Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Καραμπάχ σημείνει “μαύρος κήπος”, Ναγκόρνο σημαίνει “ορεινός”. Οι Αρμένιοι προτιμούν να αποκαλούν την περιοχή Αρτσάχ, όπως την αποκαλούσαν στα αρχαία χρόνια. Μια περιοχή η οποία από τα αρχαία χρόνια ήταν ιστορική αρμενική γη.
Η ορεινή περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ αποτελεί το αντικείμενο ενός άλυτου προβλήματος μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της εθνοτικής αρμενικής πλειοψηφίας η οποία υποστηρίζεται από την Αρμενία.
Το 1988, τρία χρόνια πριν την κατάρρευση της σοβιετικής ένωσης, τα στρατεύματα του Αζερμπαϊτζάν και οι Αρμένιοι αυτονομιστές που κατοικούσαν στην περιοχή οδηγήθηκαν σε ένα αιματηρό πόλεμο ο οποίος οδήγησε εν τέλει σε μονομερή ανακήρυξη κράτους από τους Αρμένιους αυτονομιστές. Το 1994 υπογράφηκε ανακωχή. Οι διαπραγματεύσεις μέχρι σήμερα απέτυχαν να καταλήξουν σε μια μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία και η διαμάχη παραμένει ως μια από τις άλυτες διενέξεις της μετα-σοβιετικής εποχής.
Η διάρκεια της διένεξης όμως είναι μεγαλύτερη από ένα αιώνα και συνδέεται με τον ανταγωνισμό ανάμεσα στους πληθυσμούς των Χριστιανών Αρμενίων, οι οποίοι ήταν η πλειοψηφία και των Μουσουλμάνων Τούρκο-Αζέρων που κατοικούσαν στην περιοχή. Το Καραμπάχ έγινε μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας τον 19ο αιώνα.
Παρά το γεγονός ότι οι δύο πληθυσμοί ζούσαν ειρηνικά, τις αρχές του 20ου αιώνα παρατηρήθηκαν βίαια επεισόδια. Μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και την επανάσταση των Μπολσεβίκων στη Ρωσία, οι νέοι Σοβιετικοί ηγέτες, στο πλαίσιο της πολιτικής του διαίρει και βασίλευε που εφάρμοζαν, εγκαθίδρυσαν την αυτόνομη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αποτελείτο από την αρμένικη πλειοψηφία και ήταν μέρος της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν περί τις αρχές της δεκαετίας του 1920.
Τη δεκαετία του '80, καθώς η Σοβιετικοί έχαναν τον έλεγχο στα εδάφη τους, ακολούθησαν βίαιες συγκρούσεις ανάμεσα στους Αρμένιους και τους Αζέρους με το τοπικό Κοινοβούλιο να ψηφίζει υπέρ της προσάρτησης της περιοχής στην Αρμενία. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων 20-30 χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ενώ οι Αρμένιοι απέκτησαν τον έλεγχο της περιοχής. Επιπλέον κατέλαβαν περιοχές των Αζέρων που βρίσκονται έξω από το Καραμπάχ δημιουργώντας νεκρή ζώνη που ένωνε στην ουσία το Καραμπάχ και την Αρμενία.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το Καραμπάχ ανακηρύχθηκε μονομερώς σε ανεξάρτητη δημοκρατία, δίνοντας το έναυσμα για πόλεμο. Παρά το ότι η Αρμενία όπως και ο υπόλοιπος κόσμος ουδέποτε αναγνώρισε επίσημα την ανεξαρτησία της περιοχής, έγινε ο κύριος οικονομικός και στρατιωτικός υποστηρικτής του.
Το 1994 μετά από ρωσική παρέμβαση υπογράφηκε εκεχειρία, αφήνοντας το Καραμπάχ και άλλες περιοχές του Αζερμπαϊτζάν, στα χέρια των Αρμενίων ως ένα θύλακα.
Σημαντικές πληροφορίες για τη διένεξη
- Πρόκειται για μια ορεινή περιοχή με έκταση 4,400 τετραγωνικά χιλιόμετρα
- Παραδοσιακά κατοικούσαν Χριστιανοί Αρμένιοι και Μουσουλμάνοι Τούρκοι
- Τη σοβιετική εποχή, μετατράπηκε σε αυτόνομη περιοχή εντός της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν
- Διεθνώς αναγνωρίζεται ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν, όμως η πλειοψηφία του πληθυσμού της περιοχής είναι Αρμένιοι
- Στις συγκρούσεις της δεκαετίας του 1990, περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι προσφυγοποιήθηκαν και τουλάχιστον 30,000 σκοτώθηκαν.
- Δυνάμεις των αυτονομιστών κατέκτησαν επιπλέον εδάφη και δημιούργησαν θύλακα εντός του Αζεμπαϊτζάν στον πόλεμο του 90'.
- Από την κατάπαυση του πυρός το 1994 οι συνομιλίες τελούν σε αδιέξοδο
- Η Ρωσία παραδοσιακά ήταν σύμμαχος των Αρμενίων
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ AP
Πληροφορίες από BBC
