Του Νικόλα Ζαννέττου – n.zannettos@alphacyprus.com.cy
Άνοιξε τα χαρτιά του στο AlphaNews και μίλησε για τη λύση που ο ίδιος θεωρεί εφικτή και θέλει. Δάκρυσε μπροστά στη κάμερα λέγοντας πως δεν θα δεχθεί ποτέ να κόψουν ένα κομμάτι της πατρίδας και να την διχοτομήσουν, όπως δεν θα δεχόταν να κόψουν ένα δάχτυλο από το χέρι του παιδιού του, όσα εκατομμύρια και να του δώσουν. Η λύση του κυπριακού, πρέπει να διασφαλίζει την καθημερινότητα όπως την συνήθισαν Τ/κ και Ε/κ τις τελευταίες δεκαετίες. Η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας πρέπει να έχει μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια, μια διεθνή προσωπικότητα αλλά τα δύο ομόσπονδα κρατίδια, να έχουν σχεδόν πλήρη αυτονομία. Είναι αυτό συνομοσπονδία; «Το ένα μυρίζει μας, το άλλο βρωμεί μας», απαντά ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ ο οποίος προανήγγειλε από βδομάδας έναρξη επαφών με τ/κ κόμματα και πολιτικούς παράγοντες των κατεχομένων.
Αυτούσια η συνέντευξη του Αβέρωφ Νεοφύτου
Θεωρείτε ότι είναι ένας ρεαλιστικός στόχος που έχουμε βάλει για συνέχιση των διαπραγματεύσεων ακριβώς από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις της τουρκικής πλευράς;
Είναι μια σωστή πολιτική προσέγγιση, αλλά πρέπει να κάνουμε και τη σωστή ανάγνωση. Θα χρειαστεί πολλή προσπάθεια να έχουμε στο τραπέζι αναλλοίωτο το πλαίσιο Γκουτέρες.
Να πάμε να δούμε λίγο πιο συγκεκριμένα τι μπορεί να χάσουμε απ’ εκείνο το πλαίσιο τότε απ’ όσα γνωρίζαμε. Είναι στα θέματα ασφάλειας, στα θέματα των εγγυήσεων των στρατευμάτων το ζήτημα της πολιτικής ισότητας που έχουμε δυσκολίες;
Μα εδώ καταγράφεται καθημερινά η θέση της άλλης πλευράς που μιλά για δύο κράτη. Άρα με αυτή την πολιτική τοποθέτηση αντιλαμβάνεστε ότι θα χρειαστεί εκ μέρους του διεθνούς παράγοντα αλλά και της δικής μας πλευράς υπερπροσπάθεια να επανέλθουμε στις ράγες απ’ εκεί που μείναμε.
Πως μπορεί να επανέλθει το κυπριακό στις ράγες τις ΔΔΟ που είναι θέση που περιλαμβάνεται και στα σχετικά ψηφίσματα όταν έχουμε μπροστά μας και στην άτυπη πενταμερή την Μεγάλη Βδομάδα του Πάσχα μια Τουρκία που επιμένει, δύο κράτη;
Με αυτή τη συλλογιστική γιατί να πάμε σε συνομιλίες; Ή γιατί πηγαίναμε σε συνομιλίες από το 1976 γιατί πάντα μια παρόμοια Τουρκία είχαμε. Κι όταν ακόμα μιλούσε για Διζωνική δικοινοτική υπήρχε η ακαμψία της σε πολλά ζητήματα που αφορούσαν τα θέματα ασφάλειας. Μην ξεχνάμε και ο ΔΗΣΥ ήταν το κόμμα που στήριξε το σχέδιο Ανάν, αλλά και μέχρι πριν αναλάβει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Νίκος Αναστασιάδης, συζητούσαμε για τις συνταγματικές πτυχές, τις εσωτερικές πτυχές και ωσάν να ήταν δεδομένο ότι δύσκολα θα αγγίζαμε τα θέματα ασφάλειας. Ξεκινούσαμε διαπραγματεύσεις για το κυπριακό, με τη συνθήκη εγγυήσεως να μην υπήρχε ποτέ στο παρελθόν στη συζήτηση και είναι σε μια περίοδο που όλα τα μηδενίζουμε, πρέπει να πιστωθεί ο Νίκος Αναστασιάδης ότι ναι με την βοήθεια και τη στήριξη της Ελλάδας και της ελληνικής κυβέρνησης έβαλε τα θέματα της ασφάλειας και κερδίσαμε στο να γίνεται αποδεκτό ότι οι αναχρονιστικές συνθήκες εγγυήσεων δεν μπορούν να συνεχιστούν.
"Πολιτική ισότητα ναι, όχι αριθμητική"
Τις τελευταίες μέρες άνοιξε μια συζήτηση σε σχέση με δηλώσεις σας που έγιναν μετά τη συνάντηση που είχατε με τον Βρετανό Ύπατο Αρμοστή για την πολιτική ισότητα. Να απαντήσουμε κάποια σημεία που έχει θέσει η αντιπολίτευση. Γιατί εστιάσατε τόσο στην πολιτική ισότητα; Δεν είναι εκ των ων ουκ άνευ αφού περιλαμβάνεται και στα σχετικά ψηφίσματα;
Εγώ το γνωρίζω. Ενδεχομένως αυτή την ερώτηση να την κάνετε στην αντιπολίτευση ή μέρος της αντιπολίτευσης γιατί υπάρχει και το ΑΚΕΛ που η θέση τους είναι γνωστή. Κατ’ αρχήν όταν μιλάμε για ομοσπονδία δεν μπορεί να υπάρχει ομοσπονδιακό καθεστώς σε οποιαδήποτε γωνιά του κόσμου χωρίς να προϋπάρχει πολιτική ισότητα μεταξύ των συνιστωσών είτε οντοτήτων, είτε κρατιδίων, είτε κρατών όπως τα ονομάζουν στην Αμερική, states. Εμάς επικράτησε στην αρχή επί σχεδίου Ανάν “constituent states” και στις συνομιλίες του Κραν Μοντάνα επικρατούσε η ορολογία «constituent entities». Άρα χωρίς πολιτική ισότητα δεν μπορεί να υπάρχει ομοσπονδία, αλλά εμείς έχουμε και ένα σύνταγμα του ’60, που παρόλο που ήταν ενιαίο το κράτος, η πολιτική ισότητα υπήρχε με ένα τρόπο στρεβλωτικό που σήμερα συζητούμε καλυτέρευση ακόμα και των στρεβλώσεων του συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας που επικαλούμαστε καθημερινά 100 φορές την ημέρα όλοι μας. Υπήρξε πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων, όταν εκχωρείτο βέτο χωρίς μηχανισμό επίλυσης διαφοράς στον Τ/κ αντιπρόεδρο που εκλεγόταν μόνο από τους Τ/κ, όχι μόνο πολιτική ισότητα ήταν αυτή, αλλά κάτι πολύ πιο προχωρημένο. Απαντώ και στα θέματα που εγείρουν κάποια εκ των κομμάτων, δεν σημαίνει όταν αναφέρεται κάποιος σε πολιτική ισότητα, σε αριθμητική ισότητα.
Να το ξεκαθαρίσουμε αυτό γιατί ήταν ένα από τα θέματα που έβαλαν κάτω. Αν ο Αβέρωφ Νεοφύτου εννοεί ότι πρέπει να δεχθούμε την τουρκική ερμηνεία της πολιτικής ισότητας, όπως το είχε περιγράψει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ότι εκείνο είναι που δεν δέχεται.
Κανείς δεν μίλησε για αριθμητική ισότητα, παρόλο που στο Σύνταγμα του ’60 υπήρχε σε μια από τις εξουσίες και αριθμητική ισότητα και αναφέρομαι στη δικαστική εξουσία. Αν κάποιος μελετήσει το σύνταγμα του ’60, σε μια από τις τρεις εξουσίες, τη δικαστική, ήταν ίσος αριθμός Τ/κ και Ε/κ δικαστών.
Βέτο σε όλα; Όπως αξιωνόταν από την τουρκική πλευρά;
Δεν μπορεί να λειτουργήσει αυτό το πράγμα. Να μου δώσετε την ευκαιρία να περιγράψω πρακτικά και λειτουργικά πως μπορούμε να καταλήξουμε σε μια λύση, όχι προβάλλοντας το τι δεν θέλουμε, αλλά επιτέλους να ανοίξουμε μια συζήτηση το τι θέλουμε. Εγώ θα επαναλάβω. Θέλω και θέλουμε ως ΔΗΣΥ να απαλλαχθούμε από την κατοχή. Θέλω μετά από 47 χρόνια, μισό αιώνα, παρά να συνεχίζω να λέω τι δεν θέλω. Θέλω να δω τα κατοχικά στρατεύματα να φεύγουν από την Κύπρο. Θέλω να δω τις καταραμένες συνθήκες εγγυήσεων που παράνομα και με λάθος ερμηνεία χρησιμοποίησε η Τουρκία για να εισβάλει στην Κύπρο και να ζούμε δυστυχώς εδώ και μισό αιώνα την κατοχή, θέλω να τις απαλλαχτώ. Θέλω να πάρω εδάφη πίσω και τη Μορφου και τα Βαρώσια και άλλες περιοχές. Θέλω να διασφαλίσω το δικαίωμα του κάθε Κύπριου πολίτη και του Κερυνιώτη και του Καρπασίτη και του Ε/κ και του Τ/κ να έχουν το δικαίωμα να εγκατασταθούν όπου θέλουν σε μια ενωμένη Κύπρο. Θέλω τις βασικές ελευθερίες γιατί κάναμε θυσίες να μπούμε στην Ευρώπη της ελεύθερης διακίνησης, του επιχειρείν της διακίνησης κεφαλαίων. Θέλω σε μια λύση του κυπριακού να γίνει μια δίκαιη διευθέτηση του περιουσιακού ζητήματος. Πως μπορώ να πετύχω τα θέλω μου; Αρνούμενος αυτά που αποδέχτηκα ως πλαίσιο; Γιατί όλοι αναφέρονται στα Ηνωμένα Έθνη, τα ψηφίσματα, στις αποφάσεις; Όταν ο Μακάριος και ο Σπύρος Κυπριανού αφού πετροβολούσαν τον Γλαύκο Κληρίδη που είπε στην Αργώ ότι για να αποφύγουμε τη διχοτόμηση πρέπει να πάμε σε μια ΔΔΟ με πολιτική ισότητα έκτοτε αυτό είναι το μοντέλο που το Σ.Α. υποστηρίζει. Τα ερωτήματα δεν πρέπει να τίθενται στον Αβέρωφ Νεοφύτου. Τα ερωτήματα πρέπει να τίθενται στις φωνές που απορρίπτουν την πολιτική ισότητα άρα ακυρώνουν τις συμφωνίες Μακαρίου-Ντενκτάς, Κυπριανού-Ντενκτάς, όλες τις αποφάσεις του Σ.Α. και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και ακυρώνουν την πολιτική όλων των προηγούμενων Προέδρων, Γιώργου Βασιλείου, Γλαύκου Κληρίδη, Τάσσου Παπαδόπουλου, Δημήτρη Χριστόφια και Νίκου Αναστασιάδη. Αυτοί πρέπει να απαντήσουν όταν αρνούνται την πολιτική ισότητα. Αρνούμενος την πολιτική ισότητα πρέπει να το καταλάβει ο κυπριακός λαός, παίρνουμε μηδέν εδάφη, μηδέν πρόσφυγες να επιστρέψουν στις εστίες τους, μηδέν αποζημίωση περιουσιών, μηδέν επιστροφή οποιουδήποτε εδάφους, μηδέν αποχώρηση κατοχικών στρατευμάτων, μηδενικές πιθανότητες να απαλλαχτούμε από τις καταραμένες συνθήκες εγγυήσεων. Αυτά θέλει ο κυπριακός λαός; Αν αυτό θέλει, δεν μπορούν παρά να δηλώσουν ότι σέβομαι και θα σεβαστώ και τη λαϊκή κυριαρχία αλλά έχω το δικαίωμα ως πολιτικός να λέω τις απόψεις μου. Να λέω τι θέλω. Δεν είμαι διατεθειμένος ποτέ να δεχτώ τα δύο κράτη. Δεχτήκαμε την ομοσπονδία για να γλιτώσουμε το ταξίμ. Δεν θα γίνω ο καταραμένος πολιτικός που θα αντιστρέψω για να γλιτώσω από την ομοσπονδία και την πολιτική ισότητα, να προσυπογράψω το ταξίμ. Αυτό και αν είναι κατάρα.
Απέναντι μας έχουμε μια Τουρκία που μας λέει ότι ήδη έχουμε απορρίψει την πολιτική ισότητα και ότι δεν τους έχουμε πείσει ποτέ ότι πραγματικά τη θέλουμε. Συνεπώς διερωτάται κανείς ποιες είναι εκείνες οι υπερβάσεις που πρέπει να γίνουν αυτή τη στιγμή από την πλευρά μας για να πειστεί και η τουρκική πλευρά και ο διεθνής παράγοντας για να πάμε σε ουσιαστική διαπραγμάτευση.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετά το Κραν Μοντάνα είπε ότι πρέπει να σκεφτούμε και να βάλουμε στο τραπέζι και την αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Θέλω να διευκρινίσω ένα πράγμα. Για μένα η αποκεντρωμένη δεν είναι χαλαρή ομοσπονδία. Η αποκεντρωμένη ομοσπονδία είναι ισχυρότατη ομοσπονδία γιατί θα κάνει την ενωμένη Κύπρο πιο λειτουργική. Για να λύσεις ένα πρόβλημα πρέπει να αναλύσεις τις πραγματικότητες. Δεν είναι μόνο από το 1974 από την παράνομη και καταδικαστέα εισβολή που υπάρχει ένα ξεχωριστό, παράνομο μεν, αλλά υπαρκτό σύστημα διοίκησης των Τ/κ. Προϋπήρχε του 1974, από το 1964, παράνομο μεν, υπαρκτό δε. Είμαι σε ηλικία 60 χρόνων. Δεν είμαι νεαρός, παρά ταύτα καμιά εμπειρία δεν έχω με Τ/κ ζαφτιέ όπως ελέγοντο. Δεν έχω καμιά εμπειρία με υπάλληλο κτηματολογίου Τ/κ, ούτε στην πολεοδομία έχω εμπειρία να είχα συναντήσει γιατί το ’64 ήμουν τριών χρόνων, να συναντήσω Τ/κ υπουργό, βουλευτή ή δικαστή. Ακόμα και η γενιά η δική μου οι 60ρηδες, όταν αναφερόμαστε σε ΚΔ τα βιώματα μας είναι μια ΚΔ που διοικείται μόνο από Έλληνες. Μα δεν είναι αυτό το Σύνταγμα του 60. Έρχομαι μετά να προσθέσω. Συνηθίσαμε είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι, είναι μια πραγματικότητα, να έχουμε τις ξεχωριστές μας διοικήσεις. Η μια νόμιμη, η άλλη παράνομη. Πολλής κόσμος, είτε Ε/κ είτε Τ/κ φοβούνται τι θα συμβεί την επόμενη μέρα με την καθημερινότητα τους. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι μετά τη λύση η καθημερινότητα των Ε/κ και των Τ/κ δεν θα αλλάξει. Ο Αβέρωφ θα ξυπνάει κάθε μέρα το πρωί, θα βάλει τον γιό του τον Περικλή στο αυτοκίνητο και θα τον πηγαίνει στο ίδιο σχολείο που τον έπαιρνε και πριν τη λύση. Όταν θέλω να βγάλω ένα κοτσιάνι για τα χωράφια του γέρου μου του Πική, θα πηγαίνω στο ίδιο κτηματολόγιο, όταν θα κάνω αίτηση στην πολεοδομία για να χτίσω ένα σπίτι, πάλι στην ίδια πολεοδομία θα πηγαίνω. Ο άλλος που παίρνει το επίδομα από το γραφείο ευημερίας, στο ίδιο γραφείο θα απευθύνεται. Αρρώστησε μη κακόν κάποιος, στον ίδιο γιατρό θα πάει. Άρα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η καθημερινότητα μας δεν θα αλλάξει. Τι θα αλλάξει; Θα πιάσουμε εδάφη, θα φύγουν τα κατοχικά στρατεύματα. Είναι ντροπή για την Ευρώπη να είμαι χώρα της και να δείχνω διαβατήριο ή ταυτότητα για να περάσω στην πατρίδα μου, όταν ο Λουξεμβουργιανός μπαίνει στο αυτοκίνητο και σε 2 λεπτά πάει στη Γερμανία και το Βέλγιο. Χωρίς να έχει να τον σταματήσουν. Άρα στην καθημερινότητα να δοθούν οι εξουσίες στις συνιστώσες, το τι θα ονομαστεί…δεν θα σκοτώσω τη λύση αν είναι οντότητα, ή συνιστώσα πολιτεία. Ας κάτσουν αυτοί που ξέρουν, οι συνταγματολόγοι να τα βρουν.
"Σχεδόν πλήρη αυτονομία για το τι κάνει ο καθένας έσσο του"
Στην κεντρική κυβέρνηση τι μένει τελικά;
Θέλω μια κυριαρχία. Η Κύπρος δεν μπορεί να είναι δύο κοτσιάνια. Ένα κοτσιάνι είναι. Μια φωνή στην Ευρώπη, μια φωνή στον ΟΗΕ, άρα η οροφή μια θα είναι που θα διασφαλίζει τη μια φωνή. Αυτά είναι η μια κυριαρχία, η μια προσωπικότητα, η μια υπηκοότητα. Όταν λέμε τη θετική ψήφο στο ανώτατο επίπεδο, θέλουμε και εμείς χειρόφρενο να μην μας γεμώσουν Τούρκους και να μας τους κάμουν Κυπρίους πολίτες. Άρα είναι σημαντικό να έχουμε λόγο ότι χωρίς τη δική μας έγκριση δεν γίνεται κανένας πολίτης της μεταξελισσόμενης Κυπριακής Δημοκρατίας σε ομόσπονδη δημοκρατία. Άρα να αφήσουμε όσες εξουσίες χρειάζεται για να διαφυλάξουμε τη μια κυριαρχία και το τι κάμνει ο καθένας έσσο του, στη ζώνη του, να είναι σχεδόν πλήρη αυτονομία.
Όταν εγώ ως πολίτης αυτής της ενωμένης Κύπρου που περιγράφετε θα αναφέρομαι στην Κυβέρνηση μου, τελικά η κυβέρνηση μου ποια θα είναι;
Στα θέματα της καθημερινότητας που τα περιέγραψα, η Κυβέρνηση σου, η κυβέρνηση μου, θα είναι Ε/κ. Στα θέματα που θα πας στα Ηνωμένα Έθνη, που θα πας στην Ευρώπη, τα θέματα που έχουν να κάνουν με την εξωτερική πολιτική, θα πηγαίνει ο εκπρόσωπος της Κεντρικής Κυβέρνησης που σε αυτή την κυβέρνηση θα συμμετέχουν και Τ/κ. Όχι αριθμητικά ίσοι, όχι επαναλαμβάνω, πολιτικά ναι, αριθμητικά όχι. Δεν θα έχουν τους ίδιους Υπουργούς οι Τ/κ στην κεντρική κυβέρνηση. Αυτή η παραπληροφόρηση που δίνεται δεν έχει όρια.
Σε ποια παραπληροφόρηση αναφέρεστε;
Ότι η πολιτική ισότητα ίσον με αριθμητική ισότητα.
Αυτή ήταν αξίωση τουρκική όμως…
Όχι, όχι. Στο σχέδιο Ανάν υπήρχε αριθμητική ισότητα στο Υπουργικό Συμβούλιο;
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μας είπε ότι διεκδικούσαν κάτι τέτοιο στο Κραν Μοντάνα.
Επαναλαμβάνω στο σχέδιο Ανάν που οι Τ/κ είπαν ναι, η Τουρκία ναι, εμείς το κάναμε καταραμένο, στο Προεδρικό Συμβούλιο υπήρχε αριθμητική ισότητα; Όχι.
Είναι συνομοσπονδία αυτό το πράγμα, λένε πάρα πολλοί. Γιατί δεν είναι λέτε εσείς;
Θα μιλήσω και λίγο κυπριακά. Δεν βρίσκεται ίσια μας. Το ένα βρωμεί το άλλο μυρίζει. Πολλές εξουσίες στην κεντρική κυβέρνηση, δεν είναι λειτουργικό το κράτος και συμφωνώ εγώ. Γιατί από τη στιγμή που δεχτήκαμε την πολιτική ισότητα, όσες παραπάνω εξουσίες θα θέλεις και τη σύμφωνο γνώμη του άλλου. Άρα περισσότερες εξουσίες για πιθανές τριβές, παρόλο που πρέπει να έχουμε και μηχανισμό επίλυσης των διαφορών. Άρα πάμε να κάνουμε πιο λειτουργικό το κράτος μας και είπαμεν αποκεντρωμένη. Πάμε να βάλουμε κάποιες ιδέες για να φύγουν εξουσίες να πηγαίνουν στις συνιστώσες οντότητες ξεκινήσαμε το βιολί ότι τούτα είναι στοιχεία συνομοσπονδίας. Να αποφασίσουμε τι θέλουμε. Θέλουμε επικεντρωμένη ομοσπονδία εν γνωσει μας ότι δεν θα είναι λειτουργική; Ή θέλουμε όπως σοφά είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποκεντρωμένη; Δεν μπορούμε είτε εμείς, ως Συναγερμός, είτε η διεθνής κοινότητα να λαμβάνει υπόψη μια σοφή θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας και την ίδια ώρα κάποιοι να την αναθεματίζουν ότι έχει συνομοσπονδιακά στοιχεία.
Συζητείται εδώ και πολλές μέρες εκείνο το βρετανικό σχέδιο. Είχατε συνάντηση με τον Ύπατο Αρμοστή, σας είπε κάτι γι’ αυτό;
Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει βρετανικό σχέδιο, ούτε τέτοια ενημέρωση είχα από τον Ύπατο Αρμοστή.
Αυτά που μας περιγράφατε, ως μια απάντηση στις δυσκολίες που συναντάμε εδώ και δεκαετίες για να λύσουμε το κυπριακό, έχετε οποιαδήποτε πληροφόρηση ότι τα καλοβλέπουν οι Τούρκοι, τα εξετάζουν, τα συζητούν; Θα μπορούσαν να σπάσουν το αδιέξοδο που έχουμε μπροστά μας;
Θα σου αποκαλύψω και κάτι. Την άλλη Τετάρτη ξεκινώ τις επαφές μου με τα Τ/κ κόμματα. Με όλα τα Τ/κ κόμματα και με πολιτικές προσωπικότητες στα κατεχόμενα. Θέλω να κάνω ότι περνά από το χέρι μου να κρατήσω ζωντανή την ελπίδα για την επανένωση του τόπου γιατί γνωρίζω ότι ίσως να ναι η τελευταία προσπάθεια. Δεν κινδυνολογώ αλλά αν δεν πετύχουμε στο να βρούμε μια λογική, δίκαιη λύση του κυπριακού προβλήματος πολύ φοβάμαι και πρέπει να κάνω την εκτίμηση μου και την ίδια ώρα να παρακαλώ να διαψευστώ. Εάν δεν έχουμε μια επιτυχία σε αυτή την προσπάθεια, μας είπαν οι Τούρκοι τι θα κάνουν. Τα ξέρουμε. Μας τα λένε. Με τα λόγια και τις πράξεις τους. Θα εποικίσουν και τα Βαρώσια και κάνω ένα συλλογισμό. Έχει κάποιο άνθρωπο που αναλύει σωστά ότι πέρασε μισός αιώνας και είχαν κλειστά τα Βαρώσια και αν ω μη γένοιτο ανοίξουν τα Βαρώσια όχι για πίκνικ, όχι μόνο την παραλία, όχι μόνο τον παραλιακό δρόμο, να διορθώνουν δρόμους, αποχετευτικά, να χτίζουν και να διορθώνουν τα σπίτια και τα ξενοδοχεία, να φέρνουν έποικους στα Βαρώσια, υπάρχει περίπτωση οποιαδήποτε μορφή λύσης και να πετύχουμε στο μέλλον να πάρουμε έστω και μια ίντσα εδαφικής αναπροσαρμογής; Θα αποικίσουν τα Βαρώσια και θα έχουμε ψευδαίσθηση ότι θα μας δώσουν τη Μεσαριά, την Καρπασία ή την Μόρφου;
"Πολιτική ισότητα γιοκ αν δεν..."
Είναι εφικτός στόχος η επιστροφή της Μόρφου σήμερα;
Με ακούσατε τι είπα; Θα χρειαστεί υπερπροσπάθεια να έχουμε αναλλοίωτο το πλαίσιο Γκουτέρες στο τραπέζι. Να ενθυμίσω ήμουν ίσως ο μόνος πολιτικός αρχηγός, που στο Κραν Μοντάνα αλλά και με την επιστροφή στην Κύπρο και στο πρώτο εθνικό συμβούλιο όσο εντός όσο και εκτός δήλωσα ότι το σχέδιο Γκουτέρες έπρεπε να το προσυπογράψουμε για να το κάμουμε προίκα μας. Χρειάζεται υπερπροσπάθεια. Πρέπει να προσπαθήσουμε. Αν δεν έχει επιστροφή Μόρφου, Βαρωσιών και άλλων περιοχών πέριξ του χάρτη του Ανάν ή ένας συμβιβασμός των δύο χαρτών της Γενεύης το 2017, αν δεν φύγει ο κατοχικός στρατός, αν δεν έχει το δικαίωμα ο κάθε Κύπριος, ο Κερυνειώτης να δραστηριοποιηθεί και να κατοικήσει στις πατρογονικές του εστίες άσχετο αν δεν θα έχει το δικαίωμα του πολιτικού εκλέγεσθαι, εάν δεν βρεθεί μια δίκαιη διευθέτηση του περιουσιακού και αν δεν αντικατασταθούν οι καταραμένες εγγυήσεις με μια συνθήκη εποπτείας και εφαρμογής της λύσης, γιοκ πολιτική ισότητα.
Θα σας βάλω ένα υποθετικό ερώτημα γιατί όλα υποθετικά τα λέμε τώρα. Πάμε εκεί στην άτυπη πενταμερή, δεν μας αιφνιδιάζουν οι Τούρκοι όπως θα θέλαμε και επιμένουν στις ίδιες θέσεις. Εμείς πάμε με τη λογική που περιγράφετε τώρα. Σχέδιο β’ υπάρχει; Ποιο είναι το μέλλον αυτής της χώρας αν έχουμε ναυάγιο;
Εμείς θέλουμε να βρούμε λύση, αυτή είναι η προτεραιότητα. Αλλά αν ω μη γένοιτο δεν βρεθεί λύση, δεν πρέπει να επιρριφθεί ούτε ένα τοις χιλοίς, ευθύνη στη δική μας πλευρά και δεν έχει σημασία πόσο σωστοί είμαστε και τι λέμε στο εσωτερικό αλλά το τι θα πει ο διεθνής παράγοντας και ο ΟΗΕ. Θέλω λύση του κυπριακού. Αν δεν επιτευχθεί η ευθύνη να είναι στην τουρκική πλευρά. Πολλοί λεν ότι ο ΟΗΕ κρατά ίσες αποστάσεις. Βεβαίως κρατά ίσες αποστάσεις στην προσπάθεια να βρει λύση. Υπήρξε όμως προηγούμενο που καταδικάστηκε η Τ/κ και τουρκική πλευρά τον Απρίλιο του 2003. Όταν προηγήθηκε στη Γενεύη συνάντηση του Τάσσου Παπαδόπουλου και του Ντενκτάς και ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε πει ότι είναι έτοιμος να δεχθεί την συμπλήρωση των κενών του Σχεδίου Ανάν και αρνήθηκε ο Ντενκτάς. Και βγήκε ομόφωνη απόφαση του Σ.Α. που καταδίκαζε για το ναυάγιο την τουρκική πλευρά.
Θα μας αρκεί μια καταδίκη όμως Πρόεδρε;
Όχι προς Θεού. Εμείς πρέπει να επιδιώξουμε λύση του κυπριακού, γι’ αυτό είπα ότι είναι λάθος κάθε φορά που θα επαναρχίσει ο διάλογος, να ακούγονται φωνές από διάφορους αρκετοί δεν τολμούν να βγουν να πουν αυτά τα πράγματα και προσφέρουν τη χείριστη υπηρεσία, ανησυχούν για την πενταμερή, ότι πρέπει σε μερικούς μήνες να δούμε αν θα βρούμε λύση. Μα θα ξεκινήσουμε το 2021 μετά που πέρασαν 50 χρόνια άλλο μακροχρόνιο για άλλα 50 χρόνια; Δεν θα μείνει Ε/κ στην Κύπρο.
Ένα θέμα για το οποίο κάθε άλλο παρά περήφανοι είμαστε είναι για τις επιδόσεις μας στην καταπολέμηση του διαχρονικού προβλήματος της διαφθοράς. Κάθε 5-6 χρόνια έρχεται κάτι άλλο, αυτή τη φορά ήταν το επενδυτικό πρόγραμμα. Την περασμένη βδομάδα είδαμε χιλιάδες κόσμο να βγαίνει στους δρόμους απ’ όλα τα φάσματα. Εσείς πως νιώσατε που είδατε τόσο κόσμο να λέει «Ως δαμαί»;
Θα πρέπει όχι μόνο να σέβεσαι την άλλη άποψη αλλά και την λαμβάνεις υπόψη. Δεν μπορείς να μην βλέπεις τον ελέφαντα που είναι στο δωμάτιο σου. Υπήρχε και υπάρχει θέμα διαφθοράς και στην Κύπρο και σε άλλες χώρες του κόσμου. Έγινε πιο έντονη στην αντίληψη των πολιτών όταν είδαμε εκείνο το βίντεο της ντροπής. Αισθανθήκαμε όλοι πολύ άσχημα, πολύ άσχημα, όλοι μας. Έρχομαι τώρα στο πρόγραμμα το επενδυτικό. Ήταν αναγκαιότατο για τη στήριξη της οικονομίας.
Δεν το κάναμε καλά όμως…
Μέχρι και την ημέρα που βγήκε το βίντεο, την προτεραία υπήρχαν κόμματα, που ζητούσαν περαιτέρω ενίσχυση. Την ημέρα που η Κυβέρνηση αποφάσισε να κλείσει τον διακόπτη, υπήρξαν κόμματα που ζητούσαν τη συνέχιση του. Βεβαίως και έγιναν λάθη και ουδείς αρνείται ότι έγιναν λάθη στη διαχείριση. Αλλά φτάσαμε από το ένα άκρο στο άλλο. Ότι έγινε αυτό το πρόγραμμα, για να αυξηθεί η διαφθορά και διαπλοκή για μερικούς. Βεβαίως και έγιναν λάθη, υπάρχει ερευνητική επιτροπή, υπάρχει η Βουλή που ετοιμάζεται να βγάλει κάποια πορίσματα τα οποία θέλει να προκαταλάβει και άλλες επιτροπές, οι διάφορες εκθέσεις τα οποία θα σεβαστούμε αλλά και με βάση τα ευρήματα και η ανάληψη ευθυνών αλλά και εκεί που υπάρχουν ποινικά, αστικά και άλλα αδικήματα η δικαιοσύνη να πάρει το δρόμο της. Ήταν όμως ένα πρόγραμμα που βοήθησε τη χώρα, ήταν υπόψη όλων των πολιτικών δυνάμεων, όλα τα πολιτικά κόμματα στήριζαν αυτό το πρόγραμμα, το οποίο λόγω κάποιων λαθών και εγκληματικής εκμετάλλευσης από κάποιους επιτηδείους, πρόσβαλε τη χώρα και είχαμε αυτό το πρόβλημα.
"Θα μπαίνω στη φωθκιά για να την σβήνω"
Βλέπουν οι πολίτες ένα περιβάλλον στον πολιτικό στίβο πολύ άσχημο, τους πολιτικούς να σφάζονται μεταξύ τους ενώ ο κόσμος έχει πραγματικά προβλήματα που νιώθει ότι κανείς δεν ασχολείται μαζί τους. Οδεύουμε προς βουλευτικές εκλογές. Θα ήθελα ένα μήνυμα από εσάς ως κυβερνών κόμμα προς τους υπόλοιπους και πως σκέφτεστε ίσως να συμβάλετε να τελειώσει όλο αυτό.
Είμαι πολιτικός που δεν μου αρέσει να σφάζομαι με κανένα. Ούτε ανέβασα ποτέ πολιτικούς τόνους και πάντα προσπαθώ να ανοίγω γέφυρες. Να πιάνω τις πέτρες που μου ρίχνουν και αντί να τις ρίχνω πίσω να επανακτίζω γέφυρες που είναι αναγκαίες για να πάμε μπροστά. Είμαι και εγώ πολιτικός και τα έχει και μαζί μου ο κόσμος, ίσως και παραπάνω που οποιονδήποτε άλλο. Δεν είμαι εξ εκείνων που θα αδικήσω τον κόσμο. Να παίρνουμε τα μηνύματα και να προσπαθούμε να διορθωθούμε. Όμως ο ΔΗΣΥ και ειδικά εγώ προσωπικά ουδέποτε πρόκρινα την τοξικότητα, τις αντιπαλότητες και να σου πω ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχω εντός του Συναγερμού. Πολλοί συναγερμικοί δεν θέλουν τον Πρόεδρο του Συναγερμού γιατί δεν απαντά με το ίδιο νόμισμα και του Άντρου και του Νικόλα και του καθενός. Και άσε αυτό το ζήτημα να αποφασίσουμε τι θέλουμε. Σφάγγεσαι έννεν καλά. Προσπαθάς να κρατάς ισορροπίες γιατί θα χρειαστείς τον Άντρο και το ΑΚΕΛ στο κυπριακό, θα χρειαστώ και τον Νικόλα και τον Μαρίνο Σιζόπουλο και τους άλλους για να μπορεί να λειτουργεί η χώρα και η οικονομία. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε ότι χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλο. Χρειάζεται να έχουμε γέφυρες και δεν είναι αλισβερίσι να προσπαθεί ο Αβέρωφ να βρίσκει συναινέσεις να μην μένει η χώρα χωρίς προϋπολογισμούς. Δεν είναι αλισβερίσι και παρασκήνιο όταν για επτά χρόνια προσπαθούσα μια κυβέρνηση κοινοβουλευτικής μειοψηφίας στη βουλή αν βρίσκουμε συναινέσεις για να περνούν τα σκληρά νομοσχέδια της τρόικας αναγκαία για τη σωτηρία του τόπου. Ο τόπος για να μπορεί να έχει ελπίδα χρειάζεται κάποιοι να χταρούν, να μουζωθούν, να καούν, να πονέσουν, να τους βρίσεις, να τους ξιτιμάσεις, για να κρατείται η χώρα στη σωστή πορεία. Εγώ αυτός είμαι αυτός θα παραμείνω. Να μπαίνω μια ζωή μέστη φωθκιά να προσπαθώ να την σβήνω. Όχι να κρατώ αποστάσεις άμπα τζιαι πιάσει με λίο, η λαύρα της φωθκιάς.
"Το χαμόγελο θα επιστρέψει..."
Θεωρείτε ότι έγιναν και από πλευράς κυβέρνησης κάποια πράγματα που δεν βοήθησαν στο να υπάρχει αυτή η ελάχιστη συναίνεση που χρειάζεται για να λειτουργεί η χώρα;
Έχει κανένα που δεν κάμνει λάθη; Επιτρέψτε μου να πω και δυο κουβέντες για τον Αναστασιάδη. Που το πρωί ως τη νύχτα χτυπούν του κάτω που τη μέση. Εν ο Πρόεδρος μας τούτα ούλλα που του φορτώνουν εν πράματα που τα ξανάπε το ΑΚΕΛ και ο Νικόλας και οι άλλοι. Αποφάσισε ο κυπριακός λαός και το 2018. Εν ο άνθρωπος που μας έβγαλε έξω που την κρίση. Αν δεν είχαμε δυνατή οικονομία όταν ήρτε η πανδημία μπορούσαμε να στηρίξουμε τον τόπο; Είχαμε ένα κράτος με έσοδα μηδέν και στήριζε μας ούλλους. Και τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα και τις επιχειρήσεις. Στο κυπριακό, επειδή έζησα και το 2004, ο Αναστασιάδης ήταν μπροστά για τη λύση του κυπριακού και του φόρτωναν ότι είναι προδότης γιατί δήθεν αγόρασε τη μισή Καρπασία. Τωρά ζητούν του που την άλλη μεριά. Πάλε είναι προδότης ο Αναστασιάδης δεν θέλει μίσιη μου λύση για τους πύργους της Λεμεσού. Δεν γίνεται άλλο. Είναι Πρόεδρος, είναι ο θεσμός μας, αυτός θα διαπραγματευτεί αύριο. Κανεί τοξικότητα, να δούμε τι κάμνουμε με τα μεγάλα ζητήματα. Να δούμε τι κάνουμε με το κυπριακό, να μείνουμε σοβαροί με την πανδημία, γιατί υγεία και οικονομία είναι αδέλφια δίδυμα. Να στηρίξουμε τον κόσμο. Είμαι άνθρωπος που βλέπω και μπροστά και βλέπω αισιόδοξα. Δεν από τους μίζερους που αν δεν έχει κάτι κακό δεν μπορούν να επιβιώσουν. Ξυπνούν και περιμένουν ένα κακό για να έρθουν να σχολιάσουν. Εγώ δεν είμαι αυτής της σχολής. Θέλω ο τόπος μου να πηγαίνει καλά. Θα σας κάμω μια εκτίμηση. Αυτός ο τόπος θα βγει δυνατός και από την πανδημία. Σε μερικές βδομάδες ξεκινούμε να ξανακερδίζουμε την ελευθερία μας, σε μερικούς μήνες πάμε σε ομαλότητα, να δούμε τους ανθρώπους μας, τους φίλους μας, να ανοίξουν οι δουλειές τους, τα αεροπλάνα να φέρνουν τουρίστες, να δουλέψει η αγορά. Θα έρθει το χαμόγελο, θα περάσουμε αυτή την κρίση όπως περάσαμε το ’74, και το 2013 και θα βγούμε πιο δυνατοί και σαν άνθρωποι και σαν οικονομία. Αν καταφέρουμε και λύσουμε το κυπριακό, δημιουργούμε το αύριο και για τις μελλούμενες γενιές και γι’ αυτό το θέμα μέρα νύχτα θα προσπαθώ ώσπου να επανενώσουμε τον τόπο μας.
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου δάκρυσε στο τέλος της συνέντευξης λέγοντας πως δεν θα δεχθεί ποτέ να κόψουν ένα κομμάτι της πατρίδας και να την διχοτομήσουν, όπως δεν θα δεχόταν να κόψουν ένα δάχτυλο του χεριού του παιδιού του, όσα εκατομμύρια και να του δώσουν.
