Η φιέστα του Πούτιν τελείωσε. Γιόρτασε την προσάρτηση του 15% των εδαφών της Ουκρανίας, μια προσάρτηση που καταδικάζεται από τη διεθνή κοινότητα, μα αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Γιατί λοιπόν προχώρησε σε μια τέτοια κίνηση; Που στοχεύει και τι σημαίνει για την εξέλιξη του πολέμου.
Για να λάβουμε απαντήσεις και ανάλυση για τα βήματα της Ρωσίας αποταθήκαμε στον διεθνολόγο, συνιδρυτή του Geopolitical Cyprus και αναλυτή στην «Καθημερινή Κύπρου» Γιάννη Ιωάννου.
Τι σημαίνει για την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία αλλά και για την Ευρώπη η προσάρτηση του 15% της χώρας στη Ρωσία;
Για τις επιχειρήσεις δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι. Για την Ευρώπη η προσάρτηση περιοχών που τελούν υπό στρατιωτική κατοχή με την διεξαγωγή παράνομων δημοψηφισμάτων αποτελεί ένα εξαιρετικά κακό νομικό προηγούμενο. Μια παράνομη πρακτική που ισοδυναμεί, δυνητικά, με την προσάρτηση -μια ωραία πρωία- των κατεχομένων στην Τουρκία με την έκδοση ενός προεδρικού διατάγματος από τον Ερντογάν και την διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος που οι Τουρκοκύπριοι δεν θα εκφράσουν, δημοκρατικά και χωρίς φόβο, την πρόθεσή τους. Για την εξέλιξη του πολέμου αποτελεί ένα ενδιαφέρον τέχνασμα από την πλευρά της Μόσχας: Η προσάρτηση ουκρανικών περιοχών στις οποίες διεξάγονται στρατιωτικές επιχειρήσεις στη ρωσική επικράτεια θα έδινε στη Ρωσία του Πούτιν το αφήγημα της «ουκρανικής επίθεσης επί ρωσικού εδάφους» προκειμένου να μετατρέψει την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» -όπως βαφτίστηκε η ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου- σε κανονικής κλίμακας πόλεμο με την κήρυξη πολέμου στην Ουκρανία στο επίπεδο της λήψης αποφάσεων. Αυτό συνηγορεί προς την συνέχιση του πολέμου ως προς την διάσταση της διάρκειας.
Πως αντιμετωπίζεται από τη διεθνή κοινότητα η προσάρτηση και πως μπορεί να αντιδράσει η Ουκρανία;
Δεν χωρεί αμφιβολία πως κανένα κράτος διεθνώς που σέβεται την διεθνή νομιμότητα δεν θα αναγνώριζε την διαδικασία προσάρτησης αυτών των περιοχών μέσω δημοψηφισμάτων ως νόμιμη. Η καταδίκη είναι εξάλλου συντριπτική τόσο στο επίπεδο του ΟΗΕ όσο και επιμέρους ή εντός των κρατών της ΕΕ. Για την Ουκρανία νομίζω -όπως και το 2014 με την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας- η αντίδραση θα είναι η αναμενόμενη. Καταδίκη ως προς την διάσταση των εδαφών της που παρανόμως προσαρτώνται και συνέχιση της πολεμικής προσπάθειας για απελευθέρωση την εδαφών της.
Πως σχολιάζετε τη φιέστα του Πούτιν και τις κατηγορίες εναντίον της Δύσης;
Είναι μια τυπική ιδεολογικά αποτίμηση του πως αντιλαμβάνεται η Ρωσία του Πούτιν την Δύση. Εξού και διανθισμένη με την συνηθισμένη αντιδυτική ρητορική και ιστορικά παραδείγματα που εκτείνονται από τον 19ο αι μέχρι την σύγχρονη εποχή κατά την διάρκεια των τελών του Β' ΠΠ και της ψυχροπολεμικής περιόδου. Η αναφορά σε "σατανισμό" της Δύσης και το ότι η Ρωσία δεν επιθυμεί τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στο εσωτερικό της ωστόσο δίνει και το στίγμα του ιδεολογικού συγκείμενου της Ρωσίας υπό τον Πούτιν: Μιας συντηρητικής αναθεωρητικής χώρας που επιδιώκει να ηγηθεί σε μια προσπάθεια αντίστασης εναντίον οτιδήποτε δυτικού
Μετά από αυτή την εξέλιξη, ποια αναμένεται να είναι η επόμενη κίνηση του Πούτιν;
Απαντώ ήδη ως άνω. Προσάρτηση σημαίνει νομιμοποίηση, κυρίως στο εσωτερικό, της κήρυξης πολέμου στην Ουκρανία. Συνεπώς μεγαλύτερη κινητοποίηση για έναν πόλεμο που εξαρχής δεν πήγε καλά για την Ρωσία του Πούτιν και που εξελίσσεται ακόμη χειρότερα.
Η Ουκρανία υπέβαλε αίτημα «ταχείας προσχώρησης» στο ΝΑΤΟ, ποια αναμένεται να είναι η ρωσική απάντηση; Θα δούμε επιπτώσεις στο πεδίο της μάχης;
Ήταν μια τυπική απάντηση/ισοφάριση (retaliation) στις προσαρτήσεις. Όπως εξελίσσεται ο πόλεμος δεν σηματοδοτεί άμεσα κάτι. Εξάλλου σε σχέση με τον δυτικό/ευρωατλαντικό προσανατολισμό της Ουκρανίας, η Ρωσία έχει υποπέσει σχεδόν σε κάθε είδους αντίφαση από τις 24.02 -συνεπώς στο σημείο που βρισκόμαστε δεν θα υπάρξει κάποιου είδους συγκεκριμένη αντίδραση
Αν μπορούσαμε σήμερα να κηρύξουμε τη λήξη του πολέμου, ποιος θα ήταν τελικά ο κερδισμένος;
Στο επίπεδο της καρδιάς και των μυαλών όλου του κόσμου, η Ουκρανία έχει κερδίσει αυτό τον πόλεμο από την αρχή του. Αντιστέκεται για 219 και πλέον μέρες και έχει καταφέρει στον ρωσικό στρατό βαριά πλήγματα σε επίπεδο απωλειών. Κερδίζει συνεπώς στο τακτικό και διπλωματικό επίπεδο μιας και η Ρωσία έχει απομονωθεί διεθνώς σε πολλαπλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου του οικονομικού, με χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία να εκφράζουν πρόσφατα αμφιβολίες για την συνέχιση του πολέμου. Ωστόσο σε στρατηγικό επίπεδο η Ρωσία παραμένει εντός των τετελεσμένων της συμφωνίας του Μινσκ ΙΙ, του 2015, κατέχοντας την Κριμαία και σημαντικό μέρος του Ντονμπάς. Συνεπώς η λήξη του πολέμου -αν αυτό συνέβαινε χθες- προσομοιάζει περισσότερο με ένα στρατηγικό αδιέξοδο (strategic stalemate) στο οποίο ωστόσο στο πολιτικό επίπεδο η Ρωσία έχει υποστεί μεγαλύτερο κόστος.
