Ολοένα και περισσότερο μη βιώσιμη θεωρεί την απουσία επίλυσης του Κυπριακού ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, όπως αναφέρει στην έκθεσή του για την Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ).
Ανεπίσημο αντίγραφο της έκθεσης για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ δόθηκε το απόγευμα της Παρασκευής στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ το ΚΥΠΕ εξασφάλισε το προσχέδιο της έκθεσης των καλών υπηρεσιών το οποίο επίσης επρόκειτο να δοθεί στα μέλη του Συμβουλίου.
«Η έλλειψη διαπραγματεύσεων από τον Ιούλιο του 2017 δεν σημαίνει ότι η κατάσταση στο νησί παραμένει αμετάβλητη, είτε σε πολιτικό επίπεδο, είτε στη νεκρή ζωή», γράφει στα συμπεράσματα της έκθεσης για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ.
«Όπως περιγράφεται στις αρχές της πρωτοβουλίας μου Action for Peacekeeping, υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ της ειρηνευτικής επιχείρησης και της επιβολής της ειρήνης και επομένως, μεταξύ των δραστηριοτήτων της ειρηνευτικής αποστολής ειρήνης και της αποστολής καλών υπηρεσιών στην Κύπρο. Σημειώνω με ανησυχία», τονίζει ο κ. Γκουτέρες, «ότι μετά το κλείσιμο της Διάσκεψης για την Κύπρο στο Crans-Montana, οι εντάσεις στο νησί αυξήθηκαν προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου, συμπεριλαμβανομένης αυτής της περιόδου, στην πρωτεύουσα Λευκωσία».
Ο ΓΓ του ΟΗΕ σημειώνει ότι «υπό το φως της συνεχιζόμενης συμβολής της στην ειρήνη και στη σταθερότητα και τη δημιουργία συνθηκών που ευνοούν μια πολιτική διευθέτηση, προτείνει στο Συμβούλιο Ασφαλείας να παρατείνει την εντολή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για έξι μήνες, έως τις 31 Ιανουαρίου 2021. Κοιτώντας μπροστά, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ θα συνεχίσει να παρακολουθεί την εξελισσόμενη κατάσταση και προσαρμόζει τις δραστηριότητές της για την αποτελεσματική εκτέλεση της εντολής της.
Στην έκθεση για τις καλές του υπηρεσίες, που καλύπτει το διάστημα από τις 31 Οκτωβρίου 2019 μέχρι τις 18 Ιουνίου 2020, σημειώνει ότι έχουν περάσει τρία χρόνια από τις εντατικές συνομιλίες στο Crans-Montana, καθιστώντας πιο δύσκολη την επανάληψη των διαπραγματεύσεων.
«Όπως ανέφερα μετά τη συνάντησή μας στο Βερολίνο, θα συνεχίσω να επεκτείνω τις προσπάθειές μου για την επίτευξη όρων αναφοράς για να χρησιμεύσουν ως συναινετικό σημείο εκκίνησης για σταδιακές, ουσιαστικές και προσανατολισμένες προς τα αποτελέσματα διαπραγματεύσεις, το συντομότερο δυνατό. Σε αυτό το πλαίσιο, δεσμεύτηκα να διερευνήσω με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη και τον Ελληνοκύπριο ηγέτη και με τις εγγυήτριες δυνάμεις τη δυνατότητα να συγκαλέσω μια άτυπη συνάντηση πέντε + του ΟΗΕ, στο κατάλληλο στάδιο. Υπογραμμίζω το σημείο ότι αυτή η φορά πρέπει να είναι διαφορετική».
Παρόλο που, όπως αναφέρει, συνεχίζει να ελπίζει ότι είναι δυνατή μια ολοκληρωμένη διευθέτηση στην Κύπρο, η αύξηση παγκοσμίως του COVID-19, δυστυχώς, έχει επιβαρύνει μια ήδη περίπλοκη κατάσταση εντός και γύρω από το νησί.
«Οι αυξανόμενες εντάσεις εντός και κατά μήκος της νεκρής ζώνης, οι ανησυχίες για παράνομη μετανάστευση και ροή προσφύγων τόσο στο νησί όσο και στην περιοχή, η τριβή σε σχέση με το πιθανό άνοιγμα των Βαρωσίων, την εξερεύνηση των υδρογονανθράκων και όλο και περισσότερο, την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, έχουν καταστήσει τεταμένες τις σχέσεις ανάμεσα στα μέρη του κυπριακού ζητήματος. Θα συνεχίσω να παρακολουθώ στενά τις εξελίξεις και να παροτρύνω όλα τα σχετικά μέρη να επιδείξουν συγκράτηση και να αποφύγουν την κλιμάκωση».
Σε σχέση με τα Βαρώσια, ο ΓΓ του ΟΗΕ επαναλαμβάνει ότι η θέση των Ηνωμένων Εθνών παραμένει αμετάβλητη.
«Τα Ηνωμένα Έθνη εξακολουθούν να καθοδηγούνται από τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και είναι διαθέσιμα για να βοηθήσουν στην εφαρμογή οποιωνδήποτε μέτρων που είναι σύμφωνα με αυτά τα ψηφίσματα. Εξακολουθώ επίσης να τονίζω ότι οι φυσικοί πόροι που βρίσκονται εντός και γύρω από την Κύπρο, θα πρέπει να αποτελέσουν ισχυρό κίνητρο για την επίτευξη αμοιβαία αποδεκτής διευθέτησης του Κυπριακού, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Προτρέπω όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να ανανεώσουν τον διάλογο και να διερευνήσουν τις δυνατότητες περιφερειακής συνεργασίας και καλώ να καταβληθούν σοβαρές προσπάθειες για την εξάλειψη των εντάσεων».
Ελαφρώς διαφορετική η διατύπωση του ιδίου ζητήματος στην έκθεση για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, όπου σημειώνεται ότι οι εντάσεις στην περιοχή και ιδίως σε σχέση με τους υδρογονάνθρακες ήταν αισθητές για άλλη μια φορά σε αυτήν την υπό αναφορά περίοδο.
«Έχω τονίσει επανειλημμένα ότι οι φυσικοί πόροι που βρίσκονται μέσα και γύρω από την Κύπρο θα πρέπει να ωφελούν και τις δύο κοινότητες και να αποτελούν ισχυρό κίνητρο για όλα τα μέρη να βρουν μια αμοιβαία αποδεκτή και διαρκή λύση στο Κυπριακό. Έχοντας υπόψη ότι όλα τα μέρη έχουν εκφράσει τη δέσμευσή τους για αυτόν τον στόχο, επαναλαμβάνω το κάλεσμά μου για σοβαρές προσπάθειες για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης και για την εξάλειψη των εντάσεων».
Αναφορές για τα θέματα που προέκυψαν με την πανδημία, υπάρχουν και στις δύο εκθέσεις. Στην έκθεση των καλών υπηρεσιών, ο ΓΓ χαιρετίζει το γεγονός ότι καταργούνται περιοριστικά μέτρα στο νησί λόγω της ενθαρρυντικής επιδημιολογικής κατάστασης, με τον αριθμό των συνολικών κρουσμάτων να παραμένει μέχρι στιγμής μεταξύ των χαμηλότερων στην Ευρώπη και τη δημόσια υγεία να συνεχίζει να βελτιώνεται.
«Η λήψη αποφάσεων σχετικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας και τη συνολική ανταπόκριση στη δημόσια υγεία θεωρήθηκε γενικά θετικά και στις δύο κοινότητες και συγχαίρω και τις δύο πλευρές για τις προσπάθειές και την επιμέλεια τους».
Τονίζει, ωστόσο, πως παρά τις προσπάθειες αυτές, χάθηκαν ευκαιρίες για πιο απτές δικοινοτικές προσεγγίσεις και πρωτοβουλίες.
«Έχοντας επίγνωση της έκκλησής μου για παγκόσμια κατάπαυση του πυρός και έκκληση για ενότητα και αλληλεγγύη σε τόσο δύσκολες στιγμές, προτρέπω τις δύο κοινότητες να εμπλακούν σε πρόσθετο και αμοιβαία επωφελή συντονισμό και συνεργασία, μεταξύ άλλων μέσω ισχυρής πολιτικής και τεχνικής υποστήριξης στις δικοινοτικές τεχνικές επιτροπές, όπως αυτές που εργάζονται σε θέματα υγείας, οικονομικής, κρίσης και ανθρωπιστικών θεμάτων», αναφέρει.
«Καθώς καταργούνται περιοριστικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των λιμένων εισόδου στο νησί, είναι σημαντικό να επιτρέπεται η κυκλοφορία εντός του νησιού μαζί με τα εισερχόμενα ταξίδια. Ενθαρρύνω τους ηγέτες, με την υποστήριξη της Τεχνικής Επιτροπής Υγείας και τη συνεργασία από τις αρμόδιες αρχές και των δύο πλευρών, να συνεργαστούν και να αναπτύξουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την πλήρη επανέναρξη όλων των σημείων διέλευσης».
Να σημειωθεί ότι στην έκθεση για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, παρότι ο ΓΓ του ΟΗΕ αναγνωρίζει «τις εξαιρετικές περιστάσεις», σημειώνει ότι η απόφαση και των δύο πλευρών να περιορίσουν τη διέλευση στα οδοφράγματα λήφθηκε χωρίς διαβούλευση της μιας με την άλλη κοινότητα.
