Με την κατασκευή δεκάδων νέων κυματοθραυστών, μία πρακτική που στην Ευρώπη έχει κριθεί καταστροφική εδώ και δεκαετίες, επιχειρεί η Μονάδα Θαλασσίων Έργων, εν έτη 2024, να θωρακίσει τις κυπριακές ακτές από την περιβαλλοντική απειλή της διάβρωσης.
Το τραγελαφικό είναι πως πάθαμε και μυαλό δε βάλαμε. Προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημα που προκάλεσε η χωρίς φειδώ κατασκευή κυματοθραυστών, δηλαδή την επιτάχυνση της διάβρωσης στις κυπριακές ακτές, με το ίδιο, παρωχημένο εργαλείο.
«Δεν πρέπει να συνεχίσουμε με τα σκληρά έργα, τα σκληρά έργα έχουν καταστρέψει τις ακτές μας και δεν θα λύσουμε λάθη κάνοντας ακόμη μεγαλύτερα λάθη», δηλώνει η Ακτομηχανικός Ξένια Λοϊζίδου.
«Κλοπή» άμμου και κυματοθραύστες
Οι πρώτοι κυματοθραύστες άρχισαν να κατασκευάζονται τη δεκαετία του ’80. Ήταν η απάντηση στις πρώτες ενδείξεις για υποχώρηση των ακτογραμμών ως αποτέλεσμα της λατόμευσης παράκτιων υλικών, τεραστίων ποσοτήτων άμμου και χαλικιών δηλαδή, που αντλούνταν για τις ανάγκες της οικοδομικής βιομηχανίας από τη δεκαετία του ’60.
Όμως κάθε έργο που κατασκευάζεται στην παράκτια ζώνη διαταράσσει την ισορροπία της φύσης. Αυτό με μαθηματική ακρίβεια συνέβη και με την ανεξέλεγκτη τοποθέτησή των κυματοθραυστών στις κυπριακές ακτές.
«Κατασκευάστηκαν λοιπόν όλοι αυτοί οι κυματοθραύστες και τα κάθετα, δημιουργώντας μία πολύ μεγάλη διατάραξη του ισοζυγίου. Αλλού ξεκίνησαν διαβρώσεις, αλλού έγιναν όλες αυτές οι τεράστιες προσχώσεις όπως βλέπουμε εδώ».
Απτό παράδειγμα του καταστροφικού αποτελέσματος από την κατασκευή ενός μόνο κυματοθραύστη τη δεκαετία του ‘80 είναι η θάλασσα περβολιών Περβολιών – Μενεού, γνωστή για τον ιστορικό φάρο της. Εκεί βρεθήκαμε για αυτοψία με τη Ξένια Λοϊζίδου.
Αλλού το νερό υποχώρησε 50 μέτρα, αλλού «έφαγε» την ακτή
«Όταν κατασκευάστηκε αυτός ο κυματοθραύστης, η παραλία ήταν περίπου 50 μέτρα πίσω», αναφέρει η Ξένια Λοϊζίδου για την ακτογραμμή Περβολιών - Μενεού.
Ο Πανίκος Νικολαΐδης μετοίκησε στην περιοχή Περβολιών το 1974. Ήταν 13 ετών και θυμάται πολύ καλά πως…
«Μόλις κατέβαινες τις σκάλες, ήσουν μέσα στο νερό. Μετά την κατασκευή του λιμενοβραχίονα δημιουργήθηκε αυτό το φαινόμενο. Όπως βλέπετε κι εσείς η διάβρωση θα σύρει και τους ναυαγοσώστες κάτω».
Είναι προκλητικό αλλά ο λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκε ο κυματοθραύστης ήταν η δημιουργία αμμώδους παραλίας μπροστά από τουριστικό συγκρότημα.
«Και πραγματικά δημιουργήθηκε αυτή η τεράστια αμμώδης παραλία», σημειώνει η Ξένια Λοϊζίδου.
Το αποτέλεσμα;
«Όλο το υλικό που μαζεύτηκε από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 που έγινε αυτός οι κυματοθραύστης είναι το υλικό που λείπει από τις ακτές του Μενεού».
Σχεδίασαν 15 νέους κυματοθραύστες
Η θάλασσα στο Μενεού έφτασε κυριολεκτικά μέχρι τις παραθαλάσσιες εξοχικές κατοικίες. Για να λύσει τώρα το πρόβλημα η Μονάδα Θαλασσίων Έργων προτείνει τη δημιουργία άλλων 15 κυματοθραυστών! Μία πρόταση που προέκυψε από μελέτη εμπειρογνωμόνων το 2018. Αφού, όπως μας πληροφορεί το Τμήμα Δημοσίων Έργων, μελέτησε τις τοπικές συνθήκες και όλες τις υπαλακτικές λύσεις και κατέδειξε πως οι κυματοθραύστες είναι η καλύτερη και πιο εφικτή λύση.
«Είναι να απορεί κανείς πώς ενώ στην Ευρώπη έχουν σταματήσει εδώ και χρόνια να κατασκευάζονται σκληρά έργα στις ακτές, και μάλιστα σε πολλές περιοχές όπως είναι η Νότια Ιταλία, η Ισπανία καθαιρούνται, ελευθερώνονται οι ακτές, πώς γίνεται στην Κύπρο να συνεχίζουμε να έχουμε αυτές τις συντηρητικές λύσεις».
Λύσεις που δεν συνάδουν ούτε με τις διακηρύξεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ούτε με τη γαλάζιας ανάπτυξης.
«Θα πρέπει να αποφασίσουν και οι decision makers τι θέλουμε να κάνουμε. Θέλουμε να δημιουργήσουμε υποδομές που θα αντιμετωπίσουμε τα θέματα της κλιματικής αλλαγής ή θα πηγαίνουμε με υποδομές της δεκαετίας του 60»;
Σχεδιάζουν δεκάδες κυματοθραύστες σε οκτώ περιοχές
Αυτή τη στιγμή εκκρεμούν αιτήματα για εκασφάλιση περιβαλλοντικής έγκρισης κατασκευή δεκάδων κυματοθραυστών σε οκτώ περιοχές της ελεύθερης Κύπρου. Αφορούν εκτός από τα Περβόλια, την Αγία Νάπα, την Πέγεια, την Πόλη, τα Κούκλια, την Πέτρα του Ρωμιού, τον Πωμό και το Νέο Χωριό. Το Τμήμα Περιβάλλοντος όπως πληροφορούμαστε δεν είναι διατεθειμένο να συναινέσει στην κατασκευή κυματοθραυστών. Θα προταθούν άλλοι, λιγότερο παρεμβατικοί τρόποι για την αντιμετώπιση της διάβρωσης με έχουν ήπιες επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον, σύμφωνα και με την πρακτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι πεποίθηση της Μονάδας Θαλασσίων Έργων ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος αν απορρίψει τελικά τους κυματοθραύστες θα πρέπει να προτείνει και τις λύσεις που θα πρέπει να δοθούν.
«Πιστεύω, στις ακτές της Κύπρου, όσες απέμειναν φυσικές που δεν είναι πολλές, πρέπει να απαγορευτούν δια ροπάλου τα σκληρά έργα και να αγγίξουμε με μεράκι, αγάπη και μέσα στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης να δούμε ανά περιοχή μικρές ήπιες παρεμβάσεις οι οποίες θα είναι για να λύσουν πολύ συγκεκριμένα προβλήματα».
Δείτε το ρεπορτάζ της Μιράντας Λυσάνδρου:
