Στη δίνη του Μεσανατολικού κινείται η διεθνής κοινότητα, η οποία ψάχνει εναγωνίως εκείνες τις λύσεις που θα αποσοβήσουν περαιτέρω κλιμάκωση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τα πάντα κινούνται γύρω από τον άξονα Ισραήλ-Χαμάς, παραμερίζοντας ανοικτά μέτωπα, τόσο σε εσωτερικό επίπεδων κρατών, όσο και ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Στο όλο πλέγμα αναπόφευκτα εντάσσεται και η Κύπρος, αφενός γιατί τα πεδία των μαχών διεξάγονται στη «γειτονιά» της, αφετέρου διότι συνέπεσαν χρονικά με την επιχειρούμενη αναθέρμανση, μετά από σχεδόν εφτά χρόνια, του Κυπριακού.
Εκεί που όλα έδειχναν πως ήταν πλέον θέμα χρόνου ο διορισμός απεσταλμένου από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, η 7η Οκτωβρίου ενδέχεται να αλλάξει, αν όχι τα δεδομένα, τη δυναμική που η δική μας πλευρά επιζητούσε.
«Είναι νομίζω αναμενόμενο ότι η έμφαση όλων των διεθνών οργανισμών και ειδικά του ΟΗΕ αλλά και των σημαντικών δρώντων (κρατών) που εμπλέκονται και στο Κυπριακό να μετατοπιστεί στο Μεσανατολικό με υποβάθμιση της σημασίας του Κυπριακού και άλλων μικρότερης εμβέλειας ανοικτών ζητημάτων.»
Με αυτή την τοποθέτηση, ο επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Δρ. Γιάννος Κατσουρίδης, σκιαγραφεί στο AlphaNews.Live, το που αναμένεται να πέσουν πλέον οι προβολείς του διεθνούς ενδιαφέροντος. Και αυτή είναι μόνο η μια πτυχή του Κυπριακού σε συνάρτηση με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
Στο όλο κάδρο αναπόφευκτα τοποθετείται ο παράγοντας Ευρωπαϊκή Ένωση, στον οποίο δημοσίως και πολλάκις έχει εναποθέσει ελπίδες ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, η Τουρκία που όπως στο Ουκρανικό, ψάχνει τη δική της θέση στο τραπέζι των βασικών δρώντων, και βεβαίως το δίδυμο Κύπρου-Ισραήλ, στον τομέα της ενέργειας και τη σύνδεση που αυτή έχει στο εθνικό ζήτημα.
Απεσταλμένος και κρίση στη Μέση Ανατολή
Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, το momentum ευνοούσε τον διορισμό Απεσταλμένου εκ μέρους του Αντόνιο Γκουτέρες. Οι εξελίξεις από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ μέχρι και το ξέσπασμα του πολέμου, συνηγορούσαν πως μια τέτοια εξέλιξη αποτελούσε απλώς ζήτημα χρόνου. Έφτασε μάλιστα σε σημείο όπου έπεσαν στο τραπέζι και πιθανά ονόματα, ενώ ισχυρό ρεύμα προς αυτή την κατεύθυνση υπήρχε και σε Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Κατσουρίδη, «οι εξελίξεις στο Μεσανατολικό, δεν σημαίνει πως ο ΟΗΕ θα βάλει στην άκρη το Κυπριακό, καθώς ο διορισμός απεσταλμένου μπορεί να γίνει χωρίς να απαιτείται σημαντική διάθεση πόρων οποιασδήποτε μορφής εκ μέρους του ΟΗΕ, ιδιαίτερα αν αυτός ο απεσταλμένος θα είναι κυρίως για να διακριβώσει αν υπάρχει έδαφος για επανέναρξη συνομιλιών και όχι για τη διεξαγωγή τους».
Ωστόσο, όπως αναφέρει
«Αυτό που φαίνεται πιο πιθανόν να διαφοροποιηθεί είναι η επί της ουσίας ενασχόληση τόσο του ΟΗΕ όσο και άλλων σημαντικών διεθνών δρώντων με άλλα ζητήματα, περιλαμβανομένου του Κυπριακού, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Έχει ήδη εκφραστεί η άποψη από αρκετούς αναλυτές ότι ακόμα και το Ουκρανικό το οποίο αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την συλλογική Δύση μπορεί να υποβαθμιστεί.»
Ορατό είναι το σενάριο, σύμφωνα με τον κ. Κατσουρίδη, να υποβαθμιστεί το Κυπριακό και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μιας Ένωσης που μετά τις επικρίσεις που δέχεται για αδυναμία να αποκτήσει ρυθμιστικό ρόλο σε καίρια διεθνή ζητήματα, βλέπει το Μεσανατολικό σαν μια ευκαιρία να αποκαταστήσει ένα κομμάτι τις πληγείσας αξιοπιστίας της.
Εξάλλου σύμφωνα με τον Γιάννο Κατσουρίδη
«Τα τελευταία χρόνια δεν μπορούμε να πούμε ότι το Κυπριακό ήταν από τις σημαντικές προτεραιότητες της ΕΕ έτσι και αλλιώς. Άλλωστε η ΕΕ το έχει ξεκαθαρίσει ότι θα συνεισφέρει κυρίως κατά τρόπο συμπληρωματικό στις προσπάθειες του ΟΗΕ. Είτε αυτό αποτελεί ένδειξη αδυναμίας είτε έλλειψη θέλησης αποτελεί μια πραγματικότητα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.»
Ο παράγοντας Τουρκία και τα μηνύματα στην κυπριακή διπλωματία
Όπως και στο Ουκρανικό, έτσι και στο Μεσανατολικό, η Τουρκία βρήκε την ευκαιρία να ανάγει εαυτόν σε ρυθμιστικό παράγοντα. Πρώτα με το να ταχθεί δημόσια υπέρ της δημιουργίας ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους. Ο ίδιος ο Ερντογάν, μια μόλις ημέρα μετά το τρομοκρατικό κτύπημα της Χαμάς δήλωσε ότι η δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, με τα σύνορα που καθορίστηκαν το 1967, είναι απαραίτητη για την περιφερειακή σταθερότητα.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, έριξε στο τραπέζι και την πρόταση περί εγγυητριών δυνάμεων. Τόνισε ότι οι εγγυήτριες χώρες πρέπει να προέρχονται από την περιοχή, μεταξύ των οποίων να είναι και η Τουρκία. Για το Ισραήλ, σύμφωνα με την πρότασή του μπορεί να είναι και άλλες χώρες.
«Αυτός (σ.σ. ο μηχανισμός εγγυήσεων) περιλαμβάνει και την Τουρκία. Άλλες χώρες ας είναι εγγυητές για το Ισραήλ. Μετά την επίτευξη της συμφωνίας, οι εγγυήτριες χώρες θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την εκπλήρωση των προνοιών της».
Θέση που επανέλαβε και χθες από το βήμα της Συνόδου Κορυφής για την Ειρήνη στο Κάιρο, στην παρουσία και του Νίκου Χριστοδουλίδη.
«Η όποια εκτίμηση μας για την Τουρκία πρέπει να ξεκινά από την αναγνώριση ότι πρόκειται για μια σημαντική περιφερειακή δύναμη την οποία έχουν ανάγκη οι ισχυροί δρώντες σε πολλαπλά μέτωπα και η ίδια το γνωρίζει αυτό και προσπαθεί να το εκμεταλλευτεί», σχολίασε ο κ. Κατσουρίδης, αναδεικνύοντας μια παράμετρο, με αμιγώς κυπριακό ενδιαφέρον.
«Αν όντως γίνει όμως κάτι τέτοιο αποδεχτό από τη διεθνή κοινότητα σίγουρα δημιουργεί ένα αρνητικό προηγούμενο για το Κυπριακό αν και δεν είναι ακριβώς οι ίδιες οι αναλογίες. Η όλη παρουσία της Τουρκίας είναι σαφέστατα αναβαθμισμένη και αυτό είναι κάτι που πρέπει να λάβει υπόψη της η κυπριακή διπλωματία. Τα μηνύματα αυτών των τουρκικών κινήσεων θα έλεγα ότι αφορούν κυρίως τη στάση και τις σχέσεις μας με τις Αραβικές και μουσουλμανικές χώρες.»
Κύπρος-Ισραήλ και η επόμενη ημέρα
Είναι δεδομένο πως κάθε μέρα που περνά, το Ισραήλ μετρά εχθρούς και φίλους. Με δεδομένο πως με τον έναν τρόπο ή τον άλλο, οι καπνοί του πολέμου, κάποτε θα καταλαγιάσουν, ζητούμενο αποτελεί η γεωπολιτική πραγματικότητα της επόμενης ημέρας.
«Το πως θα αλλάξουν οι συσχετισμοί είναι κάτι που πρέπει νομίζω να αναμένουμε ακόμα λίγο για να αποκρυσταλλωθεί η εικόνα. Προς το παρόν είμαστε σε μια πολύ ρευστή κατάσταση» σχολιάζει επ’ αυτού ο κ. Κατσουρίδης, ο οποίος χαρακτηρίζει ως «κλειδί», το ρόλο της Τουρκίας.
«Δεν μπορούμε ακόμα να είμαστε σίγουροι ούτε για τις προσθέσεις του Ισραήλ και πως θα κινηθεί ως προς τα ενεργειακά. Αν θα στραφεί πιο καθαρά προς την Κύπρο παραμερίζοντας άλλες οδεύσεις ή αν μια εκτόνωση της παρούσας κρίσης οδηγήσει τον Ισραήλ σε άλλες επιλογές που ενδεχομένως να περιλαμβάνουν και την Τουρκία.»
Με τη διαπίστωση πως είμαστε «ακόμη στην αρχή», και οι εξελίξεις λαμβάνουν μορφή χιονοστιβάδας, η Κυπριακή Δημοκρατία πραγματοποιεί το δικό της σαφάρι, τόσο στην εν εξελίξει κρίση στο Ισραήλ, όσο και στο να παραμείνουν ζωντανές οι διαδικασίες αναθέρμανσης του Κυπριακού, υπό τα νέα αυτά δεδομένα.
