Το ποδήλατο που οδήγησε τον Καραολή στην αγχόνη και το χειρόγραφο Αλμπέρ Καμύ

Τετάρτη, 10/5/2023 - 14:40

Το ημερολόγιο έγραφε 28 Αυγούστου 1955. Ήταν η ημέρα που ο Μιχαλάκης Καραολής θα έπαιρνε το δρόμο που τελικά θα τον οδηγούσε στην αγχόνη, χρίζοντάς τον τον πρώτο καταδικασθέντα σε θάνατο αγωνιστή της ΕΟΚΑ.

Ήταν η ημέρα που ο Καραολής, μαζί με τον συναγωνιστή του Ανδρέα Παναγιώτου, ανέλαβαν την εκτέλεση του αστυνομικού Ηρόδοτου Πουλλή, ο οποίος κατηγορείτο ως προδότης. Ο Παναγιώτου τραβά την σκανδάλη κατά τη διάρκεια ανοικτής διαδήλωσης της αριστεράς και διαφεύγει. Ο Καραολής καταδιώκεται από τους παρευρισκόμενους αναγκάζοντάς τον να παρατήσει στο σημείο το ποδήλατό του.

ΔΦ

Και λόγω αυτού του ποδηλάτου ταυτοποιείται αργότερα, συλλαμβάνεται και οδηγείται στη βάση ψευδομαρτυριών στην αγχόνη.

28 Οκτωβρίου 1955. Λαμβάνεται η απόφαση. Ο Καραολής καταδικάζεται σε θάνατο.

Φ

Λέγεται πως έπειτα από αυτή τη φωτογραφία και το αγέρωχο βλέμμα του Καραολή, δεν επετράπη ποτέ ξανά η φωτογράφηση μελλοθανάτων αγωνιστών.

6 Δεκεμβρίου 1955. Η γαλλική εφημερίδα L’Express δημοσιεύει άρθρο του Γάλλου φιλοσόφου Αλμπέρ Καμύ με τίτλο «L’enfant grec», Το ελληνόπουλο.

Μιχάλης Σταυρή, Λειτουργός Μουσείου Αγώνος
Ο Καμύ έγραψε το συγκεκριμένο κείμενο με τίτλο «Για έναν Έλληνα μαθητή», με αφορμή την καταδίκη σε θάνατο του Μιχαλάκη Καραολή και την απόρριψη της έφεσης του την περίοδο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου 1955.

Σε αυτό, ο διακεκριμένος λογοτέχνης εκλιπαρεί την διεθνή κοινή γνώμη να πιέσει ώστε να δοθεί χάρη στον καταδικασμένο από τους Άγγλους σε θάνατο Μιχάλη Καραολή και τάσσεται ανοιχτά υπέρ του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ.

Μιχάλης Σταυρή, Λειτουργός Μουσείου Αγώνος
Εκφράζει ορισμένες απόψεις ξεκινώντας από την βάση ότι ο αγώνας της ΕΟΚΑ ουσιαστικά αποτελεί αποτέλεσμα της βρετανικής καταπίεσης στην Κύπρο. Θεωρεί ότι οι Έλληνες της Κύπρου, με τον αγώνα τους ουσιαστικά θέτουν τα αιτήματα τους σε διεθνές επίπεδο και χαρακτηρίζει τα αιτήματα ως εύλογα, τα οποία η Βρετανία δεν είχε ουσιαστικά βάση να απορρίψει.

Γ

Το χειρόγραφο του σπουδαίου στοχαστή όπως και το ποδήλατο του Καραολή φυλάσσονται στο Μουσείο Αγώνος 1955-59 στη Λευκωσία.

Μιχάλης Σταυρή, Λειτουργός Μουσείου Αγώνος
Παραχωρήθηκε στο Μουσείο Αγώνος από τον Κύπριο επιχειρηματία με κοινωνικό έργο Νάσο Κτωρίδη, ο οποίος το είχε εξασφαλίσει προηγουμένων μέσω πλειστηριασμού. Το ζήτημα του Καραολή είχε πάρει διαστάσεις έτσι κι αλλιώς, στην Ελλάδα, στην Αθήνα είχαν γίνει αιματηρές συμπλοκές, οπότε τα γεγονότα προβλήθηκαν στο εξωτερικό, μέχρι την άλλη άκρη της Ευρώπης, την Ιρλανδία, είχε γίνει γνωστή η υπόθεση του Καραολή, για αυτό και υπάρχουν και διαδηλώσεις με φοιτητές που φέρουν πανό με το όνομα του Καραολή, οπότε ήταν μια υπόθεση στο πλαίσιο / του κινήματος της αποικιοποίησης που την τότε εποχή επικρατούσε, που έλαβε διαστάσεις, αν όχι διεθνείς, τουλάχιστον πανευρωπαϊκές.

Τα Ελληνόπουλα δεν ξέρουν

μόνο πως πρέπει να ζουν

Ξέρουν και πώς να πεθαίνουν

Και πως την πατρίδα να τιμούν.

...έγραφε από τα κρατητήρια σε ένα γράμμα σε φίλους του.

Μιχάλης Σταυρή, Λειτουργός Μουσείου Αγώνος
Επειδή ο Μιχάλης Καραολής ήταν ο πρώτος αγωνιστής της ΕΟΚΑ που είχε καταδικαστεί σε θάνατο, η ηγεσία της οργάνωσης έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στο να τα καταφέρει να τον ελευθερώσει. Καταστρώθηκε σχέδιο, το λεγόμενο σχέδιο Αβέρωφ και είχε ο Καραολής φτάσει πολύ κοντά στην απόδραση. Ο Μιχαλάκης Καραολής, την τελευταία στιγμή, κάθε φορά αρνείτο να αποδράσει, δηλαδή ενώ είχε φτάσει μέχρι την πόρτα εξόδου των φυλακών, κάτι τον κρατούσε πίσω.

«Εμένα δεν πρέπει να με λυπάστε, αφού εγώ δεν βρίσκω λόγο για να με κλαίω, ούτε οι συγγενείς μου πρέπει να με κλαίνε». Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια του Καραολή στις 10 Μαΐου 1956, ο οποίος ψέλνοντας τον εθνικό ύμνο πέρασε στο Πάνθεον των Ηρώων.