Η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού που αντιμετωπίζουν σήμερα συγκεκριμένοι κλάδοι είναι το σοβαρότερο άμεσο πρόβλημα της οικονομίας μας παραδέχεται σε συνέντευξη του στο AlphaNews.live ο Υπουργός Οικονομικών. Ο Κωνσταντίνος Πετρίδης παραθέτει τέσσερις πυλώνες για επίλυση του ζητήματος, ενώ ως άμεση λύση ανέφερε πως ήδη υπάρχει σε εξέλιξη πρωτοβουλία για καλύτερη αξιοποίηση των πολιτικών προσφύγων.
Επισημαίνει επίσης πως αν και οι μισθοί στην Κύπρο έχουν βελτιωθεί, η Κυβέρνηση θέλει να δει μεγαλύτερη αύξηση των εισοδημάτων.
Σε ότι αφορά την ακρίβεια και τις διάφορες ιδέες που έπεσαν στο τραπέζι όπως για παράδειγμα η μείωση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα, απάντησε πως η κυβέρνηση εξετάζει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία που έχει ενώπιον της και ανάλογα θα λάβει τις αποφάσεις της.
Αυτούσια η συνέντευξη
Παρατηρούμε μια πληθωριστική τάση το τελευταίο διάστημα η οποία αναλύθηκε ως προς τους λόγους που προκαλείται οι οποίοι είναι κυρίως εξωγενείς. Ωστόσο παρατηρείται μια ανησυχία στην αγορά τόσο από την πλευρά της ίδιας της αγοράς όσο και από την πλευρά των καταναλωτών. Σε ποιο βαθμό μπορεί να παρέμβει το κράτος σε αυτή την κατάσταση;
Όπως είπατε οι λόγοι είναι εξωγενείς. Μετά από χρόνια αποπληθωριστικών πιέσεων, που ενδυνάμωσαν την αγοραστική δύναμη του καταναλωτή, παρατηρούνται σε κάποιους τομείς όπως τα σιτηρά και ο τομέας της ενέργειας κάποιες σημαντικές αυξήσεις. Σημαντικές αυξήσεις μεν, όχι πρωτόγνωρες δε. Διότι και η τιμή της ενέργειας είναι εκεί που ήταν πριν τρία χρόνια και η τιμή των σιτηρών είναι σε επίπεδα που ήταν το 2008 και το 2011. Στην Κύπρο σε αντίθεση με άλλες χώρες υπάρχει ένα όπλο το οποίο λέγεται ΑΤΑ το οποίο διασφαλίζεται και μέσω των συλλογικών συμβάσεων, το οποίο εν μέρει αποζημιώνει σε μεγάλο βαθμό τον καταναλωτή από αυτές τις τιμαριθμικές πιέσεις. Πιστεύω ότι αυτές οι τιμαριθμικές πιέσεις δεν θα είναι σε τέτοιο βαθμό που θα δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην οικονομία και είναι ένα παρωδικό φαινόμενο. Όπως ξέρετε επίσης είμαστε από τις πρώτες χώρες που λάβαμε πολύ σημαντικά μέτρα όσο αφορά το ρεύμα που θα συνεχίζει να επιχορηγείται για 10ο μήνα μέχρι τον Φεβρουάριο από ένα δημόσιο οργανισμό, την ΑΗΚ.
Έπεσε στο τραπέζι μια ιδέα μείωσης του ΦΠΑ από 19% σε 9% για το ηλεκτρικό ρεύμα. Αυτό το μέτρο θα μπορούσε να εξεταστεί από την Κυβέρνηση;
Η Κυβέρνηση μελετά όλα τα ενδεχόμενα αναλόγως των εξελίξεων. Όπως σας είπα ήδη εμείς λάβαμε μέτρα μέσω της επιχορήγησης κατά 10% της τιμής του ρεύματος. Θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις και θα δούμε ποια διαθέσιμα όπλα έχουμε έναντι μας. Αλλά σίγουρα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν εξωγενείς πληθωριστικοί παράγοντες μόνο με κρατικές παρεμβάσεις.
Κάτι άλλο που έχει συζητηθεί είναι η αναθεώρηση επιδομάτων ή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος στη βάση των σημερινών τιμών στην αγορά οι οποίες είναι εκτιμάται κατά 5% αυξημένες. Κάτι τέτοιο είναι λογικό να γίνει ως πιο στοχευμένη στήριξη σε ευάλωτες ομάδες;
Το ΕΕΕ αναθεωρείται σε τακτά χρονικά διαστήματα με βάση τη νομοθεσία. Δεν μπορεί να αναθεωρείται κάθε φορά που προκύπτει κάτι το πρόσκαιρο. Αλλά όπως είπα και οι συντάξεις και οι μισθοί εμπίπτουν στην ΑΤΑ. Πρέπει να πούμε επίσης ότι με το ΕΕΕ παρατηρούνται κάποιες στρεβλώσεις αυτή τη στιγμή στην αγορά στην οποία παρατηρείται έλλειψη εργατικού δυναμικού. Η έλλειψη εργατικού δυναμικού γιατί η επιδοματική πολιτική ενδεχόμενα άρχισε να δημιουργεί στρεβλώσεις.
Πως σκέφτεστε να κινητοποιήσετε αυτό τον κόσμο, που είναι ικανός να εργαστεί, να εγκαταλείψει το ΕΕΕ και να δουλέψει;
Υπάρχουν κάποια σκέλη πολιτικής που αφορούν τις πολιτικές ενεργούς εργασίας τα οποία πρέπει να ενδυναμωθούν και να τα παρακολουθούμε στενότερα νοουμένου ότι όντως η ανεργία έχει πέσει σημαντικά και αυτό που παρατηρείται αυτή τη στιγμή είναι προσφορά θέσεων εργασίας αλλά έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού. Πάντα πρέπει να προσπαθείς να βρεις ένα ισοζύγιο. Πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε.
Ποια είναι πραγματική επίπτωση στην κυπριακή οικονομία από το γεγονός ότι δεν έχουμε επάρκεια ανθρώπινου δυναμικού; Πόσο εμποδίζει την ανάπτυξη της οικονομίας;
Θα έλεγα ότι είναι ένα από τα κύρια προβλήματα της οικονομίας αυτή τη δεδομένη στιγμή. Ευτυχώς οι πολιτικές της κυβέρνησης και οι πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα έφεραν ανάπτυξη. Η ανάπτυξη για να συνεχίσει και να είναι αειφόρα χρειάζεται και ανθρώπινο δυναμικό. Θα έλεγα ότι θα πρέπει να εστιάσουμε σε τρεις-τέσσερις τομείς. Πρώτον στην καλύτερη αξιοποίηση των παράτυπων μεταναστών που βρίσκονται στην Κύπρο ούτως ώστε να φύγουν από τα επιδόματα και να αξιοποιηθούν καλύτερα στις ανάγκες της οικονομίας και ειδικά σε τομείς που δεν υπάρχει πληθώρα ντόπιου εργατικού δυναμικού. Η δεύτερη πρόκληση έχει να κάνει με το πρόγραμμα το οποίο ανακοινώσαμε την περασμένη Παρασκευή με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που θα επιτρέπει πολύ πιο εύκολα τη μετανάστευση και άδειες εργασίας σε υπηκόους τρίτων χωρών με υψηλές δεξιότητες και πιο ειδικά στον τομέα του IT αφού προσανατολίζεται και το αναπτυξιακό μας μοντέλο. Μια τρίτη πρόκληση είναι με τα ποσοστά της ανεργίας πλέον μπορούμε να μιλούμε ρεαλιστικά για θέσπιση κατώτατου μισθού ώστε να αποτραπεί η όποια εκμετάλλευση και είναι κάτι που εντός του 2022 πιστεύω θα έχουμε τελειωμένο και ήδη έχει αρχίσει ο κοινωνικός διάλογος. Το τέταρτο είναι ότι η ίδια η εκπαίδευση μεταρρυθμιστικά πρέπει να καλύψει αυτό το κενό το οποίο παρατηρείται με τις δεξιότητες. Δηλαδή από πολύ πιο μικροί οι συμπατριώτες μας μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος θα πρέπει να αποκτούν εκείνες της δεξιότητες οι οποίες θα καλύπτουν τις ανάγκες της αγοράς ώστε να μην υπάρχει αυτό το ανισοζύγιο μεταξύ δεξιοτήτων και αναγκών της αγοράς. Θα έλεγα ότι υπάρχουν αυτές οι τέσσερις μεγάλες προκλήσεις στην αγορά εργασίας και είναι γι’ αυτό που δεν περιοριζόμαστε στο να βλέπουμε μόνο τα ποσοστά ανεργίας και να δηλώνουμε ικανοποίηση. Αντίθετα θα πρέπει να βλέπουμε και τα προβλήματα, πρέπει να βλέπουμε και τις στρεβλώσεις, πιστεύω ότι ο σκοπός μας πλέον δεν είναι μόνο η μείωση της ανεργίας αλλά και η αύξηση των εισοδημάτων που ναι αυξάνονται τα τελευταία χρόνια αλλά θέλουμε να δούμε μεγαλύτερη αύξηση των εισοδημάτων και με το νέο αναπτυξιακό μοντέλο όπως το εφαρμόζουμε νομίζω αυτές είναι οι κοινές προκλήσεις.
Σε ότι αφορά το πρώτο θέμα με το εργατικό δυναμικό και την έλλειψη που παρατηρείται υπάρχει κάποια πρωτοβουλία σε εξέλιξη από την Κυβέρνηση κάτι πιο συγκεκριμένο και άμεσο;
Υπάρχει πρώτα απ’ όλα όσο αφορά την καλύτερη αξιοποίηση των παράτυπων μεταναστών. Υπάρχουν χιλιάδες, έχω μιλήσει και εγώ προσωπικά με την Υπουργό Εργασίας και με το Τμήμα Ευημερίας ώστε να τροχιοδρομηθούν και διαδικασίες καλύτερες και πιο γρήγορες αλλά να γίνει μια πιο συγκεκριμένη πολιτική όσο αφορά την αξιοποίηση αυτού του εργατικού δυναμικού. Γιατί χρειαζόμαστε ανθρώπινο δυναμικό, είναι παράδοξο να έχουμε τόσους αιτητές ασύλου στην Κύπρο και να μην χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας και να περιορίζονται στην επιδοματική πολιτική. Επίσης δεν αποκλείω να χρειαστεί όντως να γίνουμε πιο ευέλικτοι όσο αφορά την εισαγωγή υπηκόων από τρίτες χώρες.
Πόσο άμεσα θα έχουμε αποτελέσματα νοουμένου ότι το καλοκαίρι έρχεται και περιμένουμε θεωρητικά μια καλή τουριστική σεζόν και τα ξενοδοχεία, οι χώροι εστίασης και το λιανεμπόριο ζητούν άμεσα κόσμο για να δουλέψει.
Δεν μπορώ να προκαταλάβω αποφάσεις, αλλά έχετε δίκαιο ότι πρέπει να κινηθούμε γρήγορα. Πρέπει να πω ότι έχουμε περιπτώσεις είναι μεγάλη η κίνηση τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο και υπάρχουν παραδείγματα ξενοδοχειακών μονάδων και επιχειρήσεων που σταμάτησαν να κάνουν κρατήσεις λόγω της έλλειψης εργατικού δυναμικού. Άρα σίγουρα είναι κάτι το οποίο που και τα αρμόδια υπουργεία βλέπουν σοβαρά αυτή τη στιγμή. Είναι άλλωστε και ένας από τους λόγους που σταματήσαμε και τερματίσαμε μέχρι τον Οκτώβριο το σχέδιο επιδότησης της ανεργίας στον ξενοδοχειακό τομέα. Επειδή ήταν παράδοξο από τη μια να ζητείται προσωπικό και από την άλλη να επιδοτούμε ανέργους σε εκείνο τον τομέα. Θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι δεν είναι κυπριακό φαινόμενο, δυστυχώς η πανδημία έχει δημιουργήσει μια αναταραχή στην αγορά εργασίας υπηκόων τρίτων χωρών οι οποίοι κατά τη διάρκεια του Covid είχαν επιστρέψει πίσω και αρκετοί εξ αυτών δεν επέστρεψαν πίσω στην Κύπρο. Το ίδιο έγινε και σε άλλες χώρες και παρόμοια προβλήματα έχουν και άλλες χώρες της ΕΕ. Δείτε τι γίνεται στην Αγγλία.
