του Γιώργου Γεωργίου
Αν μπορούσαμε να βάλουμε μουσική στις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών στις ΗΠΑ, Αγγλία αλλά και της Ευρώπης λίγες μέρες προηγουμένως, αυτή θα ήταν το Blue Monday των New Order. Όχι μόνο γιατί οι βόμβες μεγατόνων που έριξαν με τις αυξήσεις στα επιτόκια προκάλεσαν μια παρατεταμένη δευτεριάτικη κατάθλιψη στους επενδυτές, αλλά γιατί το όλο σκηνικό που στήνεται για να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός, είναι τόσο 80ς όσο και το συνθεσάιζερ στο συγκεκριμένο τραγούδι. Είναι βέβαια και ο τίτλος του συγκροτήματος, που τόσο πολύ ταιριάζει με τις κοσμογονικές αλλαγές στη συμπεριφορά των κεντρικών τραπεζών. Πέρα όμως από την pop/rock και τα συνθεσάιζερ, στα 80ς, τις κοινωνίες «χόρεψαν στο ταψί» κρίσεις χρέους με σημαντικότερη αυτή του Μεξικού του 1982 και η «Μαύρη Δευτέρα» του 1987.
Το τραγούδι Blue Monday επιμένει να ρωτάει «πως νιώθεις». Αν σε αυτό το ερώτημα, μπορούσαν να απαντήσουν οι αγορές σήμερα, είναι ότι νιώθουν «πολύ πεσμένες». Οι σημαντικότεροι δείκτες συνέχισαν την κατρακύλα και όσοι «πόνταρα» πως τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα, πλέον μετρούν ζημιές μιας και σημαντικότεροι δείκτες του χρηματιστηρίου, συνεχίζουν να καταγράφουν σημαντικές απώλειες. Κοινή διαπίστωση όλων είναι πως έχουν να κάνουν με κεντρικές τράπεζες, που δεν θα λογαριάσουν την ανάπτυξη, προκειμένου να ελέγξουν τις αυξήσεις στις τιμές. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, είχαν να δουν στις ΗΠΑ μια τόσο επιθετική αύξηση στα επιτόκια, όταν ο τότε διοικητής της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ(FED), Paul Volcker κήρυττε «ανένδοτο» κατά του πληθωρισμού. Οι αγορές, μακριά από καλοκαιρινές τους αυταπάτες, εκτιμούν πως την ίδια «συνταγή» ακολουθεί πλέον και ο νυν διοικητής της FED Jerome Powell. Όλο και περισσότεροι αναμένουν να ύφεση στην οικονομία, υψηλότερη ανεργία και μειωμένα κέρδη.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που οι τράπεζες τρέχουν να αυξήσουν τις εξασφαλίσεις και τις χρεώσεις για τα δάνεια και τα νοικοκυριά, νιώθουν τα λουριά να σφίγγουν όλο και περισσότερο. Θα πάμε σε μια νέα κρίση δημοσιονομικού χρέους; Δεν θα πρέπει ούτε να σκεφτόμαστε πως μπορεί να μπλεχτούμε σε μια τέτοια συζήτηση. Ωστόσο, θα πρέπει για τους επόμενους μήνες να μάθουμε να ζούμε με «ακριβά» δανεικά και θα είναι δύσκολο. Μια ύφεση σημαίνει πως τα εισοδήματα θα είναι λιγότερα και την ίδια ώρα, ο πληθωρισμός θα τα κάνει να αξίζουν λιγότερο. Ο επόμενος πρόεδρος της χώρας, θα βρει μπροστά του αυτά τα διλήμματα και καλά κάνει να ξεκινήσει να σκέφτεται λύσεις σε προβλήματα, χωρίς τη βοήθεια από την Κεντρική Τράπεζα. Προβλήματα που η αλήθεια είναι πως έχουν να εμφανιστούν εδώ και πολλές δεκαετίες και που τόσο το πολιτικό προσωπικό, όσο και οι τεχνοκράτες δεν έχουν την εμπειρία να τα αντιμετωπίσουν. Ωστόσο, το σημαντικά ακριβότερο χρήμα, σημαίνει πολύ πιο προσεκτική κατανομή του. Το ίδιο ισχύει και για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Το επόμενο διάστημα, θα κληθούμε να επαναξιολογήσουμε τον τρόπο που ιεραρχούμε τις ανάγκες μας και το χρόνο μας. Ποτέ δεν είναι ευχάριστη η διαδικασία, αλλά είναι πολύ χειρότερα από το να αναμένουμε την ίδια τη ζωή να το κάνει για εμάς.
