Γράφει ο Χρίστος Χριστοφίδης:
Επικεφαλής γραφείου Παιδείας του ΑΚΕΛ και υποψήφιος βουλευτής Λευκωσίας
H πανδημία ήταν η αφορμή για να φανερωθεί η «γύμνια» μας στο χώρο της παιδείας. Εκεί που έπρεπε να λαμβάνονται αποφάσεις και να υλοποιούνται με ταχείς ρυθμούς, ακόμη και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, το βραδυκίνητο εκπαιδευτικό σύστημα έτριξε τα αναχρονιστικά του δόντια. Η ευελιξία που έπρεπε να το χαρακτηρίζει αποδείχτηκε ευσεβής πόθος και καλύφθηκε από τις βαρύγδουπες ενίοτε δηλώσεις περί δήθεν ετοιμότητας που προκαλούσαν μειδίαμα σε εκπαιδευτικούς, γονείς και κυρίως μαθητές.
Πρόσφατα, εφόσον δοκιμάστηκε στον ύψιστο δυνατό βαθμό η υπομονή και τα όρια της ψυχολογικής αντοχής των τελειόφοιτων παιδιών, ορίστηκε η εξεταστέα ύλη. Θα ακολουθήσουν μάλλον οι άλλες τάξεις του λυκείου, ενώ καμία επίσημη μέχρι στιγμής ανακοίνωση δεν υπάρχει για τα γυμνάσια. Η ψυχοκοινωνική κατάσταση των παιδιών δεν είναι καλή, όπως άλλωστε και των ενηλίκων. Η διαχείριση όμως από τα παιδιά είναι ακόμη πιο δύσκολη εφόσον δεν έχουν προλάβει να αναπτύξουν μηχανισμούς και δεξιότητες αυτορρύθμισης των έντονων και αναπάντεχων μεταβολών. Έρευνες από διεθνείς οργανισμούς και άλλες επιστημονικές έρευνες διεθνώς δείχνουν ήδη την αύξηση του άγχους, της αντικοινωνικότητας, της κατάθλιψης.
Έχοντας κλεισμένα τα παιδιά για ένα και πλέον χρόνο, δεν έχει υπάρξει αύξηση των ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στις σχολικές μονάδες. Δεν είναι βλέπετε στις προτεραιότητες. Εδώ βλέπετε συζητούσαμε μετά την επιστροφή των παιδιών στα γυμνάσια, μετά από ένα τρίμηνο εγκλεισμού, για το εάν θα γίνονταν ή όχι διαγωνίσματα, αντί για το πώς θα στηρίζονταν ουσιαστικά. Δεν υπάρχει καθοδήγηση και στήριξη προς τους γονείς για το πώς να χειριστούν την κατάσταση. Για το πώς να βρουν οι ίδιοι τις δυνάμεις να σταθούν και να στηρίξουν και τα παιδιά τους. Δυστυχώς οι συνέπειες της πανδημίας θα είναι μπροστά μας τα επόμενα χρόνια. Ψυχοκοινωνικές, συναισθηματικές, τραγικές. Τι μπορεί να γίνει; Πολλά. Ο προγραμματισμός για τη νέα χρονιά θα έπρεπε να είχε ήδη αρχίσει:
- Επαναπροσδιορισμός της ύλης για όλες τις τάξεις. Δεν χρειάζονται βαθυστόχαστες αναλύσεις για να γίνει αντιληπτό ότι η πληθώρα πληροφοριών είναι μάστιγα της εκπαίδευσής μας, η οποία βρίσκεται σε αντίφαση με την εξέλιξη της γνώσης, της τεχνολογίας, της ανάπτυξης των ίδιων των δυνατοτήτων του ανθρώπου. Πόσο μάλλον σε αυτή την περίοδο όπου η ανάπτυξη δεξιοτήτων από τα παιδιά είναι πολύ σημαντικότερη.
- Έμφαση στις μικρές τάξεις του δημοτικού (κυρίως φετινή Α και Β) όπου έχουν ήδη διαμορφωθεί παιδιά διαφορετικών ταχυτήτων ως προς βασικές δεξιότητες και την ανάπτυξη του τρόπου μελέτης και σκέψης.
- Αφιέρωση χρόνου πραγματικής επικοινωνίας των παιδιών με ειδικούς για να αντιμετωπιστούν στη γένεσή τους τα κοινωνικά και συναισθηματικά προβλήματα που αναμένονται τα επόμενα χρόνια. Η αξιοποίηση ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στο χώρο των σχολικών μονάδων σε καθημερινή βάση αποτελεί αναγκαιότητα.
- Καθορισμός πολιτικής αξιοποίησης της τεχνολογίας με ορθολογιστικό τρόπο. Διαφάνηκαν πολλά κενά σε διάφορα επίπεδα (γνώσης, επιμόρφωσης, υποδομών, νομοθεσίας).
Κατά την ταπεινή μου άποψη είναι υπερβολή να λέμε ότι η πανδημία μας έφερε και καλά. Η παγκόσμια ιστορία δια μέσου των αιώνων δεν ευγνωμονεί καμία πανδημία και καμία καταστροφή για να επαναπροσδιοριστεί η ανθρωπότητα. Η πανδημία έχει απλά φανερώσει τα όσα κρύβονταν κάτω από το χαλί όσον αφορά στην εκπαίδευση. Έχει αποκαλύψει συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές. Η εμμονή στους δείκτες αφήνοντας πίσω τα παιδιά και τις ανάγκες τους είναι συνειδητή επιλογή. Είναι σε αυτή την επιλογή που αντιτάχθηκαν με σθένος τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και η κοινωνία το 2018. Η κάθε επιλογή στην εκπαίδευση έχει κοινωνιολογικό, φιλοσοφικό και πολιτικό στίγμα που κατά καιρούς φτιασιδώνεται με εύηχα συνθήματα και ως τέτοια πρέπει να κρίνεται.
Τώρα είναι η ώρα για να επαπροσδιορίσουμε τους στόχους μας για τον πολίτη της επόμενης το πολύ δεκαετίας. Όπως εύστοχα παρατηρεί σε πρόσφατο βιβλίο του ο Harari, ακόμα και οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας δεν μπορούν να προβλέψουν τις ανάγκες του πολίτη σε πέντε δεκαετίες από σήμερα. Τώρα είναι η ώρα. Τώρα είναι η ώρα των αποφάσεων. Τώρα είναι η ώρα για να διαμορφώσουμε ένα πιο ανθρώπινο σχολείο. Τώρα είναι η ώρα για να κοιτάξουμε στα μάτια το παιδί. Τώρα είναι η ώρα να αγκαλιάσουμε πραγματικά το παιδί.
