Η Κομισιόν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Κύπρος συνεχίζει και αντιμετωπίζει υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες, ιδίως με πολύ υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων που επιβαρύνουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα, το υψηλό χρέος του ιδιωτικού τομέα, το δημόσιο και το εξωτερικό χρέος, σε ένα πλαίσιο μέτριας δυνητικής ανάπτυξης .
Η παραπάνω εκτίμηση έγινε με βάση την έκθεση Μηχανισμού Ειδοποίησης 2021 προς το Συμβούλιο, η οποία εκπονήθηκε σύμφωνα με τα άρθρα 3 και 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1176/2011 για την πρόληψη και τη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών, το Φεβρουάριο του 2020,
Συγκεκριμένα, στο ειδικό για την Κύπρο κεφάλαιο αναφέρεται ότι στον ενημερωμένο πίνακα αποτελεσμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δεικτών μέχρι το 2019, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση (NIIP), ο δείκτης χρέους του ιδιωτικού τομέα και ο δείκτης δημόσιου χρέους υπερβαίνουν το ενδεικτικό όριο.
Οι σχετικές συστάσεις που εκδόθηκαν το 2019 και το 2020 σχετίζονται ευρέως με τις δημοσιονομικές-διαρθρωτικές πολιτικές, το χρέος του ιδιωτικού τομέα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και το επιχειρηματικό περιβάλλον. Πέραν των απαιτούμενων πολιτικών για την αντιμετώπιση της πανδημίας, οι ενέργειες που αναλήφθηκαν το 2020 για την αντιμετώπιση των ανισορροπιών σχετίζονται με το σύστημα δικαιοσύνης, τη δημόσια διοίκηση, την τοπική αυτοδιοίκηση και την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, αναφέρει η Κομισιόν.
Μείωση της αύξησης του ΑΕΠ
Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί σημαντικά ως αποτέλεσμα της κρίσης COVID-19, από 3,1% το 2019 σε -6,2% το 2020. Η πραγματική ανάπτυξη προβλέπεται να είναι 3,7% το 2021, αφήνοντας το ονομαστικό επίπεδο του ΑΕΠ 0,7% χαμηλότερο από ότι το 2019.
Οι σχετικές εξελίξεις μπορούν να συνοψιστούν ως εξής κατά την Κομισιόν:
Οι εξωτερικές ευπάθειες παραμένουν ανησυχητικές, καθώς ο δείκτης NIIP είναι σημαντικά αρνητικός, παρά τη βελτίωση του 2019 και ότι μεγάλο μέρος αντικατοπτρίζει δραστηριότητες οντοτήτων ειδικού σκοπού. Ο τρεχούμενος λογαριασμός παρουσίασε μεγάλο έλλειμμα 6,3% του ΑΕΠ το 2019 και αναμένεται να επιδεινωθεί απότομα το 2020 με την έντονη πτώση του τουρισμού.
Πάνω από τα όρια το οικιακό χρέος
Ο δείκτης εταιρικού χρέους συνέχισε να μειώνεται το 2019 αν και παρέμεινε αυξημένος. Το οικιακό χρέος ανήλθε στο 90% περίπου του ΑΕΠ το 2019, πάνω από τα όρια προληπτικής εποπτείας. Το 2020, οι δείκτες χρέους του ιδιωτικού τομέα αναμένεται να αυξηθούν λόγω της μείωσης του ονομαστικού ΑΕΠ. Η πτωτική τάση αναμένεται να συνεχιστεί το 2021.
Ενώ ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ μειώθηκε το 2019, προβλέπεται να αυξηθεί κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες το 2020, φτάνοντας σχεδόν στο 113% του ΑΕΠ, λαμβάνοντας υπόψη τα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης, την πρόσθετη έκδοση ομολόγων και τη συρρίκνωση του ΑΕΠ.
Η σταθερότητα του τραπεζικού τομέα βελτιώθηκε τα τελευταία χρόνια με αξιοσημείωτες μειώσεις στα NPL κατά την περίοδο 2018-2019. Το 2020, οι αυξήσεις του δείκτη NPL ήταν περιορισμένες λόγω των πωλήσεων και των διαγραφών περιουσιακών στοιχείων, αλλά μπορεί να αυξηθεί περισσότερο το 2021 με την άρση του μορατόριουμ για την αποπληρωμή χρέους.
Τέλος σημειώνεται ότι η Κύπρος εισήλθε στην κρίση COVID-19 με ευπάθειες που συνδέονται με το εξωτερικό, τον ιδιωτικό τομέα και το δημόσιο χρέος και με τα υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια, σε ένα πλαίσιο μέτριας δυνητικής ανάπτυξης.
Με την κρίση COVID-19, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έχει επιδεινωθεί, οι δείκτες χρέους έχουν αυξηθεί, ενώ η αποπληρωμή των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών έχει επιβραδυνθεί.
Συνολικά, η Κομισιόν "θεωρεί σκόπιμο, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τον εντοπισμό υπερβολικής ανισορροπίας τον Φεβρουάριο, να εξετάσει περαιτέρω την επιμονή των μακροοικονομικών κινδύνων και να παρακολουθήσει την πρόοδο στην άρση των υπερβολικών ανισορροπιών".
