Από τρακαρισμένα αυτοκίνητα που έχουν επιδιoρθωθεί όπως-όπως και μοσχοπολούνται ατομικά στους δρόμους και όχι από αντιπροσωπείες ή «μάντρες», κινδυνεύουν οι οδηγοί, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εμπορίας Αυτοκινήτων (ΠΑΣΕΑ), ο οποίος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Οι αρμόδιοι φορείς βρίσκονται σε αναζήτηση λύσεων για το πρόβλημα.
Οι καταγγελίες
Το καλοκαίρι που μας πέρασε, ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Εμπορίας Αυτοκινήτων (ΠΑΣΕΑ) πραγματοποίησε συνάντηση με το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων για να θέσουν επί τάπητος την «πειρατεία» αυτή, άλλα και θέματα που αφορούν τα οχήματα.
Στην συνάντηση ζητήθηκε το ενδεχόμενο αλλαγής της νομοθεσία ώστε να αναγράφεται στα έγγραφα του οχήματος, το μέγεθος της ζημιάς που είχε υποστεί από τον προηγούμενο ιδιοκτήτη σε κατηγογορίες. Παρόμοιο σύστημα εφαρμόζεται στο εξωτερικό, όπως για παράδειγμα στη Βρετανία οχήματα κατηγορίας Α και Β έχουν υποστεί τέτοια ζημιά που δεν επιστρέφουν στους δρόμους, ενώ οι κατηγορίες C και D αφορούν οχήματα τα οποία επιδιορθώθηκαν και μπορούν να κυκλοφορούν.
Παλαιότερα, η αναγραφή ζημιάς και επιδιόρθωσης στα έγγραφα του οχήματος υπήρχε, όμως αφαιρέθηκε προ 15ετίας. Το πρόβλημα που προκύπτει, σύμφωνα με τις καταγγελίες, είναι ότι παρόλο που ένα όχημα το οποίο έρχεται από το εξωτερικό και αναγράφει ότι έχει κτυπηθεί, στα κυπριακά έγγραφα δεν αναφέρεται.
Σημειώνεται ότι σε ερώτηση του Alphanewslive προς τον ΠΑΣΕΑ, αν υπάρχουν αριθμητικά στοιχεία τέτοιων περιπτώσεων ή έστω οχημάτων που εισάχθηκαν, επιδιορθώθηκαν και διοχετεύθηκαν στην αγορά, η απάντηση ήταν αρνητική.
Η απάτη
Σύμφωνα με καταγγελίες του ΠΑΣΕΑ, ο κάθε πολίτης μπορεί να αγοράσει από ιστοσελίδες του εξωτερικού το επιθυμητό όχημα και σε πολύ καλή τιμή. Αυτό γίνεται μέσω διαδικτυακών δημοπρασιών όπου τα μεταχειρισμένα ή/και χτυπημένα οχήματα δίνονται όσο-όσο, συνήθως για παλιοσίδερα και ανταλλακτικά.
Ιαπωνία και Βρετανία, είναι συνήθως οι χώρες προέλευσης των οχημάτων. Οι αγορές γίνονται από μη επαγγελματίες που δεν ασχολούνται με την εμπορία αυτοκινήτων. Στη συνέχεια, κατά την εισαγωγή του οχήματος δηλώνουν πως είναι για προσωπική τους χρήση και μετά την επιδιόρθωση τα μοσχοπουλούν.
Τα οχήματα θα έρθουν στην Κύπρο μέσα σε κοντέινερ για να μεταφερθούν σε κάποιο συνεργείο αυτοκινήτων. Εκεί θα γίνουν οι απαραίτητες επιδιορθώσεις για να καταστεί το όχημα ικανό να βρίσκεται στους δρόμους. Κρίσιμο σημείο της «διαδρομής», αν θα περάσει το όχημα από τον μηχανολογικό τεχνικό έλεγχο. Από τη στιγμή που θα λάβει έγκριση του ΜΟΤ, τότε μπαίνει πωλητήριο.
Το όχημα θα βρεθεί σε κάποιο εμφανές σημείο των πόλεων με την αναγραφή «ΠΩΛΕΙΤΑΙ» και το τηλέφωνο ενός ιδιώτη. Στα έγγραφα, του δεν αναφέρεται το όποιο χτύπημα είχε ή τις επιδιορθώσεις που έχει υποστεί. Σημειώνεται ότι δεν πωλούνται από αντιπροσώπους ή εμπόρους αυτοκινήτων αλλά μέσω της ιδιωτικής οδού.
Η ελκυστική τιμή του οχήματος σε συνάρτηση με την μάρκα πολυτελείας του οχήματος «θολώνουν» την σκέψη του υποψήφιου αγοραστή και δεν θα αναζητήσει επιπρόσθετα έγγραφα. Αποτέλεσμα να μην γνωρίζει σε τι κατάσταση βρίσκεται για παράδειγμα ο σκελετός του οχήματος ή κάποιο άλλο μηχανολογικό μέρος, καθιστώντας το όχημα επικίνδυνο για τον οδηγό αλλά και τους υπόλοποιους αφού είναι αμφίβολη η ποιότητα και ασφάλεια του.
Ποιος ελέγχει;
Σε επικοινωνία με το Υπουργείο Μεταφορών, τονίστηκε πως το πρόβλημα είναι γνωστό όμως είναι τέτοια η φύση του που ο έλεγχος είναι σχεδόν ακατόρθωτος, παρά μόνο αν υπάρξει καταγγελία. Όπως ειπώθηκε τον έλεγχο θα πρέπει αρχικά να πραγματοποιεί το Τμήμα Τελωνείων.
Αυτό όμως δεν είναι εφικτό καθώς όπως δηλώνει το Τμήμα Τελωνείων, «Δεν είμαστε μηχανικοί». Σύμφωνα με τους ίδιους, τα Τελωνεία πραγματοποιούν ελέγχους σε όλες τις εισόδους και εξόδους της Κυπριακής Δημοκρατίας, και κυρίως στα σημεία με τα κατεχόμενα. Όπως δηλώνουν δεν έχουν τις γνώσεις, το χρόνο ή την ευθύνη να ελέγχουν κάθε όχημα μηχανολογικά.
Ο φόρτος εργασίας και ο όγκος εμπορευματοκιβωτίων που έρχονται καθημερινά είναι τεράστιος. Επομένως στο Τμήμα αδυνατούν να ελέγξουν όλα τα εμπορευματοκιβώτια λόγω έλλειψης προσωπικού και τεράστιας ποσότητας προϊόντων. Όπως μετέφεραν στο Alphanewslive πηγές από το Τμήμα Τελωνείων, η έλλειψη προσωπικού είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους.
Με αυτά τα δεδομένα, οι έλεγχοι που γίνονται γενικά για όλα τα προϊόντα που εισάγονται ή εξάγονται, είναι «τυχαίοι». Το Τμήμα πραγματοποιεί ελέγχους και μετά από πληροφορίες για μη καταβολή φόρων.
Όσον αφορά τα οχήματα, το Τμήμα διαβεβαιώνει ότι οι φόροι καταβάλλονται και έτσι το κράτος δεν χάνει από τα έσοδα του. Αυτό γίνεται με βάση τους ρύπους που εκπέμπει ένα όχημα και όχι αναλόγως της καταλληλότητας του. Τα αυτοκίνητα που εισάγονται είναι συνήθως από τρίτες χώρες που το τιμόνι είναι στα δεξιά όπως Ιαπωνία και Ντουμπάι.
Παλαιότερα, το κράτος έχανε, λόγω του ότι ο φόρος διέφερε από τα λειτουργήσιμα οχήματα με τα «παλιοσίδερα». Οι παράνομοι, τα παρουσίαζαν ως παλιοσίδερα κερδίζοντας έτσι και από εκεί. Πλέον, με κριτήριο τους ρύπους όλα τα οχήματα ασχέτως κατάστασης φορολογούνται κανονικά.
Πήραμε το ΜΟΤ
Τα «πειρατικά» οχήματα αφού εισέλθουν στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας και περάσουν τον τελωνειακό έλεγχο, το μόνο που απομένει είναι να επισκευαστούν και να αποκτήσουν την έγκριση του ΜΟΤ. Η καταλληλότητα του οχήματος κρίνεται από αυτή την έγκριση, οπότε μεταφέρονται στα σημεία όπου γίνεται ο Τεχνικός Έλεγχος. Μάλιστα το σενάριο να εισάγονται δύο μέρη αυτοκινήτων και να ενώνονται αργότερα (πχ μπροστινό και πίσω μέρος), δεν απέχει από την πραγματικότητα.
«Κάθε όχημα υποβάλλεται σε περιοδικό τεχνικό έλεγχο, ο οποίος ανάλογα με την κατηγορία του οχήματος, διενεργείται είτε από Δημόσιο Κέντρο Τεχνικού Ελέγχου Οχημάτων (ΚΕΜΟ), είτε από Ιδιωτικό Κέντρο Τεχνικού Ελέγχου Οχημάτων (Ι.Κ.Τ.Ε.Ο.)» αναφέρει η ιστοσελίδα του Τμήματος Οδικών Μεταφορών. Μιλώντας με το Τμήμα, ειπώθηκε πως γίνονται ελέγχοι όπως σε κάθε όχημα και από τη στιγμή δίνεται το ΜΟΤ το αυτοκίνητο θεωρείται κατάλληλο.
Έτσι, το όχημα αυτό μπορεί να μεταπωληθεί από κάποιο πεζοδρόμιο, σε αρκετά προσιτή τιμή παρά το ιστορικό του και με κυπριακά έγγραφα πλέον.
Παρασκήνιο
Έντονες υπήρξαν οι συζητήσεις γύρω από το θέμα. Σύμφωνα με πληροφορίες του Alphanewslive, στην συνάντηση στο Υπουργείο Μεταφορών με τον ΠΑΣΕΑ, παρόντες ήταν εκπρόσωποι και άλλων τμημάτων και Υπηρεσιών. Στο άκουσμα των καταγγελιών, ειπώθηκαν αρκετά με τον κάθε φορέα να ρίχνει το «μπαλάκι» των ευθυνών αλλού.
Το Υπουργείο ζητάει να βρεθεί λύση ενώ το Τμήμα Μεταφορών θεωρεί πως από την στιγμή που ένα όχημα εγκρίνεται με ΜΟΤ δεν μπορεί να κάνει κάτι άλλο. Από πλευράς τελωνείων, ο έλεγχος γίνεται με βάση των ρύπων αλλά και των δυνατοτήτων του προσωπικού του.
Ο ΠΑΣΕΑ έθεσε ξεκάθαρα πως κάθε όχημα που εισάγεται στην Κύπρο θα πρέπει να υπάρχει τρόπος να διαφαίνεται η κατάσταση του και να αναγράφεται η «κατηγορία καταλληλότητας».
Αυτό ειπώθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι δεν μπορεί να γίνει «διότι δεν μπορούμε να γράφουμε σε έγγραφα άλλων χωρών» και ούτε αναγράφεται κάτι αντίστοιχο στα κυπριακά έγγραφα.
Όλα τα πιο πάνω δημιουργούν ένα κενό στο οποίο θύμα είναι οι Κύπριοι οδηγοί και η οδική ασφάλεια, μιας και ανενόχλητοι μη επαγγελματίες, μεταπωλούν οχήματα με ίσως βαρύ ιστορικό, το οποίο διαγράφεται.
Κουλτούρα κατανάλωσης
Από πλευράς της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή, αναφέρθηκε ότι δεν έχουν γίνει μέχρι σήμερα καταγγελίες για τέτοια περιστατικά. Ωστόσο, τόνισαν πως είναι θέμα κουλτούρας των Κύπριων καταναλωτών, κάτι το οποίο αλλάζει με τις εκστρατείες που τρέχουν γενικά από τα σχολεία και μιλούν γενικά για την κατανάλωση και αγορά προϊόντων. Σημειώνεται ότι η Υπηρεσία δεν έχει πραγματοποιήσει κάποια εκστρατεία σχετική με την αγοραπωλησία αυτοκινήτων ή το συγκεκριμένο ζήτημα.
