Το σχέδιο της Κυβέρνησης για την αντιμετώπιση και διαχείριση του μεταναστευτικού παρουσιάσε το μεσημέρι της Τρίτης ο Υπουργός Εσωτερικών.
Σημειώνοντας ότι τα στοιχεία υπογραμμίζουν το μέγεθος της κατάστασης, τις δυσανάλογες πιέσεις που δεχόμαστε σε σχέση με το μέγεθος, τους πόρους και πληθυσμό μας, ο κ. Κωνσταντίνος Ιωάννου αναφέρθηκε στα δεδομένα αλλά και τις ενέργειες της Κυβέρνησης από όταν ανέλαβε καθήκοντα.
Ραγδαία αύξηση των αριθμών
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο κύριος Υπουργός, η Κύπρος έχει σταθερά τον υψηλότερο αριθμό νέων αιτήσεων ασύλου σε σχέση με τον πληθυσμό της, τα τελευταία εφτά χρόνια. Το ποσοστό των αιτητών και δικαιούχων καθεστώτος διεθνούς προστασίας στην Κύπρο υπερβαίνει το 6% του πληθυσμού της χώρας, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο σε σύγκριση με περίπου 1% που αντιστοιχεί σε άλλες χώρες πρώτης γραμμής και ακόμη πιο χαμηλό για τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.
Από το 2015, συγκεκριμένα, υπήρξε μια συντριπτική αύξηση των αιτήσεων ασύλου, κατά 490%. Η πλειοψηφία των παράτυπων μεταναστών που διασχίζουν την πράσινη γραμμή χρησιμοποιούν τη λεγόμενη «φοιτητική βίζα». Η «φοιτητική βίζα» είναι μακράν ο πιο δημοφιλής τύπος βίζας και το ποσοστό για το έτος 2023 έχει ξεπεράσει το 70%.
Κωνσταντίνος Ιωάννου - Υπουργός Εσωτερικών
«Είναι αποδεδειγμένο ότι η Τουρκία εργαλειοποιεί τις μεταναστευτικές ροές, διευκολύνοντας την άφιξη υπηκόων τρίτων χωρών στην Κύπρο. Οι διαδρομές έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί: χρησιμοποιούν το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης για να πετάξουν προς τα κατεχόμενα μετά από εγγραφή τους σε «κολλέγια», και από εκεί, διασχίζουν την Πράσινη Γραμμή και περνούν στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία.»
Ο κ. Ιωάννου αναφέρθηκε και στις ελλείψεις υποδομών και χώρων φιλοξενίας, στη χρονοβόρα εξέταση των αιτήσεων αλλά και την απότομη αύξηση αυτών.
Λαμβάνουν μέτρα
Οι τομείς στους οποίους επικεντρώνεται η διαχείριση των αυξημένων μεταναστευτικών είναι οι εξής:
(α) Η βελτίωση της ικανότητας ανταπόκρισης και ενίσχυση των ανθρώπινων πόρων για τη διαχείριση/ επίσπευση διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου
Για τον λόγο αυτό προσλήφθηκαν επιπλέον 27 εξεταστές αιτήσεων ασύλου, ενώ μέχρι τον Σεπτέμβρη έχει τροχοδρομηθεί η πρόσληψη περαιτέρω 25 εξεταστών. Στόχος είναι να ληφθούν περεταίρω μέτρα, όπως για παράδειγμα η συμπερίληψη πρόσθετων κατηγοριών στις υποθέσεις ταχείας εκδίκασης, ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία εξέτασης και ολοκλήρωσης των υποθέσεων ενώπιον του Δικαστηρίου.
(β) ενίσχυση και αύξηση των επιστροφών των υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες καταγωγής τους
Ήδη ενισχύθηκε με προσωπικό το γραφείο επιστροφών και βελτιώθηκαν οι διαδικασίες επιστροφής ώστε να εντοπίζονται γρηγορότερα τα άτομα που θα μπορούσαν να επιστραφούν και να εντάσσονται άμεσα στο πρόγραμμα. Στο ίδιο πλαίσιο, το Υπουργείο έχει προχωρήσει στη διενέργεια ενημερωτικών εκστρατειών σε συνεργασία και με τις τοπικές αρχές ώστε να ενημερωθούν οι μετανάστες για το πρόγραμμα των επιστροφών και τα οφέλη που μπορούν να έχουν.
(γ) ενίσχυση των υποδομών
Όσον αφορά τους χώρους φιλοξενίας, ήδη γίνονται αναβαθμίσεις στο Κέντρο «Πουρνάρα» αλλά και στο Κέντρο Υποδοχής και Φιλοξενίας Αιτητών Διεθνούς Προστασίας στην Κοφίνου.
Παράλληλα πολύ σημαντικές που θα συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στην αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των διαδικασιών ασύλου, αλλά κυρίως στην επιτάχυνση των επιστροφών, είναι η δημιουργία του Κέντρου Φιλοξενίας στις «Λίμνες» και του Προαναχωρησιακό Κέντρου στη Μενόγεια, των οποίων η κατασκευή έχει τροχοδρομηθεί και θα ολοκληρωθεί σε περίπου 2 χρόνια.
(δ) Μέτρα αποτροπής των ροών, με στόχευση την πράσινη γραμμή
Σε αυτά περιλαμβάνεται και το Σχέδιο Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο με τις θέσεις της Κύπρου να είναι -μεταξύ άλλων-:
- Εγκατάσταση ευρωπαϊκού μηχανισμού στο αεροδρόμιο Κωνσταντινούπολης για εποπτεία θεωρήσεων.
- Τοποθέτηση αξιωματικών συνδέσμων (ίσως του FRONTEX) στις πύλες αναχώρησης αεροδρομίων τρίτων χωρών, με σκοπό τον έλεγχο των επιβατών, στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων.
- Διαβουλεύσεις μεταξύ της ΕΕ και αερομεταφορέων, οι οποίοι εμπλέκονται στην εμπορία προσώπων ή στην λαθραία μετακίνηση μεταναστών από την Τουρκία προς τις κατεχόμενες περιοχές, καθώς και σε
- Θέσπιση αντικινήτρων στην παραχώρηση φοιτητικής βίζας σε «κολλέγια» στις κατεχόμενες περιοχές, εκεί όπου προκύπτει πως πρόκειται για ουσιαστική διακίνηση παράτυπων μεταναστών.
Στο εσωτερικό, τα μέτρα που λήφθηκαν είναι περιορισμένα, λόγω του ότι «η πράσινη γραμμή δεν είναι σύνορο». Ένα από αυτά είναι η επιτήρηση της πράσινης γραμμής από Ειδικούς Αστυφύλακες, οι οποίοι έχουν προσληφθεί από την Αστυνομία Κύπρου.
(ε) στην ίδρυση του Υφυπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, το οποίο αναμένεται αναμένεται να υποβληθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο, εντός του Ιουνίου 2023 για έγκριση.
Ο κ. Ιωάννου εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία για την πορεία της χώρας, καθώς οι αιτήσεις ασύλου για τους μήνες Μάρτιο-Μάιο 2022 ήταν 6.454, ενώ φέτος (2023) τους αντίστοιχους μήνες ήταν 3.325- δηλαδή λιγότερες από μισές.
