Η ιστορία της λαμπρατζιάς: Πως άρχισε το πασχαλινό έθιμο που έγινε...πονοκέφαλος

Σάββατο, 4/5/2024 - 20:27
Μικρογραφία

Ένα έθιμο με συμβολικό χαρακτήρα που χρονολογείται, άντεξε στο πέρασμα του χρόνου ωστόσο πλέον δε θυμίζει τίποτα απ΄ τα παλιά. Ένα έθιμο που μετατράπηκε σε μάστιγα, θέτει σε κινητοποίηση αστυνομία και πυροσβεστική και όπως εξηγεί στον Alpha ο ερευνητής λαογραφίας Γιώργος Σοφοκλέους, πλέον γίνεται κατάχρησή του. 

«Όπως γίνεται σήμερα, δεν έχει καμία σχέση με την παράδοσή μας, ιδιαίτερα τα ακραία φαινόμενα που παρατηρούμε στις πόλεις κυρίως όπου είναι αρκετά επικίνδυνο το άναμμα φωτιάς αλλά και σε αγροτικές περιοχές επίσης. Οι νεαροί ως επί το πλείστον που ασχολούνται με το συγκεκριμένο ζήτημα δε γνωρίζουν καν από που προέρχεται τούτο το έθιμο και γιατί γίνεται. Κάνουν το απλά γιατί το θεωρούν μαγκιά ή δεν ξέρω τι άλλο.»

Η προετοιμασία ξεκινά -όπως και τότε- από μέρες. Οι νεαροί μάζευαν ξύλα από παντού για το άναμμα της μιας και μοναδικής Λαμπρατζιάς η οποία συνήθως ήταν στο προαύλιο της εκκλησίας του χωριού. 

«Γίνεται με έναν ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Μέτρησα σε μια μόνο κοινότητα γύρω στις 30 ιδιωτικές Λαμπρατζιές. Οπουδήποτε, όπου να ναι. Ενώ εκεί που γίνεται οργανωμένα και μάλιστα με την καθοδήγηση του Ιερατείου γίνεται σε έναν καθαρό χώρο μακριά από δέντρα, από σπίτια. Και επίσης όταν τέλειωνε τούτη η διαδικασία με τη Λαμπρατζιά και το καύσιμο του Ιούδα, επήαινε ο κόσμος με τις τενέκκες του και πιάνασιν κάρβουνα για να κάμουν τη σούβλα τους. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου.»

Ταξίδεψε μέσα από το πέρασμα των αιώνων, προσπέρασε διάφορα εμπόδια κατά καιρούς και δυστυχώς πλέον συνοδεύεται με λυπηρά καθώς και επικίνδυνα στοιχεία.

«Μέχρι τη δεκαετία του 60 του 70 υπήρχε κάποιο νόημα με την έννοια της θρησκευτικότητας με την οποία αντιμετώπιζαν οι παλιοί Κύπριοι την μεγάλη βδομάδα, την έκρηξη της χαράς με την ανάσταση. Στις μέρες όμως δεν υπάρχει κάποιος λόγος να γίνεται η Λαμπρατζιά τζαι μάλιστα με τον τρόπο που γίνεται που είναι και πολλά επικίνδυνος. Ρίχνουν μέσα υλικά που δεν έχουν καμία σχέση με την παλιά Λαμπρατζιά. Βάζουν πλαστικά, βάζουν μέσα και κροτίδες καζάκια. Καμία σχέση με το έθιμο.»

Σε ελάχιστες πλέον περιοχές της Κύπρου και ως επί το πλείστον σε χωριά τηρείται αυστηρά το έθιμο της Λαμπρατζιάς όπως το παραλάβαμε από τους προγόνους μας.

Δείτε το ρεπορτάζ της Νάσιας Ιωάννου