Την παραίτηση του από την αρχηγία του Συντηρητικού Κόμματος και κατά συνέπεια από την πρωθυπουργία της χώρας ανακοίνωσε το μεσημέρι της Πέμπτης ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, έπειτα από το μπαράζ παραιτήσεων υπουργών, υφυπουργών και συμβούλων του που υποστήριξαν ότι δεν είναι πλέον σε θέση να κυβερνήσει.
Οι μαζικές παραιτήσεις από την κυβέρνηση αυτή την εβδομάδα ακολούθησαν τις κατηγορίες ενός ανώτερου πρώην υπαλλήλου ότι το γραφείο του Τζόνσον έδωσε ψευδείς πληροφορίες σχετικά με καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση στο παρελθόν από τον βουλευτή Κρίστοφερ Πίντσερ.
Επιπλέον ο υπό παραίτηση Βρετανός πρωθυπουργός φέρεται να συμμετείχε σε σκάνδαλο σχετικά με τα πάρτι που πραγματοποιήθηκαν στην κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου του γραφείου του ίδιου του Τζόνσον στην Ντάουνινγκ Στριτ, στα οποία διαπιστώθηκε ότι παραβίασαν τους αυστηρούς κανόνες κατά του COVID-19.
Μένει στο τιμόνι μέχρι να βρεθεί διάδοχος
Στο σημερινό του έκτακτο διάγγελμα του ο Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε παραιτείται από την ηγεσία του κόμματός των Συντηρητικών και από την πρωθυπουργία, αλλά θα παραμείνει στο τιμόνι της χώρας μέχρι το κόμμα να εκλέξει νέο πρόεδρο που θα αναλάβει και την πρωθυπουργία.
«Συμφώνησα με τον σερ Γκράχαμ Μπερέτιντ (πρόεδρο της Επιτροπής 1922) πως η διαδικασία επιλογής του νέου ηγέτη θα πρέπει να ξεκινήσει τώρα» πρόσθεσε και επιβεβαίωσε πως θα υπηρετήσει «έως ότου τοποθετηθεί νέος ηγέτης».
Δήλωσε μάλιστα περήφανος για τα επιτεύγματα της κυβέρνησης του, «στην επίτευξη του Brexit, στη διευθέτηση των σχέσεών μας με την Ευρώπη... στη διεκδίκηση της εξουσίας αυτής της χώρας να φτιάχνει τους δικούς της νόμους στο Κοινοβούλιο. Για το ότι ξεπέρασε η χώρα την πανδημία, για την ταχύτερη εξάπλωση των εμβολίων στην Ευρώπη, για την ταχύτερη έξοδο από το lockdown και τους τελευταίους μήνες για την ηγεσία της Δύσης στο να αντισταθεί στην επιθετικότητα του Πούτιν στην Ουκρανία».
Ο Μπόρις Τζόνσον υποχρεώθηκε ουσιαστικά σε παραίτηση μετά από ένα τσουνάμι παραιτήσεων υπουργών, υφυπουργών και γενικών γραμματέων, που ήρθαν μετά την αναβάθμιση του συνεργάτη του, Πίντσερ, σε κυβερνητική θέση, παρά το γεγονός ότι γνώριζε πως σε βάρος του υπήρχε έρευνα για σεξουαλική παρενόχληση.
Αρχές Σεπτεμβρίου ο νέος ηγέτης των Τόρις
Παρά την παραίτηση του Μπορίς Τζόνσον η ηγεσία της χώρας πρόκειται να αλλάξει αφού πρώρα ολοκληρωθούν οι εσωκομματικές διαδικασίες των Τόρις για την εκλογή του νέου τους ηγέτη.
Το Συντηρητικό κόμμα της Βρετανίας σκοπεύει να επιλέξει τον νέο ηγέτη του και κατά συνέπεια τον νέο πρωθυπουργό της χώρας στις αρχές Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με δημοσιεύματα της εφημερίδας Financial Times, επικαλούμενη βουλευτές που έχουν γνώση αυτού του σχεδίου.
Ο Μπόρις Τζόνσον σχεδιάζει από την πλευρά του να παραμείνει μέλος του κοινοβουλίου μετά την παραίτησή του, σύμφωνα με έναν στενό συνεργάτη του.
Βάσει του καταστατικού του κόμματος, οποιοσδήποτε βουλευτής του Συντηρητικού Κόμματος μπορεί να δηλώσει υποψήφιος για την ηγεσία, εφόσον έχει προταθεί από οκτώ συναδέλφους του.
Εφόσον υπάρχουν πολλοί υποψήφιοι, ακολουθούν αλλεπάλληλες μυστικές ψηφοφορίες μέχρι να μείνουν μόλις δύο πρόσωπα:
Στον πρώτο γύρο: όσοι εκ των υποψηφίων λάβουν λιγότερες από 18 ψήφους (5% επί του συνόλου) αποκλείονται από την κούρσα.
Στον δεύτερο γύρο: όσοι εκ των υποψηφίων λάβουν λιγότερες από 36 ψήφους (10% επί του συνόλου) αποκλείονται από την κούρσα.
Η διαδικασία συνεχίζεται με τον αποκλεισμό του υποψηφίου που κάθε φορά λαμβάνει τις λιγότερες ψήφους, ώσπου να μείνουν μόνο δύο υποψήφιοι για την ηγεσία και μεταξύ των δύο αυτών υποψηφίων να εκλεγεί ο νέος αρχηγός της παράταξης. Σημειωτέων πως στην τελευταία ψηφοφορία δεν ψηφίζουν μόνο οι βουλευτές, αλλά όλα τα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος.
Ο νικητής θα είναι ο επόμενος ηγέτης των Τόρις (και πρωθυπουργός της χώρας). Με τη σειρά του, μπορεί να κηρύξει εκλογές για να εδραιώσει την ηγεσία του.
Καθώς η όλη διαδικασία αναμένεται να κρατήσει για εβδομάδες, ενδέχεται να οριστεί υπηρεσιακός πρωθυπουργός από την τωρινή κυβέρνηση. Ο Τζόνσον επιδιώκει, πάντως, να παραμείνει πρωθυπουργός μέχρι να εκλεχθεί ο διάδοχός του.
Τα φαβορί για την διαδοχή του Τζόνσον
Αρκετά είναι τα πρώην και νυν στελέχη της κυβέρνησης Τζόνσον που αναμένεται να διεκδικήσουν την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος.
Σύμφωνα με έκτακτη δημοσκόπηση του YouGov, τα πρωτεία έχει ο υπουργός Άμυνας της Βρετανίας, Μπεν Ουάλας, με 13%. Στα επικρατέστερα ονόματα για διαδοχή του Μπόρις Τζόνσον βρίσκεται και αυτό του Ρίσι Σουνάκ, πρώην υπουργός Οικονομικών. Φαβορί είναι ακόμη η στενή σύμμαχος του Τζόνσον και Υπουργός Εξωτερικών Λις Τρας, η οποία ήταν από τους λίγους υπουργούς που δεν τον έχουν εγκαταλείψει τα τελευταία 24ωρα.
Ο Τζέρεμι Χαντ υπήρξε αντίπαλος του Μπόρις Τζόνσον στις εσωκομματικές εκλογές του 2019. Τότε, ο Τζόνσον είχε ταχθεί υπέρ του Brexit, ενώ ο Χαντ κατά – και αυτό του στοίχισε.
Ο Σατζίντ Τζαβίντ έχει περάσει από σχεδόν όλες τις κυβερνητικές θέσεις: υπουργός Οικονομικών, Στέγασης, Εσωτερικών, Επιχειρηματικότητας, Πολιτισμού και – η τελευταία θέση του – Υγείας. Ο Τζαβίντ παραιτήθηκε το 2020 από υπουργός Οικονομικών, αλλά επέστρεψε στην κυβέρνηση Τζόνσον πέρσι το καλοκαίρι.
Ο Πρίτι Πατέλ ως υπουργός Εσωτερικών, χρειάστηκε να διαχειριστεί το πρόβλημα με τις μεταναστευτικές ροές από τη Γαλλία μέσω της Μάγχης.
Ο Ντόμινικ Ράαμπ υπηρέτησε για λίγο ως πρωθυπουργός εν ενεργεία της χώρας, όταν ο Μπόρις Τζόνσον «χτυπήθηκε» από τον κορωνοϊό. Έχει αρκετά ισχυρή θέση, καθώς είναι αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Δικαιοσύνης.
Ο Μάικλ Γκόουβ έχει κρατήσει διφορούμενη στάση απέναντι στον Τζόνσον: από τη μια φαίνεται να είναι ένθερμος υποστηρικτής του και υπηρέτησε σε καίριες θέσεις της κυβέρνησης, με τελευταία αυτή του υπουργού προεδρίας της κυβέρνησης. Από την άλλη, ήταν ο υπαίτιος για την αποτυχία της υποψηφιότητας του Τζόνσον για την ηγεσία του κόμματος το 2016. Επίσης, ήταν από τους πρώτους που αποκήρυξαν τον πρωθυπουργό χτες, με αποτέλεσμα να αποπεμφθεί από αυτόν.
Ο Ναντίμ Ζαχάουι, είναι ο νέος υπουργός Οικονομικών που ορίστηκε μετά την παραίτηση Σουνάκ. Θεωρείται από τα πιο φρέσκα μέλη των Τόρις. Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι παρόλο που ορίστηκε από τον Τζόνσον ως υπουργός, με επιστολή του ζήτησε και αυτός από τον πρωθυπουργό να παραιτηθεί, χωρίς όμως να παραιτηθεί ο ίδιος!
Ένα άλλο αουτσάιντερ που δεν πρέπει να υποτιμηθεί είναι η Πένι Μορντόντ, η οποία υπηρέτησε ως υπουργός Άμυνας επί Τερέζα Μέι. Η βουλευτής έχει αναδειχθεί σε σταθερό φαβορί μεταξύ των πιστών των Τόρις.
