Το ΕΤΕΚ έχει ενημερωθεί από δημοσιεύματα για την εισήγηση της κυβέρνησης προς τη ΡΑΕΚ για αποχαρακτηρισμό της αγοράς Φυσικού Αερίου ως αναδυόμενη. Αυτό στην πράξη σημαίνει κατάργηση του κρατικού μονοπωλίου (ΔΕΦΑ) στην εισαγωγή Φυσικού Αερίου (ΦΑ). Η εξέλιξη αυτή μας παίρνει πίσω στο 2007 σε ό,τι αφορά το θέμα και στην ουσία σφραγίζει το αδιέξοδο στο οποίο έχουμε φτάσει σε ό,τι αφορά στρατηγικά ενεργειακά έργα ή σχεδιασμούς.
Η αγορά Φυσικού Αερίου στην Κύπρο έχει έντονα τα χαρακτηριστικά του φυσικού μονοπωλίου (μικρό μέγεθος σε μια αγορά που απαιτεί υψηλές κεφαλαιουχικές δαπάνες σε υποδομές). Συνεπώς, ο αποχαρακτηρισμός της αγοράς ως αναδυόμενη -κάτι που σημαίνει ότι μπορεί ο οποιοσδήποτε να εισάγει ΦΑ νοουμένου ότι πληροί τις καθορισμένες προϋποθέσεις- έχει τις δικές του προκλήσεις. Θα πρέπει δε να σημειωθεί πως ο χαρακτηρισμός της αγοράς ως αναδυόμενης επιτεύχθηκε μετά από στοιχειοθετημένο αίτημα και έγκριση της ΕΕ και ακόμη και σήμερα, οι λόγοι που μας είχαν οδηγήσει στο να ζητήσουμε παρέκκλιση εκ πρώτης δεν έχουν εκλείψει…
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η «θεραπεία» μπορεί να αποδειχθεί χειρότερη από την «αρρώστια». Ένα de facto ιδιωτικό (φυσικό) μονοπώλιο σε ένα τομέα ζωτικής σημασίας για την οικονομία, μπορεί να αποδειχθεί εξίσου, αν όχι χειρότερο, από ένα χαμηλής παραγωγικότητας ή και με τις αναπόφευκτες αγκυλώσεις και γραφειοκρατία, κρατικό μονοπώλιο.
Συνεπώς, στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, ως ΕΤΕΚ συστήνουμε ψυχραιμία, καθαρή σκέψη και εξαντλητική συζήτηση επί όλων των διαθέσιμων επιλογών και ακολούθως αποτελεσματική διαχείριση της όποιας απόφασης.
Ο υπουργός Ενέργειας σε πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις του είχε αναφέρει πως «η τρέχουσα λιανική τιμή αγοράς του ηλεκτρικού ρεύματος είναι ο “δολοφόνος” της βιομηχανίας, των νοικοκυριών αλλά και της οικονομίας», μια θέση η οποία μας βρίσκει σύμφωνους.
Εξάλλου, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, τον χειμώνα του 2022 το ΕΤΕΚ παράδωσε στην προηγούμενη διακυβέρνηση έκθεση με κατάλογο βραχυπροθέσμων μέτρων για μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας. Τα πλείστα από τα μέτρα που έχουμε εισηγηθεί εξακολουθούν να κρίνονται σχετικά και αναγκαία αφού με την εφαρμογή τους οι καταναλωτές θα μπορούσαν να ανακουφιστούν από το υψηλό κόστος.
Να θυμίσουμε επίσης ότι το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς το ΕΤΕΚ είχε εκφράσει δημόσια τις επιφυλάξεις του για το κατά πόσον η αγορά ηλεκτρισμού (μοντέλο-στόχος), της οποίας η έναρξη από τον Οκτώβρη του 2023 μετατέθηκε για το 2025, είναι κατάλληλη και κατά πόσον θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ανταγωνισμού και σε μείωση της τιμής του ηλεκτρισμού προς όφελος όλων των καταναλωτών. Σήμερα, δύο χρόνια μετά, οι επιφυλάξεις αυτές διατηρούνται και ενισχύονται, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη πως η ηλεκτρική διασύνδεση -στο αισιόδοξο σενάριο- δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν το 2030 και ίσως είναι καιρός να ξανά ανοίξει το κεφάλαιο αυτό.
Τέλος, ως Επιμελητήριο θέλουμε να επαναλάβουμε για άλλη μία φορά πως η τρέχουσα κατάσταση επιβάλλει να θέσουμε ακόμα πιο ψηλά στην ατζέντα το ζήτημα της ενεργειακής απόδοσης και της εξοικονόμησης ενέργειας τόσο σε επίπεδο πολιτείας όσο και σε ιδιωτικό επίπεδο, (νοικοκυριά και επιχειρήσεις).
