Ανησυχητικές διαστάσεις προσλαμβάνει σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία το πρόβλημα με τους εφέδρους που δεν είναι ενταγμένοι σε Μονάδες της Εθνικής Φρουράς, καθότι είτε καθίστανται αγνώστου διαμονής για διάφορους λόγους, είτε παραλείπουν να προβούν στη δήλωση του επαναπατρισμού τους με την επιστροφή τους στην Κύπρο.
Σύμφωνα με έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το σύστημα επιστράτευσης της Εθνικής Φρουράς, σημαντικός αριθμός εφέδρων, ήτοι 10.930, των κλάσεων μεταξύ των ετών 1990 έως 2010, δεν έχουν τακτοποιηθεί επιστρατευτικά, καθότι εξακολουθούν να είναι καταχωρισμένοι στο μηχανογραφικό σύστημα με την ένδειξη «εξωτερικό φοιτητής», ακόμη και μετά τη λήξη της αναστολής που τους χορηγήθηκε.
«Το γεγονός αυτό, πέραν του ότι αποστερεί την ΕΦ από σημαντικό αριθμό εφέδρων, δημιουργεί αισθήματα αδικίας και άνισης μεταχείρισης μεταξύ των πολιτών της Δημοκρατίας» επισημαίνει η Ελεγκτική Υπηρεσία.
Γενικότερα, από το σύνολο της εγγεγραμμένης (παρακολουθούμενης) εφεδρείας της ΕΦ, μόνο το 46% αποτελεί τη Διατεθείσα Εφεδρεία, για την υλοποίηση της επιστράτευσης στην ΕΦ, ενώ το υπόλοιπο 54% αφορά στην Προσωρινά Διαγραμμένη Εφεδρεία, καθώς και στην Υπόλοιπη Δύναμη της εφεδρείας.
Τα σημαντικότερα ευρήματα/διαπιστώσεις του παρόντος ελέγχου συνοψίζονται στα
ακόλουθα σημεία:
- Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για απαλλαγή από την πρόσκληση για κατάταξη στην ΕΦ, των αλλοδαπών επιχειρηματιών/επενδυτών και των αρρένων τέκνων τους, που πολιτογραφούνται κατ΄εξαίρεση ως Κύπριοι πολίτες για λόγους δημοσίου συμφέροντος, φαίνεται να μην συνάδει με τις διατάξεις του περί ΕΦ Νόμου (Ν.19(Ι)/2011).
- Η Υπουργική απόφαση για την απαλλαγή των εκλεγμένων Δημάρχων και Κοινοταρχών από την κλήση για εκπλήρωση εφεδρικής υπηρεσίας στην ΕΦ, φαίνεται να μην είναι σύννομη.
- Βάσει Υπουργικής απόφασης, χορηγήθηκαν σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών της ΚΔ, απαλλαγή, καθώς και αναβολή της υποχρέωσης εκπλήρωσης εφεδρικής υπηρεσίας, κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων του Νόμου.
- Στους δεσμοφύλακες του Τμήματος Φυλακών παρέχεται αναβολή της υποχρέωσης εκπλήρωσης εφεδρικής υπηρεσίας στην ΕΦ, χωρίς ωστόσο να πληρούνται οι εκ του Νόμου προϋποθέσεις.
- Εντοπίστηκαν άτομα που έχουν διαγραφεί προσωρινά από την εφεδρεία, με την αιτιολογία ότι είναι μέλη της Αστυνομίας ή της Πυροσβεστικής, τα οποία ωστόσο ουδέποτε υπήρξαν μέλη των εν λόγω Σωμάτων Ασφαλείας.
- Εντοπίστηκαν πρώην στελέχη της ΕΦ, καθώς και μέλη των ανωτέρω Σωμάτων Ασφαλείας τα οποία, παρόλο ότι έχουν παραιτηθεί από την Υπηρεσία τους, παραμένουν στην προσωρινά διαγραμμένη εφεδρεία, κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων του Νόμου.
- Εντοπίσθηκαν σημαντικές αποκλίσεις από τις κατευθύνσεις/οδηγίες του ΓΕΕΦ,καθώς και τις αντίστοιχες πρόνοιες του περί ΕΦ Νόμου, σε σχέση με την αυτόματη ένταξη (εγγραφή) στην εφεδρεία, των απολυόμενων κληρωτών οπλιτών και αξιωματικών που θα μεταβούν για σπουδές στο εξωτερικό. Ουδέποτε προωθήθηκε μέχρι σήμερα, από μέρους των υπευθύνων, η διαδικασία δίωξης εφέδρων, οι οποίοι βάσει στοιχείων που τηρούνται τόσο στο ΓΕΕΦ, όσο και στα Τμήματα Επιστράτευσης (ΤΕ), διαφαίνεται ότι διαπράττουν συγκεκριμένα ποινικά αδικήματα που καθορίζονται στον περί ΕΦ Νόμο.
- Σημαντικός αριθμός εφέδρων, ηλικίας από 30 έως 47 ετών, εξακολουθούν να παρουσιάζονται στο μηχανογραφικό σύστημα του ΓΕΕΦ με την ένδειξη «εξωτερικό φοιτητής», με αποτέλεσμα να μην καλούνται για εφεδρική υπηρεσία στις Μονάδες της ΕΦ επί σειρά ετών. Για τους πλείστους από αυτούς, προκύπτει, βάσει στοιχείων του Αρχείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ότι εργοδοτούνται στην Κύπρο. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται άτομα που διατελούν σήμερα ως μέλη Διοικητικών Συμβουλίων ημικρατικών οργανισμών, διαιτητές ποδοσφαιρικών αγώνων, ποδοσφαιριστής αθλητικού σωματείου, καθώς και διατελέσαν στέλεχος του Γραφείου του Προέδρου της ΚΔ. Επίσης, αφορούν σε άτομα που είναι απόγονοι/συγγενείς διατελεσάντων ανώτατων στελεχών της ΕΦ, μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, Δημάρχων, Προέδρων της Κυπριακής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου (ΚΟΠ), νυν κρατικού Αξιωματούχου, Βουλευτών, λειτουργών του Υπουργείου Άμυνας και γνωστών επιχειρηματιών.
- Εντοπίσθηκε σημαντικός αριθμός εφέδρων που είναι καταχωρισμένοι στο μηχανογραφικό σύστημα του ΓΕΕΦ με την ένδειξη «εξωτερικό για λόγους εργασίας» και ως εκ τούτου έχουν διαγραφεί προσωρινά από τη δύναμη εφεδρείας της ΕΦ, επί σειρά ετών, παρόλο ότι βάσει στοιχείων του Αρχείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, προκύπτει πως διαμένουν και εργάζονται στην Κύπρο. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται ποδοσφαιριστές αθλητικών σωματείων, εκπρόσωπος τύπου Κοινοβουλευτικού Κόμματος και επώνυμος δικηγόρος, καθώς επίσης απόγονοι/ συγγενείς διατελέσαντος ανώτατου στελέχους της Αστυνομίας, νυν Βουλευτή, λειτουργών του Υπουργείου Άμυνας και γνωστών επιχειρηματιών. Ανάμεσα στους εφέδρους που παρουσιάζονται στο μηχανογραφικό σύστημα του ΓΕΕΦ με την ένδειξη «εξωτερικό μόνιμος κάτοικος», εντοπίσθηκε γνωστό πρόσωπο από το χώρο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, καθώς επίσης δημοφιλής ποδοσφαιριστής κυπριακής ομάδας.
- Συνολικά 381 έφεδροι που εργοδοτούνται σε διάφορα Υπουργεία και Υπηρεσίες του Δημόσιου Τομέα, εξακολουθούν να είναι καταχωρισμένοι στο μηχανογραφικό σύστημα του ΓΕΕΦ, με τις ενδείξεις «εξωτερικό φοιτητής», «εξωτερικό για λόγους εργασίας» και «εξωτερικό μόνιμος κάτοικος».
- Εντοπίστηκαν περιπτώσεις εφέδρων που, παρόλο ότι λόγω της επαγγελματικής τους ιδιότητας/δραστηριότητας θα αναμενόταν να ήταν εύκολη η εξακρίβωση της διεύθυνσης διαμονής τους για σκοπούς επιστρατευτικής τακτοποίησης, παρουσιάζονται για σειρά ετών στο μηχανογραφικό σύστημα του ΓΕΕΦ με την ένδειξη «άγνωστος/άγνωστη διεύθυνση».
- Σημαντικός αριθμός εφέδρων νεαρής ηλικίας είναι τοποθετημένοι για σειρά ετών στην κατηγορία της Υπόλοιπης Δύναμης, τη στιγμή που έφεδροι σημαντικά μεγαλύτερης ηλικίας εξακολουθούν να υπηρετούν σε ενεργές Μονάδες. Επίσης, εντοπίστηκαν έφεδροι που δεν πληρούν τα κριτήρια τοποθέτησής τους στη συγκεκριμένη κατηγορία, ούτε αυτή αιτιολογείται με γνώμονα τις εκάστοτε εξειδικευμένες υπηρεσιακές ανάγκες. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται πρόσωπα από το χώρο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, του ποδοσφαιρικού αθλήματος και των επιχειρήσεων, καθώς επίσης τέκνα/συγγενείς διατελέσαντος ανώτατου στελέχους της ΕΦ και μελών της Δικαστικής εξουσίας (Στρατιωτικό Δικαστήριο).
- Σημαντικός αριθμός εφέδρων που μετακινήθηκαν στην Υπόλοιπη Δύναμη, στη βάση πληροφοριών της Αστυνομίας, λόγω ακαταλληλότητάς τους για κατοχή στρατιωτικού τουφεκίου, εξακολουθούν να διατηρούν άδεια κατοχής κυνηγετικού ή άλλου όπλου.
- Επιβλήθηκε από το αρμόδιο Δικαστήριο πρόστιμο ή/και φυλάκιση στο μόλις 1% των περιπτώσεων που αφορούν στη διάπραξη του αδικήματος της ανυποταξίας για εκπλήρωση στρατιωτικής θητείας, κατά τα έτη 2014- 2017. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι από τις εν λόγω υποθέσεις μηνύσεων ανυποταξίας στρατεύσιμων, το 39% καταλήγουν στο Αρχείο, κατόπιν απόφασης του εκάστοτε Αρχηγού ΓΕΕΦ ή του Στρατιωτικού Εισαγγελέα.
- Εντοπίσθηκαν περιπτώσεις εφέδρων, οι οποίοι μετά από πρόσκλησή τους μέσω της επίδοσης Φύλλου Ατομικής Πρόσκλησης, δεν παρουσιάστηκαν επανειλημμένα για εκτέλεση εφεδρικής υπηρεσίας στην ΕΦ, χωρίς ωστόσο να προωθηθούν από μέρους των υπευθύνων οι απαιτούμενες διαδικασίες για δίωξη τους. Ανάμεσά τους συγκαταλέγεται γνωστός τηλεοπτικός παραγωγός–παρουσιαστής, καθώς και διατελέσαν διευθυντής Ημικρατικού Οργανισμού.
Τα πιο πάνω ευρήματα/διαπιστώσεις του ελέγχου, πέραν του ότι ενδεχομένως να έχουν επιπτώσεις στην επιχειρησιακή ετοιμότητα της ΕΦ, καταδεικνύουν σοβαρές αδυναμίες στην εφαρμογή των διατάξεων της σχετικής νομοθεσίας και δημιουργούν αισθήματα αδικίας και άνισης μεταχείρισης των πολιτών της Δημοκρατίας.
