Πως φτάσαμε στον σημερινό πόλεμο στο Ισραήλ και από πού αρχίζει το παλαιστινιακό; Τι συνέβη στην περιοχή και ποιες οι διαφορές των δύο; Τα ορόσημα στο παλαιστινιακό ζήτημα που οδήγησαν στον σημερινό πόλεμο ανέλυσε από το στούντιο της εκπομπής Alpha Ενημέρωση ο διεθνολόγος Χρίστος Ιακώβου.
«Αυτό το οποίο λέμε κανονικότητα, εμείς στον δυτικό κόσμο έχει πολύ διαφορετικό, εννοιολογικό περιεχόμενο στη Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα στο επίκεντρο του παλαιστινιακού ζητήματος, που είναι η περιοχή της ιστορικής Παλαιστίνης την οποία διαχώρισαν οι Βρετανοί μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και προέκυψαν αυτές οι δύο περιοχές σήμερα», αναφέρει.
«Δεν υπάρχουν συνομιλίες, συνομιλίες επί της ουσίας έχει να γίνουν από 2014 και είναι ένας από τους βασικούς λόγους που έχουμε αυτήν την έκρηξη, τις περιοδικές εκρήξεις βίας με αυτήν την μεγαλύτερη σε ένταση. Η Εβραϊκή ηγεσία, η οποία βρίσκεται σήμερα στο Ισραήλ υπό τον Νετανιάχου, είχε διαφωνήσει με τις συμφωνίες του Όσλο και διαφώνησε με τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους. Η Χαμάς έχει εκπεφρασμένη θέση εξαρχής εναντίον της λύσης, η οποία θα αναγνωρίζει αυτό το οποίο ονομάζεται σιωνιστική οντότητα, δεν αποδέχεται την ύπαρξη εβραϊκού κράτους.»
Ο κ. Ιακώβου μας πάει πίσω στον χρόνο και μας εξηγεί τα γεγονότα.
«Τα δυο κράτη τα διαπραγματεύτηκαν δύο δυνάμεις οι οποίες σήμερα είναι στο περιθώριο, είναι το Εργατικό Κόμμα υπό τον στρατηγό Γιτζάκ Ράμπιν το 1993 και η Φάταχ, η κυρίαρχη ομάδα της οργάνωσης για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης υπό τον Γιάσερ Αραφάτ. Η μόνη που είναι στην εξουσία είναι στη Δυτική Όχθη η Φατάχ του Μαχμούντ Αμπάς, αλλά έχει περιθωριοποιηθεί.»
Ανάμεσα στα ορόσημα είναι και η δολοφονία του Ράμπιν...
«Εκείνη η δολοφονία στις αρχές Νοεμβρίου του 1995 ήταν στρατηγικής σημασίας. Εκείνος ο φοιτητής, ο Γιγκάλ Αμίρ, ο οποίος δολοφόνησε τον Ράμπιν, άλλαξε τον ρου της ιστορίας, διότι ανετράπη σταδιακά το πλαίσιο το οποίο θα οδηγούσε σε λίγα χρόνια στη λύση των δύο κρατών. Η γένεση των δύο κρατών είναι στρατηγική σύλληψη ως λύση του προβλήματος (δεκαετία του ΄30) των Βρετανών, οι οποίοι πήραν τον έλεγχο της περιοχής με το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ουσιαστική την αποχώρηση των Τούρκων.»
Σημειώνει ότι οι Βρετανοί υποκίνησαν τους Άραβες σε μια εξέγερση εναντίον των Οθωμανών, οι οποίοι συμμάχησαν με τις δυνάμεις του της Κεντρικής Ευρώπης, τους Γερμανούς και την Αυστροουγγαρία, με αποτέλεσμα οι Βρετανοί υιοθέτησαν το δόγμα της εδαφικής διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
«Υποκίνησαν τους Άραβες. Είναι η πολύ γνωστή ιστορία την οποία πραγματεύεται η ταινία 'Ο Λόρενς της Αραβίας', στέλνοντας κατάσκοπο να ενώσει τους Άραβες εναντίον των Τούρκων. Όταν απελευθερώθηκε αυτή η περιοχή με ηγέτη τον Σαρίφ Χουσεΐν της Μέκκας και απαίτησαν οι Αραβες ένα μεγάλο κράτος από την Αραβική Χερσόνησο μέχρι τη Δαμασκό, οι Άγγλοι δεν ήθελαν να δοθεί αυτή η περιοχή στους Άραβες, οπότε με τους Γάλλους συμφώνησαν να χωρίσουν την περιοχή.»
Αναφέρει επίσης ότι τον Σαρίφ Χουσεΐν τον συνέλαβαν ανεπισήμως και τον έστειλαν εξορία στη Λευκωσία όπου παρέμεινε για κάποιο χρονικό διάστημα και του επέτρεψαν μόνο να πάει στην Ιερουσαλήμ μετά από λίγα χρόνια όπου εκεί πέθανε. Δεν του επέτρεψαν να επιστρέψει στην Μέκκα.
«Χώρισαν την περιοχή σε δύο σφαίρες επιρροής με την εντολή της κοινωνίας των εθνών. Δηλαδή οι Βρετανοί πήραν την περιοχή και δημιούργησαν τρεις ζώνες στο Ιράκ, την Υπεριορδανία και την Παλαιστίνη. Οι Γάλλοι πήραν μια περιοχή την οποία χώρισαν σε δύο ζώνες, τη Συρία και τον Λίβανο. Οι Γάλλοι άφησαν πίσω τους ένα ζήτημα το οποίο ονομάζεται λιβανικό ζήτημα με τον Εμφύλιο Πόλεμο και τις διαφορές που υπάρχουν, οι Βρετανοί κληροδότησαν στους μετέπειτα το παλαιστινιακό ζήτημα.»
Προσθέτει πως όταν οι Βρετανοί πρότειναν τη λύση των δύο κρατών, την υιοθέτησαν και τα Ηνωμένα Έθνη και το 1947, με το ψήφισμα 181 της Γενικής Συνέλευσης, δόθηκε η λύση των δύο κρατών.
«Οι Εβραίοι το αποδέχτηκαν, ήταν η πρώτη φορά που γινόταν αποδεχτή μια λύση στην οποία αναγνωριζόταν εβραϊκό κράτος. Έπαιρναν περίπου το 56% του εδάφους με 650.000 Εβραίους στην περιοχή. Οι Άραβες που ήταν περίπου 1.350.000 έπαιρναν το υπόλοιπο 43% και έμενε μια περιοχή του σχεδόν 0,8% που ήταν η Ιερουσαλήμ, η ιερή πόλη των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών που θα ήταν κάτω από διεθνή έλεγχο του ΟΗΕ. Οι Άραβες το απέρριψαν των σχεδίων και προχώρησαν στις 14 Μαίου, όταν οι Βρετανοί αποχώρησαν επισήμως από την Παλαιστίνη και επέστρεψαν την εντολή στην κοινωνία των εθνών, άρχισε ο πόλεμος ο οποίος διήρκεσε για κάποιους μήνες και τελικά εκεί που πρότειναν στο Ισραήλ το 56%, οι Εβραίοι πήραν ένα ποσοστό 76% και εκεί αναγνωρίστηκε το κράτος του Ισραήλ.»
«Γίνονται οι άλλοι πόλεμοι, ειδικά ο καταστροφικός πόλεμος για τους Άραβες του 1967, πόλεμος των έξι ημερών και εκεί που πήγαν να διαλύσουν το κράτος του Ισραήλ, το Ισραήλ πήρε και το υπόλοιπο της Παλαιστίνης από την Ιορδανία, τη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη και τη Λωρίδα της Γάζας από την Αίγυπτο», συνεχίζει.
Μεταφερόμαστε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, όταν έχασε ένα βασικό υποστηρικτή, η ΟΑΠ και η Παλαιστίνη, αλλά το Ισραήλ μετέφερε περίπου ένα εκατομμύριο Εβραίους από την Ανατολική Ευρώπη, κυρίως από τη Ρωσία μέσα στο Ισραήλ και ανέτρεψε εκείνα τα σε βάρος του δημογραφικά δεδομένα που δημιουργούσαν οι Άραβες γιατί πίστευαν ότι με τη δημογραφική πίεση, θα ανάγκαζαν το Ισραήλ να συμβιβαστεί.
«Γίνεται ένας συμβιβασμός που ονομάστηκε «η ειρήνη των γενναίων» και ήταν «η ειρήνη του γενναίων», διότι από τη μια ο Αραφάτ αναγνωρίσει το δικαίωμα στο Ισραήλ να υπάρχει και αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ, το οποίο θεωρήθηκε προδοσία από πολλούς, όπως τη Χαμάς. Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ αναγνώρισε τον Αραφάτ ως τον επίσημο ηγέτη των Παλαιστινίων, τον οποίο ονόμαζε ενός αρχιτρομοκράτη, αλλά αναγνώρισε και το δικαίωμα στους Παλαιστινίους να έχουν κράτος.»
Όπως εξηγεί ο κ. Ιακώβου, έδωσαν ένα μεσοδιάστημα πέντε χρόνια να δημιουργηθεί η Παλαιστινιακή Αρχή, χώρισαν τις περιοχές σε τρεις ζώνες, ζώνη Α, ζώνη Β, ζώνη Γ και έμεναν τέσσερα ζητήματα για να τα επιλύσουν το 1999-2000:
- το εδαφικό ζήτημα, πόσο έδαφος θα πάρει παλι στο παλαιστινιακό
- το προσφυγικόν, πόσοι πρόσφυγες θα επιστρέψουν στην περιοχή από τους πρόσφυγες του '48
- το περιουσιακό, τις περιουσίες που διεκδικούσαν οι Παλαιστίνιοι
- το ζήτημα της Ιερουσαλήμ
Ο κ. Ιακώβου αναφέρει επίσης ότι οι συμφωνίες του Όσλο ήταν δύσκολο να περάσουν από την Κνεσέτ και πέρασαν με μια ψήφο η οποία ουσιαστικά έγινε εξαγορά ενός βουλευτή με ένα αυτοκίνητο, γι' αυτό είναι γνωστό στην ιστορία ως «The Mitsubishi affair».
«Ο Νετανιάχου τότε κατέβαζε τον κόσμο στους δρόμους. Από την άλλη πλευρά χτυπούσε τη Χαμάς, η οποία ήταν εναντίον της ειρηνευτικής διαδικασίας, αλλά στην εξουσία όταν επέστρεψε ο Αραφάτ και δημιούργησε την Παλαιστινιακή Αρχή, φυλάκισε σχεδόν όλη την ηγεσία της Χαμάς.»
Η Χαμάς
Χαμάς, σημαίνει «ζήλος», είναι παρακλάδι της Μουσουλμανικής αδελφότητας της Αιγύπτου, ήταν κάτω από την επιρροή της Αιγύπτου, όταν η Γάζα ήταν υπό αιγυπτιακό έλεγχο, ιδρύθηκε το 1987 ως ένα κοινωνικό και ιδεολογικό κίνημα, όπως εξηγεί ο κ. Ιακώβου.
«Όμως εκείνη την περίοδο άρχισε η πρώτη ιντιφάντα και η Χαμάς άρχισε να έχει η δράση είναι εναντίον των Ισραηλινών, γιατί τότε η Γάζα και η Δυτική Όχθη ήταν κατεχόμενα εδάφη από το Ισραήλ. Οι υπηρεσίες είδαν ότι ο μεγάλος αντίπαλος τότε του Ισραήλ, ήταν οι παλαιστινιακές οργανώσεις, η Φάταχ, ήταν το λαϊκό μέτωπο για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης, ήταν το δημοκρατικό μέτωπο για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Ήταν μαρξιστές, μαοϊκοί, κομμουνιστές, εθνικιστές, ένας συνδυασμός ενός αραβισμού με το μαρξισμό, αυτοί ήταν οι επαναστάτες για τους οποίους η θρησκεία δεν έπαιζε ρόλο.»
«Το Ισραήλ είδε ως αντίβαρο αυτή την ισλαμική οργάνωση για να αποδυναμώσει, οπότε ήταν πιο ελαστικό το Ισραήλ όταν αυτή η ομάδα ήταν μια μικρή ομάδα, ακίνδυνη, αλλά στην πορεία μετατράπηκε σε ένα κοινωνικό και πολιτικό κίνημα», καταλήγει.
«Η ισλαμική Τζιχάντ ιδρύθηκε λίγο πριν από την από τη Χαμάς αλλά δεν είναι δημιούργημα της μουσουλμανικής αδελφότητας, η οποία ιδρύθηκε τη δεκαετία του '20 στην Αίγυπτο και επηρέασε βαθύτατα το ισλαμικό κίνημα στην στη Μέση Ανατολή. Αυτό ήταν δημιούργημα κάποιων ισλαμιστών εντός της Παλαιστίνης και είχαν αυτή τη βασική διαφορά. Έχουν διαφορές μεταξύ τους και κυρίως όσον αφορά θρησκευτικές και ιδεολογικές ερμηνείες.»
Ο εποικισμός και το σήμερα
Από τη στιγμή που το Ισραήλ με τον πόλεμο του 1948 επεξετάθη εδαφικώς και το '67 κατέλαβε αυτές τις περιοχές, όταν μιλούμε για παλαιστινιακές περιοχές σήμερα, μιλούμε για τη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη και τη Λωρίδα της Γάζας, τις περιοχές που κατέλαβε το Ισραήλ το 1967, τις άλλες περιοχές τις ενέταξε, αναφέρει.
«Υπήρχε μια πολιτική του Ισραήλ να εποικίζει αυτές τις περιοχές και τη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη Ιορδάνη. Το 2005, όταν το κόστος ήταν δυσβάσταχτο για το Ισραήλ να συντηρεί αυτούς τους εποικισμούς και ήταν διαρκώς εκτεθειμένοι στη Χαμάς, τότε ένας από τους «αρχιτέκτονες» των εποικισμών, ο τότε πρωθυπουργός, ο Αριέλ Σαρόν, ένας από τους πιο σκληρούς πολιτικούς που είχε το Ισραή και υπεύθυνος για τις σφαγές του 82 στη Σάμπρα και τη Σατίλα του Λιβάνου, πήρε τους εποίκους δια της βίας και τους έφυγε από την Γάζα, άρα στη Γάζα δεν υπάρχουν έποικοι, υπάρχουν όμως στην Δυτική Όχθη του Ιορδάνη, ένας σημαντικός αριθμός, εδώ είναι και το μεγάλο πρόβλημα.»
«Από την Ιερουσαλήμ, στη Βηθλεέμ και τη Ραμάλα, οι εποικισμοί είναι πάνω στους λόφους, ενώ οι Παλαιστίνιοι κατοίκουν στις κοιλάδες, έχουν στρατηγική σημασία για να μπορούν να τους ελέγχουν, τους οποίους όχι μόνο δεν μείωσε ο Νετανιάχου, αλλά αύξησε τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και η ένταση», καταλήγει ο κ. Ιακώβου.
