Σε δύο στρατόπεδα χωρίζεται η Ευρώπη, μετά τη νίκη της ακροδεξιάς Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία. Από τη μία, με σκεπτικισμό, αλλά και… αυτοσυγκράτηση τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένουν τα επόμενα βήματα της Ιταλίδας πρωθυπουργού. Από την άλλη, πολιτικοί αξιωματούχοι, όπως ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, εκφράζουν τα θερμά τους συγχαρητήρια στη νεοεκλεγείσα πρωθυπουργό. Ανάμεσά τους και το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (Ε.ΛΑ.Μ.), το οποίο σε ανακοίνωσή του χαιρετίζει την απόφαση του ιταλικού λαού, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«Η περίοδος φόβου κατά των εθνικιστικών – πατριωτικών κινημάτων πέρασε ανεπιστρεπτί. Η μια μετά την άλλη, οι χώρες της Ευρώπης γυρίζουν πλάτη στον παλαιοκομματισμό και στρέφονται μαζικά σε πολιτικές δυνάμεις που προασπίζονται τα εθνικά σύνορα και την εθνική ταυτότητα, τον άνθρωπο, τις ρίζες, τις παραδόσεις, την οικογένεια και την θρησκεία».
Είναι, ωστόσο, τόσο ανησυχητική η ανάληψη της εξουσίας από μία ακροδεξιά πολιτικό; Ποιες αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις στο εσωτερικό της χώρας; Μπορεί το νέο καθεστώς να θέσει υπό αμφισβήτηση την Ε.Ε.; Αυτά κι άλλα πολλά ερωτήματα, απαντά στο AlphaNews.Live ο Διεθνολόγος και Πολιτικός Επιστήμονας, Θεόδωρος Τσίκας.
- Πώς σχολιάζετε την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ιταλία; Ποιες είναι οι άμεσες επιπτώσεις που ενδέχεται να προκαλέσει η εκλογή Μελόνι στο εσωτερικό, αλλά και στην εικόνα της χώρας στην Ευρώπη και διεθνώς;
Η εκλογική νίκη ενός μετα-φασιστικού κόμματος, άμεσης συνέχειας του Μουσολίνι, όπως το κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας» της Μελόνι, προκαλεί αρνητική εικόνα στην διεθνή εικόνα της Ιταλίας.
Ας μην ξεχνάμε ότι η Ιταλία είναι μια σημαντική χώρα του κόσμου. Είναι μεταξύ άλλων μέλος των G7, των επτά μεγαλύτερων οικονομιών και ισχυρότερων βιομηχανικών χωρών του κόσμου. Σκεφτείτε την εικόνα στην προσεχή Σύνοδό τους, να πρέπει να συζητούν με την Μελόνι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, οι πρωθυπουργοί της Βρετανίας, της Γερμανίας, του Καναδά και της Ιαπωνίας. Φανταστείτε την αμηχανία, με την προσοχή όλων των διεθνών Μέσων Ενημέρωσης επάνω τους.
Προκαλείται ακόμα ανησυχία στους δημοκρατικούς πολίτες της Ιταλίας, που δεν την στήριξαν στις εκλογές.
- Η Μελόνι δήλωσε ότι θα κυβερνήσει για όλους. Πώς η δήλωση αυτή δύναται να εφαρμοστεί επί του πρακτέου; Για παράδειγμα, μπορεί μία ακροδεξιά πρωθυπουργός να ταχθεί υπέρ των ατομικών δικαιωμάτων μειονοτήτων ή περιθωριοποιημένων ομάδων, όπως είναι οι πρόσφυγες και η κοινότητα LGBT;
Σε αυτά ακριβώς τα θέματα επικεντρώνεται η ανησυχία πολλών Ιταλών πολιτών, προσφύγων και μεταναστών, αλλά και σεξουαλικών μειονοτήτων. Ιδιαιτέρως μάλιστα και πολλών γυναικών για το ενδεχόμενο περιορισμού του δικαιώματος στην άμβλωση, σε μία κοινωνία με ήδη ισχυρή επίδραση της Καθολικής Εκκλησίας.
Αντίστοιχες πρακτικές έχουν εφαρμόσει οι υπερσυντηρητικές-εθνικιστικές κυβερνήσεις τόσο του Όρμπαν στην Ουγγαρία, όσο και στην Πολωνία. Με τις πολιτικές δυνάμεις που κυβερνούν εκεί, η Μελόνι έχει στενές σχέσεις.
Μπορούμε εξάλλου να θυμηθούμε την σκληρή αντι-μεταναστευτική και αντι-προσφυγική πολιτική του Σαλβίνι, ηγέτη της ρατσιστικής «Λέγκα», όταν ήταν υπουργός Εσωτερικών σε προηγούμενη κυβέρνηση. Ο Σαλβίνι θα είναι σημαντικός εταίρος στην μελλοντική κυβέρνηση Μελόνι.
- Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η Ιταλία είναι ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνδυασμό με τις απόψεις της Τζόρτζια Μελόνι για την Ενωμένη Ευρώπη, θεωρείτε ότι οι αξίες και οι βάσεις πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η Ένωση, τίθενται σε κίνδυνο;
Κίνδυνο δεν θα έλεγα, αλλά περιπλοκές είναι πιθανές. Οι αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν στέρεες βάσεις και είναι αποδεκτές από μεγάλο μέρος των κρατών-μελών και των κοινωνιών της. Η δε ιταλική κοινωνία είναι έντονα φιλο-ευρωπαϊκή και δεν θα επιτρέψει ακρότητες. Αλλά το γεγονός ότι ενισχύονται οι ευρω-σκεπτικιστικές δυνάμεις και μάλιστα σε κυβερνητικό επίπεδο, πρέπει να κινητοποιήσει όσους επιθυμούν την ενίσχυση της Ε.Ε. Και να τους οδηγήσει σε ανάληψη πρωτοβουλιών.
- Πώς η νέα κυβέρνηση στην Ιταλία μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη ή ακόμη να επηρεάσει την ίδια την ύπαρξη της Ένωσης;
Η άποψη της Μελόνι είναι εναντίον της επιτάχυνσης και της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Μιλάει για μια «Ευρώπη των Εθνών», που στην πράξη σημαίνει μια απλή δια-κυβερνητική συνεργασία, μια χαλαρή ένωση κρατών. Κάτι τέτοιο θα ήταν πισωγύρισμα. Δεν θα υπάρξει. Αλλά θα δυσκολευτούν οι αποφάσεις για το ακριβώς αντίθετο.
Αυτό που απαιτείται να γίνει και προσπαθεί να κάνει η Ε.Ε, ειδικά μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Δηλαδή προχώρημα και ενίσχυση της πολιτικής, οικονομικής και αμυντικής ενοποίησης της Ευρώπης. Διαμόρφωση μιας Ευρώπης ως ισχυρής πολιτικής οντότητας, με Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Άμυνα, με κοινές οικονομικές, φορολογικές, ενεργειακές, αλλά και κοινωνικές πολιτικές. Με σοβαρό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις. Με ενισχυμένο γεωπολιτικό αποτύπωμα.
- Η Ευρώπη βρίσκεται ενώπιον μίας πρωτοφανούς ενεργειακής κρίσης, με πρωταγωνίστρια τη Ρωσία. Οι σύμμαχοι της Μελόνι, από την άλλη, Σίλβιο Μπερλουσκόνι και Ματέο Σαλβίνι είναι, όπως λέγεται, προσωπικοί φίλοι του Πούτιν. Πώς θα επηρεάσει το γεγονός αυτό τη στάση της Ιταλίας στις νέες κυρώσεις που αναμένεται να επιβληθούν στη Ρωσία, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία;
Είναι προσωπικοί φίλοι του Πούτιν, και μάλιστα για τον Σαλβίνι λέγεται ότι χρηματοδοτείται από το αυταρχικό καθεστώς της Μόσχας. Μια κυβέρνηση που θα εξαρτάται από αυτούς, θα έχει δυσκολία να συμφωνήσει για μια σθεναρή ευρωπαϊκή στάση έναντι της ρωσικής επιθετικότητας.
Η δυσκολία αυτή μεγαλώνει, δεδομένου ότι την αμέσως προσεχή περίοδο, η ΕΕ σχεδιάζει να επιβάλει νέες κυρώσεις, ως απάντηση στα ψευδεπίγραφα «δημοψηφίσματα» στις κατεχόμενες - από τον ρωσικό στρατό - περιοχές της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας. Η δια της βίας και μονομερής προσάρτηση εδαφών αποτελεί σοβαρότατη παραβίαση του Χάρτη του ΟΗΕ και του Διεθνούς Δικαίου, και δεν μπορεί να μένει ατιμώρητη.
Ήδη η «ανελεύθερη δημοκρατία» του Όρμπαν, στην Ουγγαρία, βάζει προσκόμματα σε αυτήν την διαδικασία. Αν η νέα ιταλική κυβέρνηση συμπέσει μαζί της, θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα. Όμως η ίδια η Μελόνι δεν έχει την ίδια άποψη με τους Σαλβίνι - Μπερλουσκόνι σε αυτό το θέμα. Οπότε υπάρχει η σοβαρή πιθανότητα η κυβέρνησή τους να μην θελήσει να έρθει σε ρήξη με την υπόλοιπη Ευρώπη. Πάντως οι ισορροπίες θα είναι εύθραυστες.
- Η Ιταλία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε. Ταυτόχρονα, ωστόσο, κουβαλάει στις «πλάτες» της ένα από τα μεγαλύτερα χρέη στην Ευρώπη. Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η στάση της νέας πρωθυπουργού ως προς τις μεταρρυθμίσεις που απαιτείται να εφαρμοστούν, προκειμένου η Ιταλία να διαχειριστεί το χρέος αυτό;
Τεράστιο θέμα. Το χρέος - 150% επί του εθνικού εισοδήματος της Ιταλίας - είναι ιλιγγιώδες, λόγω του μεγέθους της ιταλικής οικονομίας. Αν «σκάσει» το χρέος αυτό, όσα είδαμε στην Ελλάδα την περίοδο των Μνημονίων και στην Κύπρο με την τραπεζική κρίση, θα μοιάζουν με... παιδική χαρά! Οι συνέπειες θα είναι σοβαρότατες, τόσο για την Ιταλία, όσο και για την ευρωζώνη.
Γι' αυτό δεν είναι εύκολο να «αφεθεί» το ζήτημα στην τύχη του. Οι δύο πλευρές, Ιταλία και ευρωζώνη, έχουν συμφέρον να συνεννοηθούν. Ίσως η πληροφορία που κυκλοφόρησε, ότι υπουργός Οικονομικών στη νέα κυβέρνηση θα παραμείνει ο ίδιος που έχει η απερχόμενη κυβέρνηση του κ. Ντράγκι, να δείχνει πρόθεση ομαλής συνεννόησης μεταξύ τους.
- Ποιες θα είναι οι συνέπειες αν δεν προχωρήσει στις εν λόγω μεταρρυθμίσεις;
Το Ταμείο Ανάκαμψης που έφτιαξε η Ε.Ε. για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, προβλέπει να δοθούν στην Ιταλία 200 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι το μεγαλύτερο ποσό που θα δοθεί σε ευρωπαϊκή χώρα. Για να τα δώσει όμως, πρέπει να υλοποιηθούν ορισμένες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες είχαν συμφωνηθεί με τον μέχρι σήμερα πρωθυπουργό, κ. Ντράγκι. Θα διακινδυνεύσει η νέα κυβέρνηση να χάσει αυτά τα χρήματα, αρνούμενη τις μεταρρυθμίσεις; Το βρίσκω δύσκολο. «Είναι πολλά τα λεφτά, Άρη», που έλεγε και μια παλιά ελληνική ταινία…!
- Δεν έχουμε δει τις αγορές να «αντιδρούν», όπως θα αναμενόταν, μετά την εκλογή Μελόνι και τις αντιδράσεις που αυτή προκάλεσε. Είναι τόσο τραγική αυτή η εκλογή για τη χώρα και την Ευρώπη, όσο παρουσιάζεται;
Να σας πω για την αντίδραση των αγορών. Δεν είναι ευχάριστες. Οι αποδόσεις του ιταλικού 10ετούς ομολόγου έχουν εγκατασταθεί σε επίπεδα άνω του 4,5% και τα CDS δίνουν στην Ιταλία πιθανότητες χρεοκοπίας 2,4%. Όλα αυτά δεν μπορεί να αγνοηθούν.
Από την άλλη, αν περιμένουμε ότι η εκλογή αυτή θα οδηγήσει σε φασιστικό καθεστώς τύπου Μουσολίνι ή στο να τιναχθεί στον αέρα η ευρωπαϊκή οικονομία, πράγματι δεν είναι ρεαλιστική υπόθεση. Στην Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ισχυροί οι δημοκρατικοί θεσμοί, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος Δικαίου και τα αντίβαρα στην εκάστοτε εξουσία.
Δυσκολίες και καθυστερήσεις μπορεί να υπάρξουν. Και αυτές πρέπει να αντιμετωπισθούν, όχι με λιγότερη δημοκρατία και λιγότερη Ευρώπη, αλλά με περισσότερη δημοκρατία και περισσότερη Ευρώπη. Τραγικές συνέπειες δεν θα έχουμε, και ελπίζω να μην έχουμε. Αλλά θα χρειαστεί επαγρύπνηση, καθώς και συντονισμός δράσεων και πρωτοβουλιών.
Εξάλλου, ο μέσος όρος διάρκειας της θητείας των κυβερνήσεων στην Ιταλία είναι μόνο 14 μήνες. Οπότε κάπως εκλογικεύονται και σχετικοποιούνται οι εκτιμήσεις, για την ένταση και την επίδραση των συνεπειών που πιθανολογούμε.
