Του Νικόλα Ζαννέττου - n.zannettos@alphacyprus.com.cy
Μπορεί την Πέμπτη που μας πέρασε οι ηγέτες του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ να εξέπεμψαν μήνυμα εθνικής ενότητας ενόψει των κρίσιμων εξελίξεων στο κυπριακό, εντούτοις οι ανησυχίες του Άντρου Κυπριανού για τους χειρισμούς που θα γίνουν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας εξακολουθούν να υφίστανται. Αυτό ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ σε συνέντευξη του στο AlphaNews.live εκφράζοντας την ελπίδα σύντομα ο Νίκος Αναστασιάδης να τον "εκπλήξει θετικά" κάνοντας τους "σωστούς" κατά την άποψη του χειρισμούς στην άτυπη πενταμερή αργότερα τον Απρίλιο. Χαρακτηρίζει "γενικές και αόριστες" τις μέχρι στιγμής επεξηγήσεις της Κυβέρνησης και του Προέδρου του ΔΗΣΥ για την ιδέα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας και εντοπίζει αντίφαση που ξανανοίγει αυτό το ζήτημα τη στιγμή που επιδίωξη είναι η συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα. Τονίζει επίσης ότι το ΑΚΕΛ δεν θα υποστηρίξει την όποια λύση και απαρρυθμεί τα συστατικά που θα πρέπει να περιέχει η ενδεχόμενη συμφωνία ώστε αυτή τη φορά, σε αντίθεση με το 2004, να λάβει τη στήριξη της Εζεκία Παπαϊωάννου.
Αυτούσια η συνέντευξη
Σας ακούσαμε με τον Αβέρωφ Νεοφύτου να μιλάτε για το σημείο μηδέν στο οποίο βρισκόμαστε σε σχέση με το εθνικό ζήτημα. Πως νιώθει το ΑΚΕΛ μετά τη συνάντηση με τον Αβέρωφ Νεοφύτου και όσα δημοσίως είπατε;
Σε ότι αφορά το κυπριακό, δεν χωρούν οι όποιες σκοπιμότητες, μικροκομματικές ή άλλες. Είναι υποχρέωση όλων μας, εκεί που ζητείται να γίνει ένας διάλογος μεταξύ πολιτικών κομμάτων για ανταλλαγή απόψεων σε αυτό το ζήτημα, που είναι ζήτημα επιβίωσης και της χώρας μας αλλά και του λαού μας στον τόπο που μας γέννησε θεωρώ ότι θα πρέπει να υπάρχει σχετική ανταπόκριση. Συζητήσαμε με ειλικρίνεια με τον κ. Νεοφύτου, δεν σας κρύβω ότι συμφωνήσαμε στις βασικές αρχές του κυπριακού και ξεκαθάρισα στον κ. Νεοφύτου ότι την ευθύνη του χειρισμού του κυπριακού την έχει ο κ. Αναστασιάδης. Ως εκ τούτου θα είναι καθοριστικό πως ο κ. Αναστασιάδης θα διαχειριστεί τα ζητήματα. Σε ότι μας αφορά έχουμε ετοιμάσει μια πρόταση τη δώσαμε στον κ. Αναστασιάδη από τις 8 του Δεκέμβρη, πέρασαν τρεις μήνες δεν έχουμε πάρει πίσω μια απάντηση, είτε θετική είτε αρνητική. Αναμένουμε πως ο κ. Αναστασιάδης θα χειριστεί τα ζητήματα και δεν σας κρύβω ότι ανησυχούμε. Δεν έχουμε δει να υπάρχει από μέρους του μια συνειδητοποίηση πόσο κρίσιμες και καθοριστικές είναι οι στιγμές που διέρχεται ο τόπος και πόσο σημαντική είναι η άτυπη διάσκεψη που θα πραγματοποιηθεί το τέλος του Απρίλη. Δεν έχουμε δει να υπάρχει αυτή η συνειδητοποίηση, ελπίζω και εύχομαι να μας εκπλήξει θετικά όταν θα γίνει η επόμενη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει αποστείλει μια απαντητική επιστολή προς τον Αντόνιο Γκουτέρες ανταποκρινόμενος θετικά στην πρόσκληση για την πενταμερή. Δεν ικανοποιεί το ΑΚΕΛ το περιεχόμενο της;
Η απάντηση μετά την πρόσκληση κατά την άποψη μου ήταν η αναμενόμενη. Όπως και στη Γενεύη ο κ. Αναστασιάδης έπρεπε να ξεκαθαρίσει ότι εκπροσωπεί και την ε/κ πλευρά αλλά και την Κυπριακή Δημοκρατία για να μην υπάρχει αμφιβολία για το καθεστώς που μεταβαίνει εκεί. Θέλω να σχολιάσω και κάτι άλλο που θεωρώ σημαντικό. Εκφράζονται ανησυχίες από πολιτικά κόμματα, πρόσωπα και αναλυτές για τους κινδύνους που υπάρχουν για τη μετάβαση μας στη Γενεύη. Εγώ λέω ότι είναι δικαιολογημένες σε κάποιο βαθμό αυτές οι ανησυχίες και ο κάθε ένας προβληματίζεται για το τι θα συμβεί αν η τουρκική πλευρά εξακολουθήσει να επιμένει σε απαράδεκτες θέσεις, εξακολουθεί να είναι επιθετική και προκλητική. Όλα αυτά είναι δικαιολογημένα. Έχουμε όμως την έντονη άποψη στο ΑΚΕΛ ότι αν τα διαχειριστούμε σωστά, έχουμε δώσει την πρόταση μας στον Πρόεδρο Αναστασιάδη, τότε είτε η Τουρκία θα υποχρεωθεί να συζητήσει στη συμφωνημένη βάση λύσης του κυπριακού που είναι η ΔΔΟ με πολιτική ισότητα όπως ερμηνεύεται από τον ΟΗΕ και όχι από την τουρκική πλευρά, θα μείνει εκτεθειμένη. Εγώ λέω ότι ναι δικαιολογημένες οι ανησυχίες. Η εναλλακτική επιλογή είναι να πούμε ότι δεν πάμε. Θα είναι οι ραγδαίες οι αρνητικές εξελίξεις που θα ακολουθήσουν και θα βρεθούμε βήματα πιο κοντά στην οριστική διχοτόμηση και αυτό θα ήταν καταστροφικό. Δεν μπορούμε λοιπόν επειδή υπάρχουν δικαιολογημένες ανησυχίες να επιλέξουμε μια άλλη πορεία η οποία με μαθηματική ακρίβεια θα μας φέρει κοντά στη διχοτόμηση. Εμείς λοιπόν λέμε ότι έχουμε το δίκαιο με το μέρος μας αν προετοιμαστούμε σωστά και κατάλληλα, αν έχουμε ειλικρίνεια και συνέπεια τότε θα μπορέσουμε να βγούμε κερδισμένοι από την άτυπη διάσκεψη. Είτε δημιουργώντας προϋποθέσεις έναρξης ουσιαστικών διαπραγματεύσεων είτε ξεγυμνώνοντας την Τουρκία ενώπιον της διεθνούς κοινότητας.
Να εστιάσουμε λίγο στο θέμα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, την ιδέα του Προέδρου Αναστασιάδη που συμφωνεί και ο Αβέρωφ Νεοφύτου. Μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια, μια διεθνής προσωπικότητα και μια οικονομία αλλά σχεδόν πλήρη αυτονομία στα ζητήματα της καθημερινότητας σε κάθε συνιστών κρατίδιο. Αυτό μας είπε ο κ. Νεοφύτου. Συμφωνεί το ΑΚΕΛ;
Να μου επιτρέψετε να πω ότι αυτά είναι γενικά και αόριστα. Πλέον τα πράγματα έχουν γίνει πολύ συγκεκριμένα. Ο ίδιος ο ΓΓ στην έκθεση του το 2017, εντάσσει τα ζητήματα της διακυβέρνησης στα ζητήματα που έχουν συμφωνηθεί και τα ξανανοίγουμε εμείς την ώρα που λέμε ότι είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε απ’ εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντάνα. Αυτό το πράγμα αντιλαμβάνεστε, δεν βοηθά. Αλλά εγώ λέω έστω για χάρη της συζήτησης επειδή και η τουρκική πλευρά είναι έτοιμη να το ανοίξει αυτό το κεφάλαιο, έστω να το δεχτώ να το ανοίξουμε. Ο κ. Αναστασιάδης μιλά για αποκεντρωμένη ομοσπονδία από το 2008, τη ξέχασε για ένα μεγάλο διάστημα και την επανέφερε μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντάνα. Του επανέλαβα αυτή την ερώτηση πολλές φορές. Ο Δημήτρης Χριστόφιας είχε καταλήξει σε 18 συγκλίσεις αναφορικά με τις εξουσίες και τις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης με τον Ταλάτ, ο κ. Αναστασιάδης τις ανέβασε στις 27 και υπάρχουν και δύο που δεν έχουν συμφωνηθεί πλήρως. Τον ρώτησα πολλές φορές. Ποιες εξουσίες και αρμοδιότητες απ’ αυτές που συμφωνήσαμε να έχει η κεντρική κυβέρνηση θέλεις να μεταφέρεις στις συνιστώσες οντότητες; Πες μας και μπορεί να συμφωνήσουμε. Μέχρι σήμερα δεν μας έχει πει.
Πάντως σε δηλώσεις του ο κ. Νεοφύτου περιγράφει μια καθημερινή μέρα στην επανενωμένη Κύπρο με αποκεντρωμένη ομοσπονδία, φέρνοντας ως παράδειγμα το κτηματολόγιο, τα σχολεία…δεν αλλάζει τίποτα στην καθημερινότητα μας λέει…
Και με αυτά που ήδη έχουν συμφωνηθεί αυτή θα είναι η κατάσταση. Δεν θα αλλάξει σε τίποτα με όσα έχουμε συμφωνήσει μέχρι σήμερα. Και η δική μας η καθημερινότητα θα είναι η ίδια και η καθημερινότητα των Τ/κ. Το θέμα είναι ποιες εξουσίες και αρμοδιότητες θα έχει η κεντρική κυβέρνηση.
"Γενικές και αόριστες οι απαντήσεις για αποκεντρωμένη"
Κάνατε αυτό το ερώτημα στον κ. Νεοφύτου;
Μα ρώτησα τον κ. Αναστασιάδη πολλές φορές και τον κ. Νεοφύτου σε συζητήσεις που είχαμε. Δεν πήρα απαντήσεις. Αυτές οι απαντήσεις που δίνονται είναι γενικές και αόριστες. Μπορεί να είναι το μνήμα του Αγίου Νεοφύτου. Έχουμε συγκεκριμένα πράγματα. Συμφωνήσαμε 27. Ποιες από αυτές τις 27 θα φύγουν από την κεντρική κυβέρνηση και θα πάνε στις συνιστώσες οντότητες; Πολύ απλό το ερώτημα. Δεν ζητώ να τις πουν δημόσια, αλλά εμάς στο Εθνικό Συμβούλιο. Εμείς δεν είμαστε ενάντια στην αποκέντρωση από θέση αρχής. Θέλουμε να ξέρουμε ποιες είναι. Υπάρχουν εξουσίες και αρμοδιότητες που αν δοθούν στις συνιστώσες οντότητες τότε θα μιλούμε για συνομοσπονδία και όχι ομοσπονδία ή για χωριστά κράτη.
Είναι κάποιες από αυτές που περιλαμβάνονται στις βρετανικές ιδέες που είδαν το φως της δημοσιότητας; Όπως για παράδειγμα να μπορεί το κάθε κρατίδιο να συνάπτει συμφωνίες στον τομέα της ενέργειας.
Το θέμα της ενέργειας έχει συμφωνηθεί μεταξύ Χριστόφια-Ταλάτ ότι είναι αρμοδιότητα της κεντρικής κυβέρνησης. Δεν θα μπορεί να συνάπτει συμφωνίες η κάθε συνιστώσα οντότητα με βάση τη σύγκληση που υπάρχει αυτή τη στιγμή. Βέβαια αυτό το συζητά και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και είναι από εδώ που αρχίζουν συζητήσεις κατά πόσο αποδεχόμαστε ή όχι τα ζητήματα της πολιτικής ισότητας. Δεν ξέρω τι εννοούν ούτε ο κ. Αναστασιάδης, ούτε ο κ. Νεοφύτου.
Να αντιστρέψω το ερώτημα. Τι θα ήταν για εσάς προβληματικό αν μεταφερόταν στις συνιστώσες πολιτείες;
Μα δεν μπορώ τώρα να ξεκινήσω να αραδιάζω…εγώ εκείνο το οποίο λέω είναι ότι αυτές τις 27 τις συμφωνήσαμε, η τ/κ πλευρά δεν είχε ένσταση να αποδεχτεί αυτά τα ζητήματα και το ερώτημα είναι γιατί το ξανανοίγουμε εμείς από τη στιγμή που λέμε να συνεχίσουμε απ’ εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντάνα. Είναι κάτι που δεν μπορώ να καταλάβω και να ερμηνεύσω γιατί το ξανανοίγουμε εμείς αυτό το ζήτημα.
"Αφέλεια να θεωρούμε ότι οι Τ/κ θα δεχτούν κατάργηση της μιας θετικής ψήφου"
Η απάντηση που δίνεται από την κυβέρνηση είναι ότι με βάση τις δυσκολίες που βρήκαμε στο Κραν Μοντάνα πάμε να μειώσουμε τα σημεία τριβής…
Νομίζω είναι αφέλεια να θεωρούμε ότι οι Τ/κ θα δεχτούν κατάργηση της μίας θετικής ψήφου στο Υπουργικό Συμβούλιο. Αντιλαμβάνομαι η στόχευση αυτή είναι. Είναι αφέλεια να θεωρούμε ότι οι Τ/κ θα δεχτούν κάτι τέτοιο. Θέλω να ξεκαθαρίσω το εξής. Στο Σύνταγμα του 1960 είχαμε τρεις μεγάλους τομείς άσκησης πολιτικής στους οποίους ο Τ/κ Αντιπρόεδρος είχε το δικαίωμα βέτο, να μπλοκάρει τη λειτουργία του κράτους. Στην προσπάθεια να φύγουμε τα βέτο, πήγαμε στη μια θετική ψήφο στο Υπουργικο Συμβούλιο και άλλες σημαντικές εξουσίες. Έχουμε 7 Ε/κ και 4 Τ/κ στο Υπουργικό Συμβούλιο και λέμε ότι πρέπει να υπάρχει μια θετική ψήφος για να συμφωνούμε στις αποφάσεις που λαμβάνονται. Εκεί που δεν υπάρχει θετική ψήφος, υπάρχει πρόνοια για μηχανισμό επίλυσης των αδιεξόδων. Είχε συμφωνηθεί από τον Δημήτρη Χριστόφια σε αυτό το μηχανισμό να υπάρχει ξένος δικαστής για διασφάλιση της αντικειμενικότητας και της αμεροληψίας που μπορεί να είναι διαφορετικός κάθε φορά για να μην μπορεί να θεωρήσει κάποιος ότι θα δέχεται επιρροές από τον οποιονδήποτε και ο κ. Αναστασιάδης επιχείρησε να το αλλάξει πηγαίνοντας στην κλήρωση. Δεν μπορείς να εναποθέτεις τα σημαντικά ζητήματα στην κεζίτουρα. Θεωρώ ότι αυτή η μία θετική ψήφος θα παραμείνει αν θέλουμε να δεχτούμε την αποτελεσματική συμμετοχή των Τ/κ στη διακυβέρνηση του τόπου. Δεν μπορεί ο κ. Αναστασιάδης μεταφέροντας αρμοδιότητες να αφαιρέσει αυτή τη μία θετική ψήφο και αυτό πρέπει να το βάλει καλά στο μυαλό του.
"Πρέπει να συζητηθεί η Εκ Περιτροπής Προεδρία"
Μια λέξη που ξεχώρισα από τις δηλώσεις σας είναι ότι πρέπει να επιδείξουμε την απαραίτητη ευελιξία για να οδηγηθούμε σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Δώστε μας λίγο περιεχόμενο στη λέξη ευελιξία;
Η Τουρκία προτάσσει τρία προσχήματα. Τα προσχήματα της για να επιμείνει σε λύση δύο κρατών ή συνομοσπονδία είναι ότι οι Ε/κ δεν θέλουν να επιστρέψουν στις διαπραγματεύσεις γιατί μια χαρά είναι σήμερα, το δεύτερο ότι δεν θέλουν να μοιραστούν την εξουσία γι’ αυτό δεν θέλουν την πολιτική ισότητα και το τρίτο δεν θέλουν να μοιραστούν τον φυσικό πλούτο στην ΑΟΖ μας. Πρέπει να απαντήσουμε σε αυτά τα προσχήματα που θέτει η τουρκική πλευρά για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις είτε να υποχρεωθεί η Τουρκία να πάει σε διαπραγματεύσεις στο συμφωνημένο πλαίσιο λύσης είτε να την ξεγυμνώσουμε ενώπιον της διεθνούς κοινότητας. Είπαμε στον Πρόεδρο να πεις ότι δέχεσαι να συνεχίσεις απ’ εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντάνα. Όταν ανοίγεις κεφάλαια με νέες ιδέες όπως την αποκεντρωμένη ομοσπονδία, κατάργηση συγκλίσεων που είχαν επιτευχθεί προηγουμένως αντιλαμβάνεστε δεν μπορείς να συνεχίσουμε απ’ εκεί που μείναμε αλλά την ίδια στιγμή να ανοίγεις θέματα που είχαν κλείσει στο Κραν Μοντάνα. Δεν είσαι πειστικός όταν λες αυτά τα πράγματα. Υπάρχουν ανοιχτά ζητήματα. Το πλαίσιο του ΓΓ δεν είναι είτε το δέχεσαι ως έχει, είτε όχι. Πρέπει να το διαπραγματευτούμε. Πρέπει λοιπόν να πει ο κ. Αναστασιάδης όταν θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις εγώ θα έρθω με γεφυρωτικές προτάσεις, δίχως να ξεφεύγω από τις αρχές λύσης του κυπριακού σε μια προσπάθεια να συμβάλω στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που υπάρχουν. Εμείς λέμε ότι το θέμα της πολιτικής ισότητας είναι κάτι που αποδεχθήκαμε από το 1991, πρέπει να επαναβεβαιώσουμε την αποδοχή του, και μέσα σε αυτά τα πλαίσια να συζητήσουμε το θέμα της αποτελεσματικής συμμετοχής των Τ/κ στην διακυβέρνηση. Εμείς θεωρούμε ότι πρέπει να συζητηθεί και το θέμα της Εκ Περιτροπής Προεδρίας αλλά με σταθμισμένη και διασταυρούμενη ψήφο. Ταυτόχρονα του είπαμε ότι στα ζητήματα των υδρογονανθράκων, πρέπει να απαντήσουμε στις ανησυχίες των Τ/κ αλλά και της Τουρκίας. Δίχως την οποιαδήποτε δέσμευση εκ των προτέρων, αλλά εφόσον λυθεί το κυπριακό. Αυτό εννοούμε όταν λέμε ότι πρέπει να δείξουμε κάποια ευελιξία έτσι ώστε να δυσκολέψουμε την Τουρκία και να την υποχρεώσουμε στο συμφωνημένο πλαίσιο του κυπριακού.
"Μας έλεγαν ψέματα για τρία χρόνια"
Ο Πρόεδρος αν θυμάστε είχε υποβάλει ένα non-paper προτάσεων τότε στο Κραν Μοντάνα που τα απαντούσε όλα αυτά. Την Τετάρτη 5 Ιουλίου. Θα μπορούσαν να λειτουργήσουν τέτοιες προτάσεις;
Κατά την άποψη μας ναι. Τότε είχα χαιρετίσει τις προτάσεις που κατέθεσε η πλευρά μας και είχα πει ότι τώρα εναπόκειται στην Τουρκία να υποβάλει γραπτές προτάσεις. Το χρησιμοποιεί ο ΔΗΣΥ πολύ λανθασμένα αυτό το πράγμα για να πει ότι στήριξα τότε ότι ο κ. Αναστασιάδης έκανε ότι του αναλογούσε. Μα το Κραν Μοντάνα κατέρρευσε στο δείπνο, άρα ο καθένας πρέπει να κριθεί για τη συμπεριφορά του στο δείπνο και εκεί εστιάζεται η κριτική που ασκούμε στον κ. Αναστασιάδη. Δεν εξάντλησε όλα τα περιθώρια η Τουρκία να πιεστεί σε κάποια ζητήματα και ενώ για τρία χρόνια μας έλεγαν ψέματα ότι η Τουρκία ουδέποτε δέχτηκε να συζητήσει το θέμα των εγγυήσεων, του μονομερούς δικαιώματος επέμβασης, της δραστικής μείωσης των στρατευμάτων. Αποδεικνύεται ότι όντως είχαν τεθεί αυτά τα ζητήματα, η τουρκική πλευρά είχε ενημερώσει την Πέμπτη τον ΓΓ ότι ηταν έτοιμη να τα συζητήσει. Δεν λέω ότι αν τα συζητούσαμε θα καταλήγαμε κατ’ ανάγκη, αλλά δεν τα συζητήσαμε, αυτό είναι το πρόβλημα.
Θεωρείτε πως αν ο Πρόεδρος επαναφέρει εκείνες τις προτάσεις η Τουρκία θα πει ότι θα δώσει αυτά που πρέπει στα θέματα εγγυήσεων και ασφάλειας;
Από το Κραν Μοντάνα και μετά έχουν παρέλθει τρία χρόνια. Η Τουρκία έχει γίνει πολύ πιο επιθετική, έχει κλιμακώσει την αδιαλλαξία της, προχωρά με νέα τετελεσμένα επί του εδάφους στα Βαρώσια και την ίδια στιγμή απαιτεί λύση δύο κρατών ή συνομοσπονδίας. Δεν μπορούμε να πάμε ως δια μαγείας πίσω στο Κραν Μοντάνα. Θα χρειαστεί πολλαπλάσια προσπάθεια απ’ εκείνη στο Κραν Μοντάνα.
Η προσπάθεια πως ερμηνεύεται;
Αυτά που είχα πει προηγουμένως. Η πρόταση που υποβάλαμε στον Πρόεδρο στοχεύει ακριβώς να ξεπεράσει όλα αυτά τα προβλήματα τα οποία έχουν δημιουργηθεί στα τριάμισι χρόνια που έχουν παρέλθει και να οδηγήσει την Τουρκία πίσω στο τραπέζι στη βάση όσων είχαμε συμφωνήσει. Δεν λέω κατ’ ανάγκη αυτά τα οποία προτείνουμε θα πετύχουν το στόχο αλλά πρέπει να δοκιμάσουμε. Το να μένουμε προσκολλημένοι σε προσεγγίσεις αδιέξοδες και να επιμένουμε ότι πρέπει να ασκηθεί πίεση στην Τουρκία για να αλλάξει νομίζω δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα. Αποδείχτηκε περίτρανα το τελευταίο διάστημα ότι αυτή η πολιτική δεν αποδίδει. Από τον Αύγουστο του 2019 ανεβάσαμε τον πήχη στα ύψη ότι θα επιβληθούν κυρώσεις από την ΕΕ σε βάρος της Τουρκίας κατά τρόπο που να εγκαταλείψει τις προκλήσεις της και να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, συζητούμε εδώ και πάνω από ενάμισι χρόνια και μέχρι στιγμής δεν επιβλήθηκε καμιά κύρωση.
"Αυξήθηκε το ενδιαφέρον του κόσμου για το κυπριακό"
Μιλάτε με τον κόσμο αυτή την περίοδο λόγω και βουλευτικών, φτάνουν μηνύματα κοντά σας. Η άποψη σας για την κυπριακή κοινωνία του 2021 είναι ότι είναι έτοιμη να δεχτεί μια λύση όπως την περιγράφουμε το τελευταίο διάστημα και με βάση το τι είναι εφικτό να πετύχουμε;
Μόνο από το γεγονός ότι έχει καθοριστεί η άτυπη διάσκεψη στο τέλος του Απρίλη, έχει αυξηθεί κατακόρυφα το ενδιαφέρον του Κύπριου πολίτη για το κυπριακό, αυτό δείχνει δημοσκόπηση δική μας που έχει ολοκληρωθεί πριν από δύο μέρες.
Τι άλλο δείχνει;
Δείχνει καλά αποτελέσματα σε ότι μας αφορά, αλλά δεν θέλω να επεκταθώ περισσότερο. Εκείνο που θα πω είναι ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον και στην καταπληκτική του πλειοψηφία ο κόσμος κατανοεί ότι το κυπριακό μπορεί να επιλυθεί μόνο στη βάση της ΔΔΟ. Ξέρει ο κόσμος ότι είναι το σημείο που μπορουμε να συναντηθούμε Ε/κ και Τ/κ. Λυπούμε να πω ότι τα γεγονότα των τελευταίων τριών ετών επιβεβαίωσαν αυτό που λέγαμε εδώ και πολλά χρόνια. Ότι αν εγκαταλειφθεί η ΔΔΟ, εκείνο που θα τεθεί προς συζήτηση δεν θα είναι το ενιαίο κράτος όπως διατείνονται κάποιοι στη δική μας πλευρά, θα είναι τα δύο χωριστά κράτη. Η έκκληση μου σε όλους εκείνους που λένε να εγκαταλείψουμε τη ΔΔΟ και να απαιτήσουμε ενιαίο κράτος είναι να συνειδητοποιήσουν ότι αυτή την προσέγγιση είναι αδιέξοδη. Αν δεν καταλήξουμε σε ομοσπονδία, θα πάμε στα δύο κράτη.
Το ΑΚΕΛ διαχρονικά δεν ήθελε καν να ακούει λέξη για οποιοδήποτε άλλο σχέδιο λύσης, ή μια εναλλακτική πρόταση. Τους λόγους μόλις μας τους είπατε. Όμως με τα δεδομένα ως έχουν σήμερα και το ενδεχόμενο να οδηγηθούμε σε ένα ναυάγιο που θα είναι τραγικό, θα πρέπει να ετοιμαζόμαστε για ένα τέτοιο σενάριο και να έχουμε σχέδιο για την επόμενη μέρα; Διότι το να καταμεριστούν ευθύνες στην Τουρκία δεν θα είναι λύση.
Ο πρώτος στόχος πρέπει να είναι η λύση του κυπριακού και θεωρώ αυτό ήταν το λάθος της τακτικής μας στο Κραν Μοντάνα. Πήγαμε εκεί για να παίξουμε το παιχνίδι της επίρριψης ευθυνών και μοιραία βγήκαμε χαμένοι. Αν πηγαίναμε με στόχο να λύσουμε το κυπριακό, πιστεύω ότι και να συνέβαινε θα βγαίναμε κερδισμένοι. Είτε θα καταφέρναμε να λύσουμε το κυπριακό αν συνεργαζόταν η τουρκική πλευρά, είτε θα κερδίζαμε το παιχνίδι της επίρριψης ευθυνών από τη στιγμή που θα καταβάλλαμε κάθε προσπάθεια για να λυθεί το κυπριακό. Ως εκ τούτου για να συζητήσουμε ένα plan b όπως λεν διάφοροι, πρέπει να μας πουν ποιο είναι το plan b. Είπα πριν ότι εάν δεν θα είναι η λύση της ομοσπονδίας θα είναι διχοτόμηση. Η διχοτόμηση θα είναι καταστροφική, θα παραδώσουμε ένα μεγάλο κομμάτι της πατρίδας μας στην Τουρκία, να μην έχουμε αμφιβολία ότι θα αφομοιωθεί από την Τουρκία και θα έχουμε δίπλα μας 180 χιλιόμετρα σύνορα με την Τουρκία. Θα τους παραχωρήσουμε το δικαίωμα να φέρνει όσους εποίκους θέλει και όσα στρατεύματα θέλει στην κατεχόμενη Κύπρο και δεν ξέρω μετά από 10-20 χρόνια τι θα σκεφτεί να κάνει η Τουρκία με την ελεύθερη Κύπρο.
"Δεν θα δεχθούμε την όποια λύση"
Άρα ακόμα και αν έχουμε ναυάγιο λέτε, την επόμενη μέρα πρέπει να δούμε πως να ξαναπροσπαθήσουμε…
Ακριβώς. Αλίμονο αν πάμε στα δύο χωριστά κράτη. Θα είναι καταστροφή. Η αρχή για νέες περιπέτειες.
Το ΑΚΕΛ θα αναλάβει τις ιστορικές του ευθύνες είπατε αν έχουμε ενώπιον μας σχέδιο λύσης. Λίγο αργότερα σε πάνελ χθες σας κατηγορούσαν ότι δεν το πράξατε το 2004. Είναι διαφορετικά τα πράγματα σήμερα, είναι έτοιμο να κάνει μεγαλύτερες υπερβάσεις το ΑΚΕΛ σήμερα;
Το ΑΚΕΛ δεν είναι έτοιμο να αποδεχθεί την όποια λύση έρθει απλά και μόνο για να πει ότι ανέλαβε την ιστορική του ευθύνη. Το ΑΚΕΛ θα αναλάβει την ιστορική του ευθύνη με την προϋπόθεση ότι το σχέδιο το οποίο θα τεθεί ενώπιον του λαού θα είναι τέτοιο που θα διασφαλίζει όσα διαχρονικά ως Εθνικό Συμβούλιο έχουμε αποφασίσει. Ως εκ τούτου δεν είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε την όποια λύση. Στο σχέδιο Ανάν θέλω να σας υπενθυμίσω ότι τότε η Κεντρική Επιτροπή είχε αποφασίσει και είχα εξουσιοδοτηθεί εγώ προσωπικά, είχα μεταβεί στο Αρχηγείο των Ηνωμένων Εθνών στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, είχα συναντηθεί με τον κ. Ντεσότο και του είχα ζητήσει αναβολή των δημοψηφισμάτων με στόχο πρώτα και κύρια να επιφέρουμε κάποιες βελτιώσεις στο σχέδιο, να συμπληρώσουμε κενά τα οποία υπήρχαν, τα οποία ητνα πάρα πολλά και να δοθεί και χρόνος να πείσουμε τον κόσμο να το υποστηρίξει. Δεν έγινε αποδεκτό το αίτημα μας από τα Ηνωμένα Έθνη, γιατί δεν το αποδεχόταν η τουρκική πλευρά η οποία έλεγε ότι εσείς θα ενταχθείτε σε μερικές μέρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση εμείς θα μείνουμε έξω ως εκ τούτου δεν μπορούμε να δεχθούμε αναβολή των δημοψηφισμάτων. Έτσι αποφασίσαμε να πούμε όχι. Αυτά είναι τα ιστορικά δεδομένα της εποχής. Είχαμε ζητήσει να μας δοθεί χρόνος να βελτιώσουμε εκείνο το σχέδιο. Έχει σημασία ποιο θα είναι το σχέδιο που θα κατατεθεί ενώπιον μας. Θέλουμε ένα σχέδιο που να εξασφαλίζει τα βασικά ζητήματα ότι θα είναι ΔΔΟ με πολιτική ισότητα όπως ερμηνεύεται από τα ΗΕ. Όχι αριθμητική ισότητα. Να διασφαλίζει ότι θα έχουμε ένα ενωμένο κράτος, συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας ότι δεν θα υπάρχουν εγγυήσεις ή μονομερή δικαιώματα επέμβασης ή το δικαίωμα του οποιουδήποτε να επεμβαίνει στα εσωτερικά μας ζητήματα, θα υπάρχει μια κυριαρχία, ιθαγένεια και διεθνής προσωπικότητα. Όλα αυτά θέλουμε να εξασφαλιστούν.
