«Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι ένας παρατηρητής, ένας εικονοπλάστης, να φτιάχνει εικόνες. Το έργο είναι μεταξύ μιας μεγάλης αλήθειας και ενός ψέματος ή ενός μεγάλου ψέματος και μιας μικρής αλήθειας. Αλλά κανένας δεν σκοτώθηκε από πινέλο.»
Κίκος Λανίτης. Ένας από τους μεγαλύτερους Κύπριους καλλιτέχνες, με ένα πλούσιο και μακρύ εικαστικό ταξίδι 50 χρόνων. Εδώ και 50 χρόνια δηλώνει παρών «σχολιάζοντας» με το πινέλο του τα γεγονότα. Έτσι και τώρα, μας ρωτά…ποιος είμαι;
Who am I?. Τι ακριβώς ρωτάτε; Με αυτήν την έκθεση που έχει αυτό το όνομα;
Συνήθως βάζω τίτλους που έχουν κάποιο νόημα, δεν βάζω απλώς έναν τίτλο για τον τίτλο. Μόλις είπατε εσείς who am I, δηλαδή ο κάθε ένας που διαβάζει τον τίτλο, ρωτά who am I χωρίς να το καταλάβει. Είμαστε σε μια εποχή του Ίντερνετ, σε μια εποχή που έχουμε χαθεί ο ένας με τον άλλον, σε μια εποχή που η πραγματικότητα είναι πιο πολύ σαν παιχνίδι σε τηλεόραση. Δηλαδή είναι τραγικό το ότι παρακολουθούμε συνέχεια πολέμους, όπλα και λες πού είναι η λογική σε αυτό τον κόσμο, που είναι η πρόοδος που κάναμε, που βρισκόμαστε και κάποια στιγμή πρέπει να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας who am I, από τους πιο ψηλά ιστάμενους στον κόσμο, τον πιο χαμηλά.
Εκφράζει με το δικό του μοναδικό τρόπο και τη χαρακτηριστική του πινελιά τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς του και μας καλεί να αναρωτηθούμε κι εμείς… προσωπικά και συλλογικά… Ποιοι είμαστε;
«Και κάποια στιγμή πρέπει να διερωτηθούμε. Ποιος είμαι, εγώ, ο καθένας μας και να κοιτάξουμε με την απάθεια που βλέπουμε τους πολέμους, τους νεκρούς, τους πρόσφυγες, τη δυστυχία στον κόσμο το 2023. Δηλαδή αν πάμε 30 χρόνια πίσω, ήταν πολύ καλύτερος ο κόσμος. Δηλαδή αντί να πάμε προς το καλύτερο, πήγαμε προς το χειρότερο, έξυπνες βόμβες, έξυπνα αυτά σε ηλίθιους ανθρώπους;»
Ενώ σχολιάζει τα κακώς έχοντα και περιγράφει τραγικές στιγμές για την ανθρωπότητα, τα έργα του ακτινοβολούν φως και είναι λουσμένα με τα πιο έντονα χρώματα.
«Στα έργα είναι πιο πολύ η απομόνωση αυτή του ανθρώπου που έχει περιέλθει. Ειδικά μετά τον κορονοϊό που έχουμε σταματήσει να βλέπουμε κοντινά μας άτομα, που έχουμε απομακρυνθεί, που δεν μπορούσαμε να αγκαλιαστούμε. Δεν μπορούσαμε να δούμε πολύ στενά μας πρόσωπα λόγω του κορωνοϊού, μετά άρχισαν οι πόλεμοι. Δηλαδή όλος ο κόσμος ζει κάτω από συνεχές φόβο, αυτό τον φόβο και αυτές τις παραλλαγές του προσώπου προσπαθώ να τις αφομοιώσω σε αυτά τα έργα, βάζοντας έντονα χρώματα και ωραία χρώματα, να «κρύψω» την πραγματική αλήθεια της τραγικότητας που ζούμε.»
Ανάμεσα στα έργα του…μια γυναίκα που οπλοφορεί…
«Ήθελα να κάνω την καινούργια δικαιοσύνη. Η παλιά δικαιοσύνη κρατούσε ένα σπαθί, δεμένα μάτια και μια ζυγαριά. Αυτή είναι μια μοντέρνα κοπέλα, πιο ποπ αρτ, δεν κρατά ζυγαριά γιατί δεν την ενδιαφέρει η ζυγαριά. Την ενδιαφέρει η δύναμη, κρατά ένα όπλο, έχει δεμένα μάτια και απλώς πυροβολεί και τέλειωσε η ιστορία, δεν την ενδιαφέρει, δεν έχει σημασία ποιος είναι ο εισπράκτορας της σφαίρας.»
Τι είναι η τέχνη για εσάς;
Η τέχνη είναι ζωή, χωρίς την τέχνη, ίσως δεν θα υπήρχε η ύπαρξη, είναι ανάγκη του ανθρώπου, είναι αντίσταση έναντι της βαρβαρότητας η τέχνη. Και όταν λέμε τέχνη, μιλούμε για όλες τις τέχνες. Είναι αντίσταση, γι’ αυτό ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να είναι πολιτικοποιημένος, πρέπει να είναι κριτής των πάντων. Δεν πρέπει να είναι κατευθυνόμενος. Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι ελεύθερος, να σκέφτεται ελεύθερα, είναι εκφράσει τις ανησυχίες της εποχής του. Αυτή είναι η δουλειά του καλλιτέχνη, ανεξαιρέτως ποιον θίγει και ποιον δεν θίγει.
Οι κοινωνικές, οι πολιτικές εξελίξεις και εντάσεις προκαλούν στους καλλιτέχνες μια ανησυχία που αποτυπώνεται στην τέχνη τους, ειδικά στη χώρα μας.
«Στην Κύπρο, ειδικά στην Κύπρο που είναι το κέντρο, γύρω μας, για πάντα, όχι μόνο τώρα, υπάρχει έντονη δραστηριότητα, είναι ένας κατάλληλος τόπος για να δημιουργήσει ο δημιουργός / Εδώ υπάρχουν ερεθίσματα, πάρα πολλά ερεθίσματα που δεν τα προλαβαίνεις.»
Και φυσικά στέλνει μήνυμα στον κάθε ένα ξεχωριστά…
«Να αρχίζει να βρίσκει τον εαυτό του και να μην σταματήσει να ελπίζει για ένα καλύτερο αύριο. Αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολύ δύσκολο να φανταστεί ένα καλύτερο αύριο για τα παιδιά του και τα εγγόνια του για τον εαυτό του. Κάποτε χάνω και εγώ αυτήν την ελπίδα. Και μετά την ξαναβρίσκω σιγά σιγά μέσω της ζωγραφικής.»
Η επετειακή έκθεση του Κίκου Λανίτη παρουσιάζεται στην Alpha C.K. Gallery μέχρι τις 19 Νοεμβρίου.
