Tου Ιάκωβου Ιακώβου
Χιλιάδων χρόνων σκλαβιάς και αγώνων για αποτίναξη των κατά καιρούς ζυγών, η Κύπρος λαμβάνει στις 16 Αυγούστου του 1960 την ανεξαρτησία της. Η δικοινοτική Κυπριακή Δημοκρατία «γεννήθηκε» από τις συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου, οι οποίες προέβλεπαν τα πάντα. Από τις δομές του κράτους και τις ποσοστώσεις στη συμμετοχή κάθε κοινότητας σε αυτές, έως την ουδετερότητα που θα έπρεπε να έχουν τα χρώματα της σημαίας, καθώς επ’ ουδενί δεν θα έπρεπε να παραπέμπουν σε αυτά της Ελλάδας ή της Τουρκίας. Το ίδιο, δεν ίσχυσε ωστόσο και για τον ύμνο του νεοσύστατου κράτους.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ - Καθηγητής Ιστορίας στο Παν. Κύπρου "Για τον ύμνο δεν υπάρχει καμία αναφορά και είναι λογικό και οι δύο κοινότητες όπως αναφέρονται στο σύνταγμα μας οι Έλληνες δηλαδή εμείς η πλειοψηφία και οι Τούρκοι ήταν εξοικειωμένοι δεκαετίες πριν με τους εθνικούς ύμνους των χωρών που ένιωθαν ως μητέρες πατρίδες. Η αίσθηση που έχω εγώ είναι ότι άφησαν αυτό το σκόπελο στην γωνία, στην πάντα, για να το λύσουν οι Κύπριοι."
Και ενώ κάθε Ε/κ ή Τ/κ, δικαιούτο να αναρτά στο υποστατικό του μαζί με την κυπριακή, είτε την ελληνική είτε την τουρκική σημαία, η ανάγκη ενός ύμνου για όλους τους Κυπρίους, δεν άργησε να φανεί…
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ - Καθηγητής Ιστορίας στο Παν. Κύπρου "Άρχισε να τους ενοχλεί, δηλαδή άρχισε να γίνεται ότι είναι ένα θέμα το οποίο πρέπει να λυθεί, όταν από το 1961 ο Πρόεδρος και σιγά – σιγά και ο Αντιπρόεδρος, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο Φαζίλ Κουτσούκ, άρχισαν να κάνουν περισσότερες επισκέψεις στο εξωτερικό οπότε εκεί διαπιστώθηκε το πρόβλημα."
Η αμηχανία των Μακαρίου και Κιουτσούκ σε επίσημες επισκέψεις του στο εξωτερικό άρχισε να γίνεται έκδηλη, καθώς κάθε χώρα έπρεπε να βρει μια έξυπνη μουσική για να καλύψει το κενό.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ - Καθηγητής Ιστορίας στο Παν. Κύπρου "Για παράδειγμα τον Ιούνιο του 1961 σε μια πολύ μεγάλη επίσκεψη του αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην Αίγυπτο που του επιφυλάχθηκε από το νασερικό καθεστώς μεγαλειώδης υποδοχή πραγματικά. Εκεί βρίσκουμε ότι και στην υποδοχή και στην αναχώρηση του παίζουν τον χαιρετισμό λέει του στρατάρχου. Του έπαιξαν ένα στρατιωτικό εμβατήριο."
Αντιστοίχως, τον Μάιο του ’62 στο Δυτικό Βερολίνο, οι Γερμανοί υποδέχτηκαν τον Μακάριο με τον «Ύμνο της Χαράς» του Μπετόβεν, πολύ αργότερα ύμνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βδομάδες αργότερα, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ενόψει της επίσκεψης του στην Άγκυρα, καλεί τον σπουδαίο Κύπριο συνθέτη, Σόλωνα Μιχαηλίδη, Διευθυντή τότε του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, να συνθέσει τον κρατικό ύμνο της Κυπριακής Δημοκρατίας.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ - Καθηγητής Ιστορίας στο Παν. Κύπρου "Ναι.. ναι.. και εκεί πάλι είναι οι μαρτυρίες είναι λιγοστές δηλαδή υπάρχει παρτιτούρα ένα πολύ όμορφο κομμάτι κλασσικό κομμάτι σύντομο βέβαια φαντάζομαι θα μπορούσε να ντυθεί με στίχους και να επαναλαμβανόταν 2-3 φορές είναι δεν είναι 1 λεπτό κ κάτι και εκεί πάλι όμως υπάρχει έτσι είναι λίγο θολά τα πράγματα."
22 Νοεμβρίου 1962. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος φτάνει με το τουρκικό προεδρικό αεροσκάφος στην Άγκυρα, τυγχάνει υποδοχής από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας, μα ο κρατικός ύμνος της Κύπρου δεν ακούστηκε ποτέ…
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1962: Η κάθοδος του Μακαριωτάτου εκ του αεροπλάνου εχαιρετίσθη δια 21 χαιρετιστήριων βολών. Ακολούθως, αφού ο Στρατηγός Γκουρσέλ παρουσίασεν εις τον Μακαριώτατον τους επισήμους, ανεκρούσθη ο Τουρκικός Εθνικός Ύμνος. Ο Μακαριώτατος επιθεώρησε τιμητικόν απόσπασμα και εδέχθη την παρουσίασιν των Πρεσβευτών Ελλάδος και Μεγάλης Βρεττανίας.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ - Καθηγητής Ιστορίας στο Παν. Κύπρου "Δεν φαίνεται ότι παίχθηκε κατά την άφιξη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην Άγκυρα μια επίσκεψη η οποία αποδείχθηκε τελικά τραυματική καθώς έτσι ορισμένοι φανατικοί φοιτητές και ο τουρκικός όχλος αποδοκίμασε τον Αρχιεπίσκοπο του προπηλάκισε το αυτοκίνητο του κλπ."
Ο ύμνος που έγραψε ο Σόλων Μιχαηλίδης δεν υιοθετήθηκε ποτέ. Τον Δεκέμβρη του ’63, οι Τουρκοκύπριοι αποχωρούν από τις δομές της Κυπριακής Δημοκρατίας και κάπως έτσι το κομμάτι αυτό, καταδικάστηκε σε αφάνεια. Τον Νοέμβριο του 1966, το Υπουργικό Συμβούλιο, υπό τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, υιοθετεί στα μουλωχτά, τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας, τον Ύμνον εις την Ελευθερία του Διονύσιου Σολωμού, ως τον επίσημο εθνικό ύμνο της Κυπριακής Δημοκρατίας.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ - Καθηγητής Ιστορίας στο Παν. Κύπρου "Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχει απόφαση του υπουργικού λέει στην τελευταία παράγραφο ότι δεν θα δημοσιευτεί στην επίσημη εφημερίδα της Κυβέρνησης. Δηλαδή είναι ένα είδος απόφασης, να μην της πούμε απόρρητης, εμπιστευτικής δηλαδή αποφασίζει το υπουργικό μειοψηφούντος ενός υπουργού, του ΥΠΟΙΚ του Ρένου Σολομίδη ο οποίος είπε δεν το θεωρώ επίκαιρο να ανοίξουμε αυτό το ζήτημα όμως υιοθετείτε και επίσημα πια."
Το «μυστικό» της απόφασης, δεν αργεί να αποκαλυφθεί. Το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου του 1966, το ΡΙΚ δια της ραδιοφωνικής του συχνότητας, κλείνει τις εκπομπές του με τον ελληνικό εθνικό ύμνο, προκαλώντας την τουρκική οργή…
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 19.11.1966 "Παράνομος η μετάδοσις του Εθνικού Ύμνου λέγει η «Ακίν». «Η ενέργεια αυτή είναι γελοία και αντισυνταγματική, δεδομένου ότι το ΡΙΚ είναι ημικρατικός οργανισμός και εις ουδεμίαν χώραν του κόσμου ο κρατικός ραδιοσταθμός κλείει τα προγράμματά του με τον εθνικόν ύμνον ξένης χώρας.'
ΠΑΤΡΙΣ 18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1966 "Εις σχετικήν ερώτησιν ακροατού του Ελληνικού προγράμματος του ανωτέρω σταθμού διατί δεν μεταδίδετο ο Εθνικός Ύμνος, εδόθη προσφάτως η απάντησις ότι ήτο και επιθυμία των αρμοδίων να μεταδίδεται ο Εθνικός Ύμνος κατά το τέλος της εκπομπής, αλλά δια λόγους σκοπιμότητος τούτο δεν εγίνετο. Ποιοι ήσαν αυτοί «οι λόγοι σκοπιμότητος» και πόθεν υπηγορεύοντο; Και τι εμεσολάβησεν έκτοτε, ώστε οι τοιούτοι λόγοι να αρθούν επί τέλους σήμερον;"
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ - Καθηγητής Ιστορίας στο Παν. Κύπρου "Πρέπει να βλέπουμε τα γεγονότα στην εποχή δεν είναι μόνο ότι αποφάσισε το υπουργικό τον Νοέμβριο του 1966 να υιοθετήσει για την κυπριακή Δημοκρατία τον ελληνικό εθνικό ύμνο μην ξεχνάμε ότι τον Ιούνιο του 1967 ομόφωνα όλα τα κυπριακά κόμματα που δεν ήταν κ πολλά τα κόμματα, η κυπριακή βουλή, το μεγαλύτερο κόμμα τότε ως κόμμα οργανωμένο ήταν το ΑΚΕΛ όλοι λοιπόν οι βουλευτές της βουλής των αντιπροσώπων Ιούνιο του 67 υιοθετούν το ψήφισμα ότι θέλουμε την ένωση με την Ελλάδα εμμένουμε στην Ένωση με την Ελλάδα και αυτό ένα χρόνο μετά οπόταν ήταν απόλυτα φυσιολογικό για την εποχή εκείνη αυτές οι αποφάσεις."
Έξι δεκαετίες από την ανεξαρτησία μας, ελάχιστοι είναι αυτοί που γνωρίζουν, και ακόμη λιγότεροι όσοι έχουν ακούσει τον - 55 δευτερολέπτων – κρατικό Ύμνο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σκοπίμως ή άθελα τους, διαχρονικά οι κυβερνήσεις, επέλεξαν να «θάψουν» το κλασικό αυτό κομμάτι. Ένα κομμάτι που οι συνθήκες, οι σκοπιμότητες, η μοίρα, δεν επέτρεψαν να ακουστεί ποτέ, να μην διδάσκετε πουθενά, ακόμη και ως ένα στοιχείο της πρώιμης ιστορίας αυτού του δύσμοιρου κράτους.
*Ευχαριστίες στο Κέντρο Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος για την παραχώρηση των πρακτικών του Υπουργικού Συμβουλίου του 1966
