Toυ Γιώργου Χρυσάνθου
15 Ιουλίου 1974 ώρα 8,20 το πρωί. Οι πρώτοι πυροβολισμοί πέφτουν στο προεδρικό Μέγαρο. Το πραξικόπημα κατά του Προέδρου Μακαρίου αρχίζει. Με το στρατιωτικό σύνθημα "Αλέξανδρος εισήλθε στο νοσοκομείον" το σχέδιο της Χούντας των Αθηνών για ανατροπή του Μακαρίου έπαιρνε σάρκα και οστά. Ακολουθεί ανταλλαγή πυρών ανάμεσα σε πραξικοπηματίες και προεδρική Φρουρά, με τον Μακάριο να διαφεύγει από την πίσω είσοδο του προεδρικού, η οποία έμεινε ακάλυπτη. Μέχρι το μεσημέρι οι πραξικοπηματίες είχαν θέσει υπό τον έλεγχο τους την Αστυνομία και όλες τις ουσιώδεις υπηρεσίες του κράτους. Ανακοινώθηκε μάλιστα ότι ο Μακάριος δεν είναι πλέον στη ζωή
"Η Εθνική Φρουρά αυτή τη στιγμή είναι κυρίαρχη της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι νεκρός."
Ωστόσο νωρίς το απόγευμα η φωνή του Μακαρίου ηχεί από ένα μικρό ερασιτεχνικό σταθμό της Πάφου.
"Ελληνικέ κυπριακέ λαέ, γνώριμη είναι η φωνή που ακούς. Γνωρίζεις ποιος ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος, είμαι αυτός που εσύ εξέλεξες για να είμαι ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός όπως η Χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόσωποι της θα ήθελαν."
Τον ρόλο του προέδρου αναλαμβάνει ο τότε βουλευτής Νικόλας Σαμψών. Ορκίζεται και εκφωνεί διάγγελμά κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο.
ΝΙΚΟΣ ΣΑΜΨΩΝ: Οφείλω να σας ενημερώσω ότι η κατάστασης ελέγχεται πλήρως από άκρον εις άκρον της νήσου. Φυσικά δε αυτοεξόριστος πρόεδρος δεν ελέγχει ούτε σπιθαμή κυπριακού εδάφους.
Ο Μακάριος, πρόλαβε να διαφύγει στο εξωτερικό, έφτασε μέσω Λονδίνου στην Νέα Υόρκη, όπου στις 19 Ιουλίου έλαβε μέρος στην σύσκεψη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καταγγέλλοντας την χούντα των Αθηνών για τα εκτεινόμενα στην Κύπρο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ "Αυτό που θέλω να δω είναι μια μεγάλη απόσυρση των Ελλήνων αξιωματικών από την Κύπρο γιατί είναι υπεύθυνοι για όλα αυτά τα δεινά στην Κύπρο."
Η αστάθεια στο νησί αποτέλεσε τελικά την τέλεια αφορμή για την Τουρκία, η οποία το πρωινό της 20ης Ιουλίου έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιο της με πρόσχημα την προστασία των Τουρκοκυπρίων, καταλαμβάνοντας πέραν του 36% των εδαφών, σπέρνοντας τον θάνατο και την καταστροφή στο βόρειο μισό του νησιού.
