Στην Κύπρο θα βρεθεί τις επόμενες ημέρες ο προπονητής μεγάλων αποστάσεων αλλά και συγγραφέας, Δημήτρης Τζεφαλής, για να παρευρεθεί στο συνέδριο της Ice Power, «Η δύναμη του δρομέα» την Παρασκευή (09/12). Επί της ευκαιρίας της άφιξης του στην Κύπρο θα συμμετάσχει και στο «Quantum Nicosia Marathon».
Με αφορμή την κάθοδο του στο νησί μας, είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε μαζί του, για τη σημασία του τρεξίματος στην καθημερινότητα μας, αλλά και για το πως μπορεί κάποιος να εντάξει αυτή τη συνήθεια μέσα στη μέρα του. Παράλληλα, μας έφερε πιο κοντά με το βιβλίο του «φέρνοντας κοντά τις μεγάλες αποστάσεις» το οποίο θεωρείται από τα καλύτερα εγχειρίδια για κάποιον που θέλει να ξεκινήσει αυτό το άθλημα.
Συνεχίζοντας, ο έμπειρος προπονητής μας επισήμανε τη σημαντικότητα του τρεξίματος για τον ανθρώπινο οργανισμό καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής μας, προσαρμόζοντας την προπόνηση μας ανάλογα με την ηλικία που βρισκόμαστε.
Σύντομα θα βρεθείς στην Κύπρο για την εκδήλωση της Ice Power «Η δύναμη του δρομέα». Ποιος είναι ο ρόλος του τρεξίματος στην υγεία και την καθημερινότητα ενός ανθρώπου;
«Νιώθω χαρά που έρχομαι στην Κύπρο. Μου αρέσει η επικοινωνία με τους Κύπριους δρομείς. Μου βγάζουν μια θετική αύρα. Η δύναμη του δρομέα είναι μεγάλη και σε πολλά επίπεδα ανεξερεύνητη. Χάρη στην πρόσκληση της Ice Power και της Marathon Trading θα έχω την ευκαιρία να μιλήσω γι’ αυτήν με τους δρομείς και να ανακαλύψουμε μια πιθανή, καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, αθλητικά και ποιος ξέρει που αλλού».
«Μπορεί κάποιος να αντιληφθεί τα θετικά του τρεξίματος αν παρατηρήσει έναν δρομέα να επιστρέφει από μια προπόνηση. Πιο χαμογελαστός, αισιόδοξος, θετικός. Ακόμα και πιο όμορφο θα τον χαρακτήριζες. Εάν ήμουν εργοδότης και έπαιρνα συνέντευξη υποψήφιους εργαζόμενους για κάποια θέση εργασίας, θα τους ρωτούσα εάν τρέχουν ή γυμνάζονται. Αν η απάντηση ήταν θετική, θα ήξερα ότι, πιθανότατα, θα είναι πιο ήρεμοι, δημιουργικοί και παραγωγικοί και μάλλον θα είχαν προβάδισμα πρόσληψης έναντι των υπολοίπων υποψηφίων».
Πώς μπορεί να επηρεάσει τη σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία του ανθρώπου το τρέξιμο;
«Η ζωή είναι κίνηση. Τα πράγματα παίρνουν ορμή καθώς κινούνται. Σε αυτό μας βοηθά το τρέξιμο και δίνει δύναμη σε όσους το κάνουμε να αλλάζουμε, ελπίζω, προς το καλύτερο. Για μένα, το τρέξιμο είναι μια μορφή διαλογισμού. Η επανάληψη των βημάτων με έναν παρόμοιο κάθε φορά τρόπο βοηθά στη συγκέντρωση, την ηρεμία, την έμπνευση. Δεν παίρνω καμία σημαντική απόφαση αν δεν τρέξω πρώτα τουλάχιστον 30 λεπτά».
«Η σωματική ευεργεσία του τρεξίματος είναι γνωστή σε όλους και αδιαμφισβήτητη. Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι προλαμβάνει δεκάδες ασθένειες. Εάν ο κόσμος γυμνάζεται περισσότερο οι γιατροί θα έχουν λιγότερη δουλειά σε επίπεδο θεραπείας, και περισσότερη σε επίπεδο πρόληψης. Θα είμαστε ένας υγιέστερος πληθυσμός. Η υγεία ορίζεται όπως ακριβώς τη διατυπώσατε στην ερώτηση. Αρχικά χρειάζεται μια απόφαση για να ξεκινήσουμε και ένας ρεαλιστικός στόχος να κάνουμε μερικά βήματα μπροστά. Λίγα περισσότερα απ’ ότι χθες».
Πώς θα παρότρυνες κάποιον αρχάριο να βάλει το τρέξιμο στην καθημερινότητα του;
«Στόχος του ανθρώπου είναι η δράση. Η δράση έρχεται με την κίνηση, όχι μόνο με τη σκέψη ή την πρόθεση, όσο καλοπροαίρετη κι αν είναι αυτή. Ο καθένας, όσο αρχάριος κι αν είναι, μπορεί να ξεκινήσει με λίγο περπάτημα. Όσο θέλει, όσο μπορεί. Κάποιος που δεν έχει γυμναστεί ποτέ, μπορεί να ξεκινήσει να βαδίζει κάπως γοργά το τετράγωνο του σπιτιού του, αφού παρκάρει. Η κίνηση φέρνει αλλαγή στη διάθεση και αυτή με τη σειρά της περισσότερη διάθεση για κίνηση. Σε βοηθά να προσέξεις λίγο περισσότερο τη διατροφή σου».
«Όταν κάποιος καταφέρει να περπατήσει 30 λεπτά έχει θέσει βάσεις για καλύτερη υγεία και πιο αισιόδοξη συνέχεια. Αν αυτό συμβεί 5 φορές την εβδομάδα για 3 συνεχόμενες εβδομάδες το πιθανότερο είναι να θελήσει να δοκιμάσει να τρέξει. Το τρέξιμο έχει αιώρηση. Είναι ονειρικό. Στην αρχή ας γίνει για 10 δευτερόλεπτα ανά 5 λεπτά και ξανά από την αρχή μέχρι να συμπληρωθούν τα 30 λεπτά. Στην πορεία θα θέλει και θα μπορεί να τρέξει περισσότερο γιατί θα νιώθει πιο όμορφα. Δεν έχει καμία σημασία η ταχύτητα στην αρχή. Κανένας ρυθμός δεν είναι αργός».
«Αν κάποιος χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες για να ξεκινήσει, μπορεί να διαβάσει το άρθρο "Από το περπάτημα στον υπέροχο κόσμο του τρεξίματος" στην ιστοσελίδα που διατηρώ».
Τι χρειάζεται κάποιος νεοεισερχόμενος στον χώρο των μεγάλων αποστάσεων για να ανταποκριθεί σε αυτό το απαιτητικό άθλημα;
«Διάθεση, έναν ιατρικό προαθλητικό έλεγχο, λίγο χρόνο κάποιες μέρες, συνήθως 3 ή 4 την εβδομάδα είναι αρκετές, ένα προστατευτικό ζευγάρι παπούτσια και λίγη μελέτη της πρόσφατης αρθρογραφίας από κάποιο αθλητικό site ή κάποιο βιβλίο για τις μεγάλες αποστάσεις».
«Εάν υπάρχουν φιλόδοξοι στόχοι βελτίωσης ή διάκρισης, προφανώς θα χρειαστεί ειδικότερος εξοπλισμός, περισσότερος χρόνος για μεγαλύτερες ή ειδικότερες προπονήσεις και έναν επιστήμονα προπονητή για σωστή και ασφαλή καθοδήγηση».
Οι ήδη καταρτισμένοι αθλητές υπάρχει κάποιος τρόπος να βελτιώσουν τις τεχνικές τους για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα; Αν ναι, ποιες είναι αυτές οι τεχνικές;
«Προφανώς και υπάρχουν τεχνικές βελτίωσης της απόδοσης των δρομέων. Η κορύφωση των επιδόσεών μας απαιτεί χρόνια. Δεν υπάρχουν μαγικές προπονήσεις που φέρνουν άμεσα αποτελέσματα. Η προπονητική είναι μια πολυσύνθετη επιστήμη και συνεχώς εξελίσσεται. Πολλές άλλες επιστήμες αλληλεπιδρούν με αυτήν και οδηγούν σε καλύτερα αποτελέσματα, επιδόσεις, αλλά και διάρκεια στην άσκηση. Δεν έχουν όλοι οι δρομείς την ίδια στόχευση και όλες οι εκδοχές είναι σεβαστές».
«Το βέβαιο είναι ότι απαιτείται περιοδισμός στην προπόνηση με συγκεκριμένη στοχοθεσία ανά περίοδο. Απαιτούνται στοχευμένες προπονήσεις που βελτιώνουν τα συστήματα που υστερούν στον κάθε δρομέα. Οι αδυναμίες κάθε αθλητή εντοπίζονται με την εργομέτρηση και τη μέτρηση παραμέτρων δύναμης και ισχύος του κάθε αθλητή. Με την ορθή προπόνηση στις κατάλληλες ζώνες και χρόνους βελτιώνονται τα παραπάνω».
«Πολλά απ’ αυτά θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν οι δρομείς που θα παρευρεθούν στο συνέδριο της Ice Power την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου στις 17.00 στα Κεντρικά γραφεία της Τράπεζας Κύπρου στη Λευκωσία. Έχω σκοπό να αναφερθώ σε όλα τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα αναφορικά με τον μαραθώνιο που είναι ιδιαίτερα αγαπητός τόσο στους Κύπριους δρομείς, όσο και παγκοσμίως, αλλά και στο ορεινό τρέξιμο που ανθεί στο νησί σε όλο το φάσμα των αποστάσεων, από τις μικρότερες έως τις υπερμαραθώνιες διαδρομές. Οι τελευταίες απαιτούν προσεκτική προσέγγιση αν επιζητείται η διάρκεια και η καλή υγεία σύμφωνα με την επιστήμη της αθλητιατρικής».
Εκτός από προπονητής αγώνων δρόμου μεγάλων αποστάσεων, είσαι και συγγραφέας. Στο βιβλίο σου «Φέρνοντας κοντά τις μεγάλες αποστάσεις» τι μπορεί να βρει ο αναγνώστης;
«Η προπονητική μου ιδιότητα εδώ και 20 περίπου χρόνια με οδήγησε στη δημιουργία της ομάδας "O.S.B. Endurance Team" (One Step Beyond) με σκοπό τη διάδοση του τρεξίματος και την καλύτερη πληροφόρηση του κόσμου σχετικά με αυτό. Το βιβλίο "Φέρνοντας κοντά τις μεγάλες αποστάσεις" ήταν προέκταση της παραπάνω ιδιότητας και γράφτηκε για τον λόγο που αναφέρει ο τίτλος του. Για να φέρει τους δρόμους αντοχής, από τα 5 χλμ. έως τον μαραθώνιο, κοντά σε περισσότερους δρομείς. Να τρέχουν με περισσότερη χαρά, αποτελεσματικότερα και ασφαλέστερα. Απευθύνεται σε αρχάριους ή προχωρημένους δρομείς, πρωταθλητές και προπονητές. Αν το μελετήσει κανείς σε βάθος, θα μπορέσει να βοηθηθεί και στο ορεινό τρέξιμο και τις υπεραποστάσεις».
«Χρειάστηκαν περισσότερα από 5 χρόνια για να συγκεντρώσω και να δομήσω όλες τις πληροφορίες που έκρινα ότι χρειάζεται ένας δρομέας για να λυθούν οι απορίες του σχετικά με το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων και να βελτιώνεται με ασφάλεια. Μια ματιά στα περιεχόμενα αρκεί για να καταλάβει κανείς περί τίνος πρόκειται».
«Παρότι γράφτηκε το 2018 εξακολουθεί να παραμένει ανάμεσα στα πλέον ευπώλητα αθλητικά βιβλία ακόμα και σήμερα. Δόθηκαν διάφοροι εγκωμιαστικοί χαρακτηρισμοί από τους δρομείς που με κάνουν να σκέφτομαι ότι άξιζε κάθε λεπτό που αφιέρωσα για τη συγγραφή του. Ως συνέχεια αυτού του βιβλίου αποφάσισα να γράψω το εμψυχωτικό βιβλίο αυτοβελτίωσης "Πού τρέχει ο λογισμός σου" με ιστορίες δρομέων του παρελθόντος, αλλά και του παρόντος, για να αναλυθεί η πνευματική και ψυχολογική διάσταση του τρεξίματος. Πρόσφατα, κυκλοφόρησε και το νέο βιβλίο "Στον δρόμο για το Καλλιμάρμαρο" που γράψαμε μαζί με έναν αθλητή μου, τον Γιάννη Παττακό. Σε αυτό συνυπάρχουν αρμονικά η προπονητική και η λογοτεχνία και είναι το πρώτο βιβλίο που το κάνει αυτό. Απευθύνεται σε οποιονδήποτε θέλει να τρέξει αποτελεσματικότερα και ποιοτικότερα έναν μαραθώνιο δρόμο, όχι απαραίτητα τον Αυθεντικό της Αθήνας. Με ικανοποιεί αυτή η πολύπλευρη συγγραφική προσέγγιση του τρεξίματος».
Πόσο εύκολο είναι να συνεχίσει κάποιος να αθλείται όσο περνούν τα χρόνια και μεγαλώνει; Πως αλλάζει το ανθρώπινο σώμα;
«Ωραία και χρήσιμη ερώτηση. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό μπορεί να συνεχιστεί δια βίου, αρκεί να λαμβάνονται υπόψη οι διαφοροποιήσεις στη φυσιολογία του ανθρώπινου σώματος. Αλλαγές συμβαίνουν σε όλα τα συστήματα. Καρδιαγγειακό, αναπνευστικό, μυοσκελετικό και νευρικό σύστημα δέχονται δομικές μεταβολές που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στον σχεδιασμό της προπόνησης στο πέρασμα των ετών. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αποφεύγεται η εφαρμογή του ίδιου προπονητικού προγράμματος από έναν 30χρονο και έναν 50χρονο».
«Σημαντική είναι και η απώλεια της δύναμης όσο περνούν τα χρόνια. Φανταστείτε ότι ένα άτομο στα 50 του έτη χάνει ανά δεκαετία περίπου το 15% της δύναμης που είχε παλαιότερα. Αυτό συμβαίνει έως και τα 70 του χρόνια και έπειτα μειώνεται κι άλλο, έως και 30% στην επόμενη δεκαετία. Μπορεί εύκολα να φανταστεί κανείς πόσο σημαντική θέση θα πρέπει να κατέχει η ενδυνάμωση στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα ενός δρομέα μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά και οποιουδήποτε ατόμου για τη σωστή λειτουργία του σώματός του. Φυσικά αυτή θα πρέπει να εκτελείται σωστά με παρακολούθηση από κάποιον Επιστήμονα Υγείας Καθηγητή Φυσικής Αγωγής».
«Προφανώς, θα πρέπει να τροποποιείται και η συχνότητα των έντονων ή μεγάλων προπονήσεων όσο τα χρόνια περνούν. Προσωπική μου στόχευση στους δρομείς που καθοδηγώ είναι να προπονούνται μέχρι τα βαθιά γεράματα, εφόσον το επιθυμούν. Θα αναφερθώ σχετικά και εκτενέστερα στις αλλαγές και τη διαχρονική άσκηση κατά τη διεξαγωγή του συνεδρίου της Ice Power».
Επί της ευκαιρίας της παρουσίας σου στην Κύπρο θα λάβεις μέρος και στο «Quantum Nicosia Marathon». Πως νιώθεις για αυτό;
«Είμαι πολύ χαρούμενος που θα τρέξω στον αγώνα της Λευκωσίας. Από τους τέσσερις αγώνες που διεξάγονται διάλεξα να συμμετάσχω, μαζί με την πολυπληθή και λαμπερή ομάδα της Ice Power, στον ιστορικότερο, κατ’ εμέ, αγώνα της διοργάνωσης. Αυτόν των 7,7 μιλίων που είναι αφιερωμένος στον Στέλιο Κυριακίδη, μια εμβληματική μορφή του μαραθωνίου παγκοσμίως. Η μεγαλειώδης νίκη του στον Μαραθώνιο της Βοστώνης, τον δεύτερο ιστορικότερο αγώνα στον κόσμο μετά την Αυθεντική διαδρομή της Αθήνας, πρέπει να γίνεται γνωστή με κάθε ευκαιρία και να διδάσκεται στα σχολεία ως παράδειγμα πάθους, αγωνιστικότητας και αφοσίωσης στον στόχο. Δεν σας κρύβω ότι ανυπομονώ για τον αγώνα αυτόν».
Όντας απόφοιτος του ΤΕΦΑΑ Θεσσαλονίκης, τι σε έκανε να ασχοληθείς με τους δρόμους μεγάλων αποστάσεων αντί με τα πιο διαδεδομένα αθλήματα όπως ποδόσφαιρο, μπασκετ κλπ;
«Η ενασχόληση με το τρέξιμο μπορεί να αποκτήσει διαστάσεις πάθους εάν το κάνεις σωστά και βρεθούν στον δρόμο σου οι κατάλληλοι άνθρωποι να σε εμπνεύσουν και να σε καθοδηγήσουν. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό που πρέπει να έχει κάθε χόμπι είναι η χαρά που λαμβάνεις απ’ αυτό και η χαρά που επιστρέφεις με τη σειρά σου στους γύρω σου. Είχα την τύχη από τα γυμνασιακά μου χρόνια, αργότερα στην προπόνηση στον στίβο κι έπειτα στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στη Θεσσαλονίκη να έχω εξαίρετους καθηγητές και προπονητές και έτσι η ενασχόλησή μου με τον Κλασικό Αθλητισμό ήταν για μένα μονόδρομος. Οι μεγάλες αποστάσεις με κέρδισαν στην πορεία μιας και μέχρι τα εφηβικά μου χρόνια το αγώνισμά μου ήταν το Δέκαθλο».
«Μου αρέσει η ομαδική διάσταση που μπορεί να πάρει το τρέξιμο με την μορφή ομαδικών βραβεύσεων των 3 ή 5 καλύτερων αθλητών κάθε ομάδας και των σκυταλοδρομιών με 4 ή περισσότερους αθλητές που τρέχουν μια συγκεκριμένη απόσταση ο καθένας, αλλάζοντας σκυτάλη».
«Παρακολούθησα πριν λίγα χρόνια με την κόρη μου ένα Manga (σ.σ. γιαπωνέζικο κινούμενο σχέδιο), το "Run with the Wind" στο οποίο οι δρομείς έτρεχαν μια ακόμη πολυπληθέστερη σκυταλοδρομία, το Ekiden, όπου 10 άτομα από κάθε ομάδα έτρεχαν έναν αγώνα αντοχής 3 ή 5 ή και 10 χλμ. ο καθένας. Φανταστείτε πόσo πιο ομαδικό και θελκτικό θα κάνει αυτό το τρέξιμο στους αθλητές που δεν ανεβαίνουν συνήθως στο βάθρο. Ευελπιστώ να ασπαστούν την ιδέα-πρόταση περισσότεροι διοργανωτές αγώνων στη χώρα μας».
«Για μένα το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων είναι συναρπαστικό. Παρακολουθώ τους μεγάλους Μαραθωνίους και το "Ultra Trail du Mont Blanc" με την ίδια θέρμη, συγκέντρωση και αγωνία που παρακολουθούν οι ποδοσφαιρόφιλοι το Champions League. Δεν είναι εύκολο να το καταλάβουν, ούτε θεωρώ ότι χρειάζεται να το εξηγήσω αυτό σε φίλους άλλων αθλημάτων».
Είναι εύκολο ένα παιδί από την επαρχία όπως εσύ να πραγματοποιήσει τους στόχους του σε ένα άθλημα το οποίο δεν είναι τόσο διαδεδομένο;
«Όταν αυτό που κάνεις έχει αφετηρία την αγάπη, δεν υπάρχουν εμπόδια στην επιτυχία. Οι στόχοι επιτυγχάνονται με μέθοδο και εργατικότητα. Μου αρέσει η ρήση: “Όσο πιο πολύ δουλεύω, τόσο πιο τυχερός γίνομαι”. Μια που δεν πιστεύω τόσο στην τύχη, η παραπάνω ρήση βρίσκει εφαρμογή στην πορεία μου. Θεωρώ τον εαυτό μου “τυχερό” που κατοικώ στη Δράμα, μια μικρή επαρχιακή πόλη της Βόρειας Ελλάδας. Αστειεύομαι, μιας και δεν πιστεύω στην τύχη. Είναι επιλογή μου η διαμονή μου εδώ. Έχει προοπτικές σημαντικής ανάπτυξης σε πολλά επίπεδα και φυσικά και στον αθλητισμό».
«Πλέον, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας δεν θεωρώ ότι υστερεί σε πολλά έναντι των μεγάλων πόλεων. Τουναντίον, η γρήγορη μετακίνηση και η ηρεμία που μου προσφέρει αποτελούν εργαλεία δημιουργικότητας και επιπλέον χρόνου για μελέτη και συγγραφή. Σε ότι αφορά το τρέξιμο, θεωρώ ότι η διάδοσή του θα είναι ραγδαία εφόσον περισσότεροι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την απλότητά του και τις πολύπλευρες ωφέλειές του. Μου αρέσει που το διαπιστώνω ολοένα και περισσότερο από τους παιδικούς αγώνες που διοργανώνονται και τα χαμόγελα που πολλαπλασιάζονται. Όλο και λιγότερα παιδιά ρωτούν τους γονείς τους: "αυτός γιατί τρέχει"»;
Θεωρείς ότι το άθλημα λαμβάνει την ανταπόκριση που θα έπρεπε από την πολιτεία και τον κόσμο;
«Στις μεγάλες αποστάσεις δεν έχουμε καθόλου επιτυχίες, ούτε διακρίσεις σε διεθνές επίπεδο. Είμαστε πολύ μακριά από όλα αυτά. Ο καλύτερος χρόνος Έλληνα αθλητή τα τελευταία χρόνια είναι 2 ώρες και 14 λεπτά. Για να καταφέρει κάποιος αθλητής να ταξιδέψει στο Παρίσι για τους Ολυμπιακούς Αγώνες θα πρέπει να κάνει 2 ώρες 12 λεπτά. Αυτό είναι και το Πανελλήνιο ρεκόρ που κρατάει περισσότερο από 30 χρόνια. Ούτε στις γυναίκες έχουμε κάποιες αθλήτριες που μπορούν να είναι ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο».
«Το καλό είναι ότι με την ανάπτυξη του δρομικού κινήματος αυξάνονται τα παιδιά που μπαίνουν στις αποστάσεις και έτσι στα επόμενα χρόνια θα έχουμε περισσότερους αθλητές και αθλήτριες. Ο ΣΕΓΑΣ παλεύει πολύ για να βρει τρόπο να κάνουν καλύτερη προετοιμασία οι αθλητές σε υψόμετρο, να μπορούν να γκρουπάρονται για να γυμνάζονται μαζί και να επιμορφώνει τους προπονητές. Έχουμε δρόμο, αλλά εκτιμώ ότι η Ελλάδα είναι στη σωστή κατεύθυνση».
