Το να αναζητήσει κάποιος νέος γρήγορα το τι θέλει να κάνει στη καριέρα του είναι κάτι πολύ θεμιτό, όμως με τα χρόνια προβλήματα της οικονομίας ανά τον κόσμο, μήπως ήρθε ο καιρός για αλλαγή τρόπου σκέψης στον επαγγελματικό προσανατολισμό; Τα τελευταία χρόνια η αλλαγή νοοτροπίας στο σκεπτικό για το πως να διαλέγει κανείς επάγγελμα έχει φέρει στο προσκήνιο τα microjobs ή αλλιώς μικροδουλειές.
Για τον Ζαν-Φιλίπ Μισέλ, έναν ειδικό στον επαγγελματικό προσανατολισμό και καθηγητής, το να επιλέγει κανείς ένα επάγγελμα δεν είναι κάτι το υπαρκτό. Ο ίδιος αποφεύγει τη λέξη «επάγγελμα» και ούτε επικεντρώνεται στο να βοηθάει τους νεαρούς πελάτες του να βρουν το επάγγελμα που θα κάνουν σε όλη τους τη ζωή.
Αντί να ενθαρρύνει το κάθε άτομο να επιλέξει ένα επάγγελμα, πχ αρχιτέκτονας ή μηχανικός, δουλεύει αντίστροφα και αναζητεί τις ικανότητες που θέλει κάθε μαθητής να αποκτήσει. Για παράδειγμα, αντί να λέει κάποιος «Θέλω να γίνω γιατρός», κατευθύνει τους μαθητές σε ένα στόχο, «να μου αρέσει ο ιατρικός χώρος».
Η αλλαγή του λεκτικού μπορεί να ακούγεται εσωτερική, όμως βοηθάει στο να καλλιεργηθούν πραγματικοί στόχοι. Κάποιες φορές αυτοί οι στόχοι μπορεί να μην αφορούν μία μόνο καριέρα ή ούτε αυτή που είχε κάποιος υπόψη εξαρχής. Αντιθέτως, διαλέγοντας τις ικανότητες που θέλει κάποιος να έχει, οδηγείται σε μια καριέρα με πιο ξεκάθαρους στόχους και συνεπώς θα φέρουν μεγαλύτερη ικανοποίηση, τονίζει ο Μισέλ. Μπορεί να μην είναι καθαρά μια εργασία αλλά ένα σύνολο από projects και εργασιακές καταστάσεις που να φέρνουν νέα πράγματα συνεχώς.
«Χρειάζονται να σκέφτονται διαφορετικά, από τις δουλειές και τις καριέρες σε προκλήσεις και προβλήματα» προσθέτει. Βέβαια αυτό δεν είναι τόσο εύκολο για τους χιλιάδες μεγαλύτερους, αλλά για τους νεώτερους που ήδη διευρύνουν τις σπουδές τους είναι.
Ο σκοπός, πάνω από όλα, είναι να προετοιμαστεί η επόμενη γενιά με μια μελλοντική καριέρα, στην οποία πολλοί θα έχουν διάφορες μικρο-δουλειές (micro-jobs) οι οποίες στοχεύουν σε καλοπληρωμένους και ικανούς εργάτες, και όχι σε ένα μόνο εργοδότη ή εταιρεία.
Ιδανικά, αναπτύσσοντας ακριβής στόχους οι έφηβοι μπορούν να σχεδιάσουν ένα «πορτοφόλιο καριέρας». Αυτού του είδους η καριέρα θα αποτελείται από διάφορες εργασίες και ρόλους που θα είναι πιο δημοφιλής την επόμενη δεκαετία, σημειώνει ο καθηγητής.
Ο θάνατος του παραδοσιακού
Ειδικοί στο τομέα του ανθρώπινου δυναμικού σημειώνουν πως οι εργασιακές ζωές μας αποτελούνται από μακρόχρονα έργα. «Αντί να εντοπίζει κανείς τον εργασιακό του ρόλο ή περιγραφή, θα πρέπει συνεχώς να προσθέτει ικανότητες οι οποίες θα τον κάνουν πιο εργοδοτίσιμο» λέει η συγγραφέας Ζεάν Μέιστερ που ζει στην Νέα Υόρκη.
Εάν είναι κάποιος νεώτερος, αυτό σημαίνει ότι έχει τη δυνατότητα να αναζητήσει ελαστικότητα και πάθος παρά να μπει σε κάποιο πιο παραδοσιακό ρόλο όπως λογιστής ή οικονομολόγος.
Ο διάδοχος αυτής της αλλαγής είναι ήδη εδώ και γίνεται όλο και πιο συχνό να αναλαμβάνει κανείς πολλαπλούς ρόλους ακόμα και εντός μίας εταιρείας, σύμφωνα με την Έσθερ Ροτζερς, η οποία βοηθάει στην έκδοση ενός περιοδικού σχετικά με στοιχεία της αγοράς και εργάζεται παράλληλα σε εταιρεία του Τορόντο. Εκτός ώρες γραφείου, ασχολείται με την υποκριτική. «Γίνεται μεγάλη σύγχυση για κάποιον που κάνει πολλά πράγματα. Δεν μπορεί να πει ποιος είναι ο τίτλος εργασίας του» προσθέτει.
Εσωτερικός ελεύθερος επαγγελματίας;
Η ιδέα του να χτίζει κανείς «πορτοφόλιο καριέρας» υπάρχει από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, αλλά μόλις πρόσφατα έχει περάσει από τη θεωρεία στη πράξη, αφού η έλλειψη τεχνολογίας κόστισε χρόνο στο να βρεθούν νέες ευκαιρίες, λέει η Μέηστερ. Τώρα που η τεχνολογία το έκανε δυνατό να δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες στην οικονομία, όπως το Uber, το σκεπτικό με τις μικροδουλειές ανεβαίνουν στον επαγγελματικό τομέα.
Πιο παραδοσιακές εταιρείες προφτάνουν και προσφέρουν παρόμοια πρότζεκτ για ελεύθερους επαγγελματίες αλλά για τους δικούς τους υπαλλήλους. Για παράδειγμα, οι τεχνικοί της Cisco και της MasterCard εξετάζουν «εσωτερικές κινητές πλατφόρμες» (internal mobility platforms) που επιτρέπουν στους υπαλλήλους να διαλέγουν μικρά προτζεκτ τα οποία θα στοχεύουν στο να κλείσουν τα κενά της εταιρείας, σχολιάζει η Μέηστερ. Αντί να δουλεύει ένα τμήμα κάτω από ένα διευθυντή, οι υπάλληλοι ενθαρρύνονται να διαλέγουν τις εργασίες τους ανάλογα με τις ικανότητες, ή τις ικανότητες που θέλουν να αναπτύξουν, που σημαίνει ότι δουλεύουν πάνω σε διαφορετικά κομμάτια της εταιρείας. Αν και υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα για να εξεταστούν τα αποτέλεσμα, αυτό κατά την Μέηστερ, δουλεύει.
Ο Μικαελ Στουλ, αντιπρόεδρος στην Manpower Group, μία παγκόσμια εταιρεία συμβουλευτικής και ανθρώπινου δυναμικού με βάση τις ΗΠΑ, δηλώνει πως οι εταιρείες απαιτούν παρόμοια πράγματα.
Για τις εταιρείες, το να απασχολείται ο υπάλληλος με εσωτερικά πρότζεκτς σημαίνει ότι η πιθανότητα να παραιτηθούν για κάποια άλλη εργασία απαλείφεται, σημειώνει ο Τζέηκομπ Μόργκαν, συγγραφέας. Οι μικροδουλειές μπορούν να εμπνεύσουν ένα αίσθημα επιχειρηματικότητας και αυτονομίας εντός της εταιρείας, εξηγεί, το οποίο μπορεί να αποτρέψει την εναλλαγή χώρου εργασίας.
Ορίζοντας το μονοπάτι της καριέρας
Διαλέγοντας πού και πώς να δουλεύει κάποιος μπορεί να είναι διασκεδαστικό αλλά όταν αφορά μια μακρόχρονη καριέρα, τότε υπάρχουν αρνητικά στο να δημιουργήσει κανείς πορτοφόλιο. Εάν αλλάζει κανείς συνεχώς εργασίες, αυτό μπορεί να μην οδηγήσει σε μια ξεκάθαρη καριέρα. Με λιγότερες προαγωγές και αλλαγές τίτλων, μπορεί να γίνει δύσκολο να επιτύχει ακόμα και αν ολοκληρώνει τα προτζεκτς, σχολιάζει ο Μισέλ. Ακόμα, η ταυτότητα συνοδοιπορεί με το είδος της εργασίας που κάνουμε, κάτι που δεν γίνεται με τις μικροδουλειές.
Ακόμα και με τον πειραματισμό των εταιρειών, ο παραδοσιακός χαρακτήρας των πολιτικών τους μπορεί να πάρει χρόνια για να αλλάξει. «Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην προσαρμογή είναι το σκεπτικό» λέει ο Μισέλ.
