνοντας ότι, ενώ για 10 χρόνια είχαν εγκριθεί περίπου 110 τέτοια αιτήματα (2011- 2020), Το 2021 και μέχρι το τέλος του Μαΐου του 2022, έχουν εγκριθεί περίπου 55 αιτήματα.
Τα στοιχεία δόθηκαν στα πλαίσια αυτεπάγγελτης εξέτασης, στις συνεδρίες της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοίκησης ημερ. 03.11.2021 και 11.05.2022. Κατόπιν παράκλησης του Προέδρου της Επιτροπής, κατά την τελευταία συνεδρία της Επιτροπής. Στην απαντητική επιστολή του Υπουργού Οικονομικών, επισυνάπτεται και Πίνακας με τα στοιχεία που ζητήθηκαν από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού που αφορούν στις εγκρίσεις από το Υπουργείο Οικονομικών αιτημάτων δημοσίων υπαλλήλων και εκπαιδευτικών λειτουργών για παραχώρηση άδειας για κατοχή μετοχών ή/και για συμμετοχή τους στη διοίκηση ιδιωτικών εταιρειών.
Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, τα στοιχεία που διαβιβάζονται αφορούν τα έτη 2011 έως 2022 (μέχρι τέλος του Μάη) και στους αριθμούς περιλαμβάνονται και αιτήματα εργοδοτούμενων ορισμένου και αορίστου χρόνου που υπηρετούν στη δημόσια υπηρεσία, καθώς και εκπαιδευτικών λειτουργών που υπηρετούν στην εκπαιδευτική υπηρεσία με σύμβαση, για τους οποίους εφαρμόζεται η ίδια διαδικασία με τους μόνιμους υπάλληλους / λειτουργούς.
Από το 2011 μέχρι και τον Μάιο του 2022 έλαβαν έγκριση 165 από τα 182 συνολικά αιτήματα που κατέθεσαν Δημόσιοι Υπάλληλοι, με μόλις 17 από αυτά να απορρίπτονται. Ειδικότερα, από τις 165 άδειες οι 115 αφορούν μετοχές, οι 34 μετοχές και οι 16 μετοχές και διοίκηση σε ιδιωτικές εταιρείες.
Έρευνα από τον Γενικό Ελεγκτή
Όπως αναφέρει στην επιστολή του ο κ. Πετρίδης, μετά την ενημέρωση από τον Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας για την έρευνα που είχε διεξαγάγει το Γραφείο του σχετικά με το θέμα κατοχής μετοχών ή/και συμμετοχής στη διοίκηση ιδιωτικών εταιρειών από κρατικούς υπάλληλους, το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού του Υπουργείου κυκλοφόρησε την Εγκύκλιο με αρ. 1660 και ημερ. 17.05.2021, για σκοπούς υπενθύμισης της υποχρέωσης που έχουν οι δημόσιοι υπάλληλοι και τα μέλη της Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με τη νομοθεσία που διέπει τους όρους απασχόλησής τους, για εξασφάλιση άδειας για κατοχή μετοχών ή/και για συμμετοχή τους στη διοίκηση ιδιωτικών εταιρειών.
3700 δημόσιοι υπάλληλοι
Σε δηλώσεις του στο Alphanews.live ο εκπρόσωπος τύπου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας Μάριος Πετρίδης ανέφερε πως τα ευρήματα της έρευνας που διενήργησε ο Γενικός Ελεγκτής διαβιβάστηκαν με τη μορφή του εμπιστευτικού στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή στις 12 Απριλίου. Σύμφωνα με τον κ. Πετρίδη, κατά τον έλεγχο που έγινε στο Δημόσιο Τομέα από σύνολο 45.507 εργαζομένων τον Ιούνιο του 2020 εντοπίστηκαν 1972 περιπτώσεις μετόχων σε μια ή περισσότερες εταιρείες, 995 περιπτώσεις διευθυντών και 1055 περιπτώσεις να είναι γραμματείς. Στο σύνολο πρόκειται για 3972 περιπτώσεις. Αυτό μεταφράζεται σε ένα αριθμό 3700 δημοσίων υπαλλήλων που φαίνονται να στη διοίκηση ιδιωτικών εταιρειών ή κατέχουν μετοχές ή είναι εγγεγραμμένοι ως γραμματειακό προσωπικό. Όπως διευκρίνισε ο Μάριος Πετρίδης, οι διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στις περιπτώσεις που εντοπίστηκαν και στον αριθμό των ατόμων έχει να κάνει με το γεγονός ότι εντοπίστηκαν περιπτώσεις όπου πρόσωπο φαίνεται να είναι και διευθυντής και μέτοχος την ίδια ώρα. Αναφορικά με το Ευρύτερο Δημόσιο τομέα, δηλαδή ημικρατικούς οργανισμούς, αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, συμβούλια και πανεπιστήμια, σύμφωνα με τα ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, από το σύνολο 71 οργανισμών και 8590 εργαζομένων, εντοπίστηκαν συνολικά 1157 περιπτώσεις, που συμμετέχουν στη διοίκηση, είναι μέτοχοι ή γραμματείς ιδιωτικών εταιρειών χωρίς την εξασφάλιση της απαιτούμενης άδειας από το Υπουργείο Οικονομικών. Συγκεκριμένα 535 περιπτώσεις που είναι μέτοχοί σε μια ή περισσότερες εταιρείες, 321 περιπτώσεις που είναι εγγεγραμμένοι ως διευθυντές και 301 περιπτώσεις που παρουσιάζονται ως γραμματείς.
Αναλυτικά, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, από τους πιο πάνω 71 οργανισμούς, αυτοί που εργαζόμενοι τους κατέχουν πολλές μετοχές ή συμμετέχουν στη διευθυντική πυραμίδα νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου είναι:
- Cyta: Από το σύνολο των 1.584 εργαζόμενων, οι 122 από αυτούς κατέχουν μετοχές, οι 58 είναι διευθυντές και οι 60 είναι γραμματείς σε εταιρείες.
- ΑΗΚ: Από τους 2.122 εργαζόμενους, οι 108 έχουν μετοχές, οι 58 κατέχουν διευθυντική θέση και οι 59 έχουν θέση γραμματέα.
- Πανεπιστήμιο Κύπρου: Από 834 υπάλληλους, οι 61 κατέχουν μετοχές, οι 46 κατέχουν θέση διευθυντή και οι 31 θέση γραμματέα.
- Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας: Από τους 973 εργαζόμενους, οι 36 είναι μέτοχοι, οι 27 διευθυντές και οι 23 γραμματείς.
- ΤΕΠΑΚ: Από τους 403 εργαζόμενους, οι 27 έχουν μετοχές, οι 18 είναι διευθυντές και οι 17 γραμματείς.
- Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς: Από το σύνολο των 127 εργαζομένων, οι 14 είναι μέτοχοι, οι 9 διευθυντές και 6 γραμματείς.
- Κεντρική Τράπεζα: Από τους 290 εργαζόμενους, οι 13 έχουν μετοχές, ενώ 20 υπάλληλοι είναι διευθυντές και γραμματείς.
Στο μεταξύ, το 40% των εργαζομένων στο Συμβούλιο Αποχετεύσεων κατέχουν μετοχές, το 33% είναι διευθυντές και το 13% γραμματείς. Επίσης, το 27% εργαζομένων στον Δήμο Πέγειας και το 20% στον Δήμο Πόλης Χρυσοχούς κατέχουν μετοχές σε ιδιωτικές εταιρείες. Στην πρώτη περίπτωση, το 13% είναι διευθυντές και το 20% γραμματείς ενώ στη δεύτερη περίπτωση 10% είναι διευθυντές και 10% κατέχουν θέση γραμματέα.
Μέτοχοι σε εταιρείες
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πετρίδη, οι πλείστες αιτήσεις δημοσίων υπαλλήλων/ εκπαιδευτικών λειτουργών αφορούν κατοχή μετοχών σε ιδιωτικές εταιρείες και κυρίως σε Οικογενειακές ιδιωτικές εταιρείες, που προέκυψαν μετά από κληρονομική διαδοχή ή ως κληροδότημα, μετά από δωρεάν μεταβίβαση των μετοχών από τους γονείς τους λόγω ηλικίας ή σοβαρών προβλημάτων υγείας, στα πλαίσια διαμοιρασμού της περιουσίας τους. Σημειώνει δε πως κατά τη διερεύνηση του θέματος, διαπιστώθηκε πως υπήρχαν περιπτώσεις δημοσίων υπαλλήλων που κατέχουν μετοχές ή/ και έχουν θέση Διευθυντή/ Γραμματέα σε ιδιωτικές εταιρείες, που είτε οι εταιρείες είναι διαγραμμένες είτε οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν διοριστεί σ' αυτές στα πλαίσια των υπηρεσιακών τους καθηκόντων.
Δικαίωμα παραχώρησης άδειας
Σύμφωνα με την επιστολή, βάσει των άρθρων 65 και 52 των περί Δημόσιας Υπηρεσίας και περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμων, αντίστοιχα, ο Υπουργός Οικονομικών έχει αρμοδιότητα παραχώρησης άδειας για κατοχή μετοχών σε ιδιωτικές εταιρείες ή/και για συμμετοχή σε Διοικητικά Συμβούλια ιδιωτικών εταιρειών μόνο αναφορικά με δημοσίους υπαλλήλους και εκπαιδευτικούς λειτουργούς. Επισημαίνεται ότι ο Υπουργός Οικονομικών, με αποφάσεις του ημερ. 12.06.1992 και 12.04.2008, αντίστοιχα, έχει εκχωρήσει την άσκηση των εν λόγω εξουσιών στον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών. Σύμφωνα με τα πιο πάνω άρθρα, κύρια προϋπόθεση έγκρισης τέτοιων αιτημάτων είναι όπως αυτά μην είναι ασυμβίβαστα με την εκτέλεση των καθηκόντων των αιτητών, στοιχείο που επιβεβαιώνεται από την αρμόδια τους αρχή, η οποία διαβιβάζει τα υπό αναφορά αιτήματα στο Υπουργείο Οικονομικών.
