Κόπηκε η όρεξη στα νοικοκυριά για νέο δανεισμό ωστόσο, οι επιχειρήσεις δείχνουν εγκλωβισμένες στο ακριβό χρήμα σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής τράπεζας για το Σεπτέμβριο. Σε άλλες εποχές, θα πανηγυρίζαμε από την αύξηση στο δανεισμό που στο τρίτο τρίμηνο του έτους ξεπέρασε τα 2,42 δις ευρώ. Ειδικά από τη στιγμή που η αύξηση αφορά τις επιχειρηματικές πιστώσεις που άγγιξαν τα 1,36 δις ευρώ. Σε άλλες εποχές, θα βλέπαμε αύξηση των επενδύσεων, ένα τραπεζικό σύστημα που δίνει ώθηση στη οικονομία και θα αναμέναμε ισχυρή ανάπτυξη. Σε περίοδο όπως η σημερινή, ακριβού δανεισμού και υψηλού πληθωρισμού, η αύξηση στα νέα επιχειρηματικά δάνεια δείχνει τις χτυπητές αδυναμίες των κυπριακών επιχειρήσεων και προκαλεί προβληματισμό για το μέλλον της οικονομίας.
Η εντυπωσιακή αύξηση στα νέα επιχειρηματικά δάνεια κατά 21,5%, ή περίπου 240 εκ ευρώ περισσότερα, πιθανότατα δεν είναι ένδειξη ισχυρής επιχειρηματικής δραστηριότητας στην κυπριακή οικονομία αλλά αύξηση στο κόστος λειτουργίας. Με άλλα λόγια, οι κυπριακές επιχειρήσεις, δανείζονται για να καλύψουν το αυξημένο κόστος λειτουργίας τους, να κρατήσουν ή να συγκρατήσουν στο μέτρο που είναι δυνατό τον κύκλο εργασιών τους και όχι κατ’ ανάγκη να τον αυξήσουν. Την ίδια ώρα, φανερώνει το κενό που υπάρχει σε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης τους αλλά και την απουσία ιδίων κεφαλαίων που θα μπορούσαν να απορροφήσουν μέρος του υψηλού κόστους δανεισμού. Το να συνεχίσουν να δανείζονται και μάλιστα να αυξάνουν το δανεισμό τους, φανερώνει την απόλυτη τους «εξάρτηση» στη τραπεζική ρευστότητα.
Πρόκειται δηλαδή για επιχειρήσεις που αν είχαν αποθέματα, μετά από μια ταραχώδη δεκαετία και μια πανδημία που τις κράτησε κλειστές, τα ξόδεψαν ήδη στο πρώτο κύμα ακρίβειας το 2021-22 και τώρα δανείζονται για να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τους πελάτες τους. Αν συμβαίνει αυτό, τότε το κόστος του δανεισμού θα περάσει και στις τιμές, θα επηρεάσει και την κερδοφορία τους, θέτοντας εν αμφιβόλω θέσεις εργασίας αλλά και ικανότητα αποπληρωμής παλαιών και νέων δανείων. Ότι περίπου είπε σε τραπεζικό συνέδριο στη Λευκωσία ο πρόεδρος του ΚΕΒΕ, Χριστόδουλος Αγκαστινιώτης, πως «χωρίς υγιείς πελάτες, στο μέλλον δεν υπάρχετε ούτε και εσείς μακροπρόθεσμα, φίλοι Τραπεζίτες».
Αντίθετα, βλέπουμε πως στα νοικοκυριά, που δεν μιλάμε για κύκλο εργασιών αλλά για κατανάλωση, ο νέος δανεισμός υποχώρησε κατά 114 εκ. ευρώ ή 11,4%. Προφανώς, τα νοικοκυριά μειώνουν την κατανάλωση τους και αναβάλλουν μεγάλες αγορές και επενδύσεις. Αυτό ήδη αντανακλά στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, που από 3% που ήταν η αρχική πρόβλεψη για φέτος, η χρονιά θα κλείσει στο 2.5%. Αν αυτή είναι η τάση, ενδεχομένως να επηρεάσει και τη πρόβλεψη για ανάπτυξη για το 2024 που εκτιμάτε για 2.9% στο προϋπολογισμό. Αυτό που ωστόσο, φαίνεται από τα δύο στοιχεία, μόνο προβληματισμό θα πρέπει να προκαλεί. Ειδικά αν η περίοδος ψηλών επιτοκίων, θα παραμείνει για περισσότερο.
