«Έχω αλλάξει», τόνισε στο πρακτορείο AFP ο 46χρονος Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, που από περιθωριοποιημένη φιγούρα της πολιτικής σκηνής στο Ισραήλ ετοιμάζεται να αναλάβει ρόλο ρυθμιστή στις σημερινές πρόωρες εκλογές που γίνονται στη χώρα του, τις πέμπτες μέσα σε μόλις 43 μήνες.
«Δεν πιστεύω πια αυτό που έλεγα πριν από 20 χρόνια, ότι ήθελα να διώξω όλους τους Άραβες», διαβεβαιώνει ο επικεφαλής ενός από τα πιο εξτρεμιστικά κόμματα της ισραηλινής ακροδεξιάς. «Αλλά δεν θα ζητήσω συγγνώμη», συμπληρώνει, καθώς ετοιμάζεται να ράψει «κοστούμι» κυβερνητικού εταίρου του Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Εν μέσω της δίκης του για διαφθορά, ο 73χρονος πρώην -και μακροβιότερος- πρωθυπουργός του Ισραήλ επιδιώκει να επανέλθει πάσει θυσία στην εξουσία, συμμαχώντας ακόμη και με εξτρεμιστές σιωνιστές όπως ο Μπεν Γκβιρ, σε μια γεωπολιτικά κρίσιμη συγκυρία.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η παραδοσιακή συμμαχία του με υπερορθόδοξα κόμματα υπολείπεται, έστω και οριακά, από τον «μαγικό» αριθμό των 61 εδρών για την εξασφάλιση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.
Σε αυτή την περίπτωση, η υποστήριξη της -συνασπισμένης υπό τις… «ευλογίες του»- ακροδεξιάς θα μπορούσε να του ανοίξει αυτό το δρόμο. Φυσικά, μετ’ ανταλλαγμάτων.
Ένα από αυτά φημολογείται έντονα ότι θα είναι η ανάληψη από τον Μπεν Γκβιρ νευραλγικού υπουργικού πόστου. Ο ίδιος έχει ήδη δηλώσει ότι ενδιαφέρεται για το Δημόσιας Ασφάλειας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για εντός και εκτός των ισραηλινών συνόρων.
Ένας εξτρεμιστής υποκινητής του μίσους
Γιος κοσμικών εβραίων με ιρακινές«ρίζες», ο Μπεν Γκβιρ γεννήθηκε το 1976 στην Ιερουσαλήμ. Οι ακραία αντιαραβικές θέσεις του διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα.
Εντάχθηκε ως έφηβος στη νεολαία του εξτρεμιστικού κόμματος Kach του Μέιρ Καχάνε: ακροδεξιού ραββίνου και πολιτικού, γεννημένου στο Μπρούκλιν των ΗΠΑ, πάλαι ποτέ συνεργάτη του FBI, μετέπειτα καταδικασθέντα για τρομοκρατικές ενέργειες και τελικά δολοφονηθέντα το 1990 στη Νέα Υόρκη.
Φανατικός από νωρίς, ο Μπεν Γκβιρ ήρθε για πρώτη φορά στο προσκήνιο σε ηλικία μόλις 19 ετών, το 1995, όταν -στον απόηχο της ειρηνευτικής συμφωνίας του Όσλο με τους Παλαιστινίους- είχε απειλήσει δημόσια τον Γιτζάκ Ραμπίν, τρεις εβδομάδες πριν ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ πέσει νεκρός από τα πυρά νεαρού Ισραηλινού εξτρεμιστή.
Ο Μπιν Γκβιρ δεν είχε σχέση με τη δολοφονία. Ωστόσο οι απόψεις και η δράση του ήταν τόσο ακραίες, που δεν του επετράπη να υπηρετήσει στις ισραηλινές δυνάμεις.
Ο ίδιος λέει ότι είχε κατηγορηθεί περισσότερες από 50 φορές για ρητορική μίσους και υποκίνηση βίας. Καταδικάστηκε το 2007 για υποκίνηση ρατσισμού.
Μέχρι να αρχίσει να τον βλάπτει πολιτικά, είχε σε περίοπτη θέση στο σπίτι του στην κατεχόμενη Χεβρώνα της Δυτικής Όχθης τη φωτογραφία του Μπαρούχ Γκόλντσταϊν: του Αμερικανο-ισραηλινού εξτρεμιστή εποίκου, που αιματοκύλισε το 1994 το Σπήλαιο των Πατριαρχών ανοίγοντας πυρ κατά τη διάρκεια της μουσουλμανικής προσευχής, με απολογισμό 29 Παλαιστίνιους νεκρούς και 125 τραυματίες.
Ο Μπεν Γκβιρ λέει σήμερα ότι δεν θεωρεί πια «ήρωα» τον Γκόλντσταϊν. Έχει πάντως χτίσει την καριέρα του ως δικηγόρος αναλαμβάνοντας την υπεράσπιση εβραίων εποίκων που κατηγορούνται για πράξεις βίας, ακόμη και δολοφονίες Παλαιστινίων.
Η είσοδός του στην πολιτική ήταν εξίσου «σκοτεινή», όσο και η ατζέντα του. Αυτή περιλαμβάνει την ισραηλινή προσάρτηση της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, όπου ζουν 2,8 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι, καθώς και την απέλαση τμήματος του αραβο-ισραηλινού πληθυσμού, κάνοντας λόγο για «υπαρξιακή κρίση στην επιβίωση του εβραϊκού λαού».
Από παρίας, εταίρος
Μέχρι και πριν από δύο χρόνια, ο Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ θεωρείτο παρίας της πολιτικής σκηνής και πλήρως περιθωριοποιημένος.
Ό,τι όμως δεν κατάφερε να κάνει το 2019 με το κόμμα του «Εβραϊκή Ισχύς» -που θεωρείται ιδεολογικός διάδοχος του απαγορευμένου από το 1994 κόμματος Koch- το πέτυχε στις προηγούμενες εκλογές, το 2021.
Εξελέγη βουλευτής, χάρη στη συγκρότηση συνασπισμού με άλλα δύο ακροδεξιά κόμματα. Κίνηση, που λέγεται ότι ενορχηστρώθηκε από τον Νετανιάχου, στο πλαίσιο μικροκομματικών υπολογισμών.
Από τότε που κέρδισε την έδρα στην Κνεσέτ, ο Μπεν Γκβίρ μετρίασε κατά τι τη ρητορική του σε μια προσπάθεια να διευρύνει την εκλογική βάση του, πλην όμως κινούμενος πάντα ακροδεξιά.
«Αλιεύει» ψήφους από το υπό διάλυση «Γιαμίνα» του πρώην πρωθυπουργού Ναφτάλι Μπένετ. Κερδίζει συνεχώς στήριξη στις τάξεις των υπερορθόδοξων εβραίων, και δη των νέων.
Κάπως έτσι, η συμμαχία «Θρησκευτικός Σιωνισμός» -της οποίας ο Μπεν Γκβιρ είναι εδώ και ένα χρόνο συνιδρυτής μαζί με τον επίσης ακραίο Μπετζαλέλ Σμότριτς- έχει φτάσει στις δημοσκοπήσεις να εξασφαλίζει 14 έδρες και να αναδεικνύεται σε τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στη Βουλή, πίσω από το δεξιό Λικούντ του Μπενιαμίν «Μπίμπι» Νετανιάχου και το κεντρώο «Γες Ατίντ» του νυν υπηρεσιακού πρωθυπουργού Γαΐρ Λαπίντ.
Σε μια ανοιχτή πια σχέση «δούναι και λαβείν» με τον αποκαλούμενο και «βασιλιά Μπίμπι», το δίδυμο Μπεν Γκβιρ και Σμότριτς τώρα εποφθαλμιά τα υπουργεία Δημόσιας Ασφάλειας και Δικαιοσύνης για να επιβάλλουν την ακραία ατζέντα τους.
Σε μια χώρα που κλίνει όλο και περισσότερο προς τα άκρα δεξιά, υπόσχονται επιβολή με «σιδηρά πυγμή» του νόμου και της τάξης, αλλά και για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα περιορίσουν δραστικά τη δικαστική εξουσία, αλλά και θα απαλλάξουν τον Νετανιάχου από κάθε ποινική δίωξη, ακυρώνοντας κάθε υπόθεση που τον βάζει στο εδώλιο του κατηγορουμένου.
Δυσοίωνο το μέλλον
Παρά τις ακραίες θέσεις του, ο Μπεν Γκβιρ τυγχάνει όλο και μεγαλύτερης προβολής, αλλά και στήριξης, σιωπηρής και μη.
Προ ημερών, προς τιμήν του οργανώθηκε συγκέντρωση στο σπίτι Καναδό-ισραηλινού επιχειρηματία, που μεταξύ άλλων έχει τα δικαιώματα της αλυσίδας μόδας Zara στο Ισραήλ.
Η είδηση προκάλεσε κύμα οργής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με Παλαιστινίους να καίνε ρούχα της εταιρείας και να καλούν σε μποϊκοτάζ.
Palestinians burn clothes and call for a boycott of Zara after the owner of its Israeli stores hosted far-right extremist Itamar Ben-Gvir ahead of Knesset elections ⤵️ pic.twitter.com/6KXiMbs9Ub
— Al Jazeera English (@AJEnglish) October 24, 2022
Στις ΗΠΑ, εβραϊκές οργανώσεις τηρούν στάση αναμονής, χωρίς να καταδικάζουν τον εναγκαλισμό της ισραηλινής εξτρεμιστικής ακροδεξιάς από τον Νετανιάχου.
Ως μια πρόγευση από ένα δυσοίωνο μέλλον, εν τω μεταξύ, ο Μπεν Γκβιρ τράβηξε προεκλογικά όπλο σε δημόσια θέα, στη διάρκεια μιας εμπρηστικής επίσκεψής του σε συνοικία στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ, εν μέσω συγκρούσεων μεταξύ εβραίων και Αράβων πολιτών του Ισραήλ.
Αν και δεν χρησιμοποίησε το όπλο του, προέτρεψε τους αστυνομικούς να ανοίξουν πυρ κατά των αραβικής καταγωγής διαδηλωτών.
Την επομένη, ανήρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφία με δύο από τα έξι παιδιά του να παίζουν κρατώντας ψεύτικα όπλα, γράφοντας: «Μετά τις ταραχές… διδάσκω στα παιδιά πώς να ενεργούν με τρομοκράτες».
אחרי המהומות בשמעון הצדיק, לקחתי את הילדים למשחקיה ללמד אותם מה עושים למחבלים.
— איתמר בן גביר (@itamarbengvir) October 14, 2022
מועדים לשמחה ושבת שלום! pic.twitter.com/YjauiYqz1M
«Προσποιείται ότι τώρα είναι, αν όχι αρκετά πιο μετριοπαθής, τουλάχιστον ένας σοβαρός σκληροπυρηνικός», επισημαίνει στο AFP ο Κλάιν Χαλέβι, ερευνητής στο Ινστιτούτο Shalom Hartman της Ιερουσαλήμ. «Δεν είναι. Είναι ψέμα. Πρόκειται για δημαγωγό που τρέφεται με φόβο, απογοήτευση και θυμό».
Ο πρώην αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων του Ισραήλ, Νταν Χαλούτς, δεν κρύβει την απαισιοδοξία του. «Τη στιγμή που [ο Μπεν Γκβιρ] θα προσπαθήσει να εφαρμόσει τις φρικτές ιδέες του», είπε στο ισραηλινό δίκτυο i24NEWS, «θα ξεσπάσει εδώ εμφύλιος».
