του Γιώργου Χρυσάνθου
Βήματα αργά και σταθερά, με το βλέμμα να συναντά την ιστορία, μέσα σε ένα Κινηματοθέατρο, τεράστιας πολιτιστικής αξίας. Το Cimena του Χατζηχαμπή.
Η είσοδος σε αυτό το κτήριο - πίσω από τα μάτια των λεγόμενων Αστυνομικών που περιπολούν στη λεωφόρο Δημοκρατίας του Βαρωσιού – σε οδηγεί εκεί που σταμάτησε ο χρόνος.
Λεηλατημένο εδώ και δεκαετίες, έρημο, βουβό, σχεδόν ετοιμόρροπο. Το κάθε κινηματογραφικό κλικ και μια ανθρώπινη ιστορία μέσα σε ένα από τα σημερινά φαντάσματα της Αμμοχώστου.
Από τον χώρο των θεατών, στην μικρή σκάλα και από εκεί στην σκηνή, όπου μερικά κομμάτια από άσπρο πανί, έμειναν να θυμίζουν τις μέρες που μεγαλούργησε ένα πρωτοποριακό για την τότε εποχή κινηματοθέατρο.
ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Το σχέδιο υπό του κ.Χατζηχαμπή ανεγερθησόμενου θεάτρου ενεκρίθει υπό του αρχιμηχανικού της Κυβερνήσεως, η δε ανέγερσις του ήρχισεν από της περασμένης βδομάδας. Το θέατρον θα δύναται να περιλάβη περί τους 1000 θεατάς.
Για το κινηματοθέατρο της Αμμοχώστου έγιναν πολλές έρευνες, μεταξύ των οποίων και από τον κύριος Παύλο Ατταλίδη, πρόσφυγα από την Αμμόχωστο, προσωρινά κάτοικο της Λεμεσό.
Είναι εγγονός του ιστορικού επιχειρηματία Γιάννη Ιακώβου, ο οποίος ολοκλήρωσε την κατασκευή του κτηρίου, μετά τον θάνατο του πατέρα του, δηλαδή του Ιάκωβου Παύλου, γνωστού την τότε εποχή ως Μάστρε Γιακουμής.
Παύλος Ατταλίδης
«Υπάρχει μια ανακοίνωση από τον παππού μου, τον Γιάννη Ιακώβου, ότι μετά τον θάνατο του πατέρα του, θα αναλάβει τις εργασίες και ανακοινώνει τη συμφωνία που έκανε με τον Δημήτρη Χατζηχαμπή, για την κατασκευή του κινηματογράφου.»
Παρά τις έρευνες, δεν γνωρίζει κανένας τι ακριβώς υπήρχε στο σημείο πριν ανεγερθεί το κινηματοθεατρο, αφού δεν αποκλείεται να υπήρχε ένα προγενέστερο κτίσμα στο οποίο έπαιζε βουβός κινηματογράφος πριν από το 1930.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που συνέλεξε ο κύριος Παύλος, ο κινηματογράφος αναβαθμίστηκε σε άγνωστη χρονική στιγμή εκείνης της εποχής.
Παύλος Ατταλίδης
«Οι δημοσιεύσεις αυτές ανακοίνωσαν ότι ο κινηματογράφος αγοράζει μοντέρνα μηχανήματα για ομιλών κινηματογράφο.
Σχεδόν ένα αιώνα μετά οι ερευνητές δεν μπορούν να κάνουν κάτι περισσότερο, από το να συνθέτουν το παζλ μέσα από τα γραπτά της εποχής, αφού σημαντικά στοιχεία έμειναν πίσω στο Βαρώσι μέσα σε σπίτια και ιδρύματα που λεηλατήθηκαν.
Παύλος Ατταλίδης
«Και τα δύο έργα δείχνουν ένα είδος αρχιτεκτονικής και ένα είδος σκαλίσματα τα οποία έκανε ο μάστρε Γιακουμής.»
Δεδομένο πάντως ότι το κινηματοθέατρο, όπως το βλέπουμε εμείς σήμερα, ολοκληρώθηκε το 1933, όταν και έγινε η πρώτη προβολή έργου.
"Την περασμένη Κυριακή εν Βαρωσίοις εγένετο η έναρξις των παραστάσεων του ομιλούντος κινηματογράφου του κ.Χατζηχαμπή, εις το μεγαλοπρεπές νεόκτιστον θέατρον, με το ωραίον έργον “Βαλς του Δουνάβεως”. Η αίθουσα ήτο ασφυκτικώς πλήρης".
Σύμφωνα με την έρευνα που έκανε το μέλος της οικογένειας, Σίλεια Χατζηχαμπή Χαπίπη, οι παραστάσεις που γέμιζαν συνήθως ήταν παλαιότερα αυτές της Κυριακής, ενώ σταδιακά προωθήθηκε με μεγάλη επιτυχία και το Σάββατο.
Σίλεια Χατζηχαμπή - Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Αμμοχώστου
"Στο χώρο πραγματοποιούνταν επίσης σχολικοί εορτασμοί και παραστάσεις μαθητών της Αμμοχώστου. Σε ότι αφορά τις κινηματογραφικές παραστάσεις αυτές προσαρμόζονταν αναλόγως και των δρομολογίων των λεωφορείων που έφερναν κόσμο από τα χωριά για να δουν μια παράσταση στο κινηματοθέατρο".
ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Μιχάλης Χατζηχαμπής
«Ήταν η οθόνη την οποία τυλίγαμε όταν είχε θέατρο, και εμείς πηγαίναμε καμία φορά πίσω από την οθόνη και βλέπαμε το έργο ανάποδα»
Θύμησες που δεν θα σβηστούν ποτέ από την μνήμη του Μιχάλη Χατζηχαμπή, προσωρινά κάτοικου Λευκωσίας και εγγονού του Δημήτρη Χατζηχαμπή, ιδρυτή δηλαδή του ιστορικού αυτού κινηματοθεάτρου.
Μιχάλης Χατζηχαμπής
«Πήγαινα με τον πατέρα μου στη Λευκωσία να φέρουμε τις ταινίες. Κόβαμε και ράβαμε τις ταινίες. Βοηθούσα τον θείο μου στο δωμάτιο προβολής.»
Σε ένα κινηματοθέατρο, παρόμοιο του οποίου μπορούσες να βρεις μόνο στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Μιχάλης Χατζηχαμπής
«Ως θέατρο είχαμε και την πρώτη περιστρεφόμενη σκηνή θεάτρου.»
ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ… ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ
Το κινηματοθέατρο φιλοξένησε την τελευταία του παράσταση στις 14 Ιουλίου του 1974, αφού η παράσταση της επόμενης ημέρας, γράφτηκε μόνο στις εφημερίδες και όχι στην ιστορία.
Και αν νομίζουμε ότι για κάποια παιδιά της τότε εποχής είναι απλή υπόθεση η επίσκεψη στο Βαρώσι, ο κύρος Μιχάλης ακόμη δεν βρήκε την δύναμη να περπατήσει στα δρομάκια, εκεί που άφησε την ψυχή του.
Μιχάλης Χατζηχαμπής
«Δεν θέλω να πάω γιατί τι θα καταλάβουμε. Όχι…»
