Ρατσιστικά σχόλια, επιθέσεις και εξαναγκασμό σε σεξουαλικές πράξεις. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα όσα περιγράφουν άντρες και γυναίκες ότι βίωσαν στις τάξεις της Εθνικής Φρουράς καθώς υπηρετούσαν τη θητεία τους ή ως εργαζόμενοι στη Δύναμη, απαντώντας σε σχετικό ερωτηματολόγιο της Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης Accept ΛΟΑΤΚΙ+ Κύπρου.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με αφορμή το πρόσφατο ομοφοβικό παραλήρημα Υπαξιωματικού της Εθνικής Φρουράς, που αποτυπώνεται σε βίντεο που δημοσίευσε ο ίδιος στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης TikTok και για το οποίο διεξάγεται ποινική και πειθαρχική έρευνα από Αστυνομία, Υπουργείο Άμυνας και ΓΕΕΦ.
Ευαγγελίδης: Οι απαντήσεις επιβεβαιώνουν τη ρητορική μίσους
Η ομοφοβία και οι ρατσιστικές επιθέσεις είναι συχνό φαινόμενο στο στράτευμα όπως αναφέρει στο AlphaNews.Live ο Γραμματέας της οργάνωσης Accept ΛΟΑΚΤΙ Κύπρου Στέφανος Ευαγγελίδης, ο οποίος έχει ήδη καλέσει την Εθνική Φρουρά σε συνεργασία για την εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Ο πιο εύκολος τρόπος είναι η αποφυγή της χρήσης ορισμένων λέξεων και εκφράσεων. Ένας άλλος τρόπος είναι η ψυχολογική υποστήριξη στις μονάδες, δηλαδή να υπάρχει ψυχολόγος καταρτισμένος στις μονάδες. Να υπάρχουν ποινές επίσης, να μη το αφήνουν να πέσει κάτω και να περνάει απαρατήρητο. Το σημαντικότερο από όλα είναι να γνωρίζουν ότι τα προβλήματα που μπορεί να περνάνε οι στρατιώτες τους. Αυτό φυσικά επέρχεται με σειρά εκπαιδευτικών σεμιναρίων.»
Μέσα από τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο διαφαίνεται ότι στην Εθνική Φρουρά επικρατούν δύο μορφές επιθέσεων, οι οποίες έχουν και διάφορους τύπους αντιδράσεων από τα μέλη της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+. Από τη μία επιβεβαιώνεται η χρήση ομοφοβικής και τρανσφοβικής ρητορικής από κληρωτούς και από την άλλη, η ρητορική μίσους σε σχέση με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την έκφραση φύλου από στελέχη και προσωπικό της Δύναμης. Ο κ. Ευαγγελίδης τονίζει δε πως η κοινωνία θα πρέπει να κατανοήσει πως οι επιθέσεις δεν αφορούν μία ή δύο περιπτώσεις.
«Το θέμα είναι η ορατότητα, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι δεν είναι μεμονωμένο το επεισόδιο των προηγούμενων ημερών, δεν έγινε μία φορά. Να προβληθεί στην κοινωνία, δηλαδή, ότι υφίσταται… άτομα στον στρατό που ανήκουν και στην κοινότητα βιώνουν εκφοβισμό και ρητορική μίσους.»
Ο κύριος Ευαγγελίδης επισημαίνει την ανάγκη εφαρμογής των νόμων που διέπουν το αδίκημα της ρητορικής και της έκφρασης μίσους, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον αποδοχής στην Εθνική Φρουρά.
«Νομικά απαγορεύεται, είναι ποινικό αδίκημα. Ιδιαίτερα, όταν οδηγούνται οι ίδιοι ή άλλα άτομα σε βία ή μίσος. Επιπλέον, ως κοινωνία δεν θα θέλαμε να επιτρέπουμε τα παιδιά μας, οι σύντροφοι ή οι φίλοι μας να βιώνουν αυτές τις εμπειρίες εκφοβισμού. Δεν είναι μόνο ζήτημα εφαρμογής των ποινών, αλλά και θέμα εκπαίδευσης. Μέχρι η κοινωνία, όμως, να εκπαιδευτεί και να μη συμπεριφέρεται έτσι προς τους συνανθρώπους τους, χρειάζονται οι ποινές. από τη στιγμή που οι αξιωματικοί και οι οπλίτες δεν έχουν την ανάλογη παιδεία, τότε οφείλει το κράτος να προστατεύσει αυτά τα παιδιά και στους κόλπους της Εθνικής Φρουράς.»
Τι απάντησαν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα της oργάνωσης περιγράφουν κυριολεκτικά μια συνεχόμενη «κόλαση», από την πρώτη κιόλας στιγμή της θητείας τους. Οι απαντήσεις τους καταδεικνύουν ότι η συχνότερη μορφή ομοφοβίας εκφράζεται με διάφορα σχόλια ή και πράξεις που οι ίδιοι θα προέβαιναν σε περίπτωση που είχαν άτομο ΛΟΑΤΚΙ+ στο οικογενειακό τους περιβάλλον ή και στη μονάδα τους στον στρατό.
«Οι συζητήσεις για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Κύπρο μεταξύ κληρωτών και αξιωματικών ήταν αισχρές, χρησιμοποιούσαν πάντα τη θρησκεία ως δικαιολογία, λέγοντας πως θα πετούσαν τον γιο τους έξω από το σπίτι ή θα τον έδερναν. Ήμουν τόσο αγχωμένος που μου ανέπτυξα IBS (Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου). Ήταν από τα χειρότερα χρόνια της ζωής μου.»
«Παρά πολλά ομοφοβικά και τρανσφοβικά σχόλια από όλους: κληρωτούς, μόνιμους, συοπ. Δεν μπορείς να πεις τίποτα γιατί εννα σε σύρουν να πάεις που το μπούλινγκ τζιαι το νάμι.»
«Ένας λοχαγός στην πρώτη αναφορά είχε κάνει ομοφοβικό σχόλιο και θυμάμαι ότι ήμουν τρομοκρατημένος και ψαρωμένος. Ήμουν γραφέας του σε κάποια φάση, τότε, δεν είχα αποδεχτεί καν τον εαυτό μου και είχα ήδη δεχθεί αρκετό εξευτελισμό προς την ύπαρξη μου. Άρα, ήταν εύκολο να τα θεωρώ όλα λογικά και πάντα κρυβόμουν για να προστατευτώ. Δεν υπήρχε καν η επιλογή να μιλήσω ή να υπερασπιστώ τον εαυτό μου γιατί τίποτα δεν θα άλλαζε. Υπήρχαν και πιο μικροί, σε ηλικία, ανθυπολοχαγοί που ήταν δεκτικοί και μας μιλούσαν συχνά για τέτοια θέματα και στο τέλος μας έλεγαν «μην τους ακούτε, είναι παλαιάς κοπής», μιλώντας για πιο μεγάλους ,σε ηλικία, λοχαγούς.»
«Κρατούσα ενα πολυ ουδέτερο προφίλ (δηλαδή περιόριζα την ελεύθερη έκφραση μου, δεν μιλούσα ανοικτά για μενα κλπ) και επειδή ήμουν 5-6 χρόνια μεγαλύτερος από τους άλλους στρατιώτες. Εννοείται ειχα βιώσει ετεροσεξισμό και άξεστες συμπεριφορές ειδικά απο χαμηλόβαθμα στελέχη της ΕΦ.»
«Πραγματικά ο στρατός είναι μια κόλαση για ολα εμάς τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Οι πλείστες αναστολές και απαλλαγές απο την στρατιωτική θητεία έχουν ως (πραγματική) αιτία την δικαιολογημένη ψυχολογική αδυναμία ατόμων της κοινότητας στα 17-18 τους χρόνια να ενταχθούν σε ένα τοσο απαίσιο και καθόλου συμπεριληπτικό περιβάλλον. Είναι επίσης τραγικό το γεγονός ότι το βασικό κριτήριο ένταξης στον στρατό ως κληρωτός αφορά στο βιολογικό φύλο.»
«Πριν έξι με επτά χρόνια, πριν να είμαι out, σε μια άσκηση του στρατού που έπρεπε να κοιμηθούμε σε κοντέινερ, ένας μόνιμος της σχολής Κύπρου, είπε από πίσω μου, νομίζοντας ότι δεν άκουσα, «καλύψετε το κ..ο σας πόψε μεν τύχει τίποτε μιας και θα κοιμηθεί τούτος δαμέ». Επιβεβαίωσαν μου το μετά άλλα άτομα της σειράς μου. Ο συγκεκριμένος έφτασε στο συμπέρασμα ότι είμαι gay διότι δεν είμαι τόσο loud όσο οι υπόλοιποι του στρατού και γιατί είμαι πιο κλειστός από ότι οι υπόλοιποι.»
Οι ερωτηθέντες παραθέτουν περιπτώσεις στις οποίες στελέχη της ΕΦ κακοποίησαν σωματικά ή εξέφρασαν εισηγήσεις για κακοποίηση ενός ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου που βρισκόταν στη μονάδα τους. Αποτροπιασμό προκαλεί η απάντηση ατόμου που αναφέρει πως κληρωτός τον ανάγκασε σε σεξουαλική πράξη.
«Όταν ήμουν στρατό, ένας ΕΠΥ εισηγήθηκε να βάλουν έναν gay άτομο ανάποδα σε ένα βαρέλι για να δουν αν βγουν μπουρμπουλήθρες και να επαληθευτεί ότι είναι gay. Επίσης, έκαναν συνεχή χρήση των λέξεων «π....ς», «γυναικωτός», «πισωγλέντης» κτλ., όταν απευθύνονταν σε gay άτομα. Γενικά, κακεντρεχή αστεία γίνονταν συνεχώς.»
«Διάφορα, αλλά το πιο αξιομνημόνευτο ήταν όταν πήγα σε ένα απο τα πρώτα pride της Κύπρου και οταν είδαν οι «σειράες μου» ότι πήγα μου έκαναν λεκτικό ΚΑΙ σωματικό bullying (2014-15 κάπου εκεί). Ήταν μόλις άρχισα να αποδέχομαι τον εαυτό μου και η συμπεριφορά τους εννοείται ότι τραυμάτισε τη ψυχολογία μου.»
«Ο λοχαγός μου μου ζήτησε να του χορέψω πάνω στο τραπέζι.»
«Το περιβάλλον στον στρατό είναι κατεξοχήν ομοφοβικό... οτιδήποτε ξεφεύγει από τα όρια της τοξικής αρρενωπότητας συνεπάγεται ομοφυλοφιλία! Πολλοί από το μόνιμο προσωπικό (μεταξύ και ΣΥΟΠ) προέβαιναν συνεχώς σε προσβλητικά «αστεία», αλλά ακόμα και σε δηλώσεις αντίστοιχες με αυτές του ατόμου στο βιντεο, μάλιστα ήμουν παρ@ν σε μια: ενας έφεδρος ρωτήθηκε απο εναν αξιωματικό τι θα εκανε αν ο γιος του ηταν gay... και η απάντηση: «Αν είχα γιο gay θα έπιανα το όπλο τζαι θα τον εκαθάριζα».. Απάντηση αξιωματικού: Έτσι μπραβο!.»
«Ναι δέχθηκα ομοφοβική συμπεριφορά και από τους αξιωματικούς και τους άλλους κληρωτούς. Όταν ήμουν στο ΚΕΝ Λ.....ύ, πολλοί κληρωτοί έκαναν «φάρσες» σε άλλους κληρωτούς και αυτό με φόβιζε γιατί ένιωθα ότι σύντομα θα ερχόταν η σειρά μου. Έγινα γραφέας καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας μου για να περνάω όσο περισσότερο χρόνο μπορούσα μέσα στα γραφεία, μακριά από τους άλλους κληρωτούς. Ήταν κατά τη διάρκεια της θητείας μου που κατάλαβα ότι είμαι gay. Το bullying (εκφοβισμός) έκανε τα πράγματα πιο δύσκολα γιατί οι άλλοι ανακοίνωσαν το προσανατολισμό μου πριν να είμαι έτοιμος να παραδεχθώ ορισμένες αλήθειες για τον εαυτό μου. Πολλές φορές, όταν ήμουν θαλαμοφύλακας, ιδιαίτερα τις πρωινές ώρες, είχε κληρωτούς που ήταν σκοπιά η υπηρεσία την ίδια ώρα που έκαναν υπαινιγμούς και με προκαλούσαν σε sexual acts (σεξουαλικές πράξεις). Χρησιμοποιούσαν τη δικαιολογία ότι άκουσαν φήμες ότι είμαι gay. Σε μία περίπτωση με ανάγκασαν σε σεξουαλική πράξη… ήμουν μόνος μου, δεν μπορούσα να πω τίποτα σε κανέναν. Μετά από το συγκεκριμένο επεισόδιο, εκείνος ο κληρωτός με έβλεπε κάθε μέρα και γελούσε ειρωνικά. Και σε άλλες φάσεις, προσπάθησαν με το ζόρι αλλά δεν τα κατάφεραν.»
Οι μαρτυρίες ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων που εργάζονται στην ΕΦ
ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που εργάζονται στην Εθνική Φρουρά εκφράζουν επίσης πως ήρθαν αντιμέτωποι με ομοφοβικά σχόλια, τα οποία εκφράστηκαν για τους ίδιους ή για άλλα άτομα. Αναφέροντας ως ένα ενδεικτικό παράδειγμα τη χρήση τακτικών τύπου «φλερτ» για χλευασμό τους.
«Ως μόνιμο στέλεχος καταλαβαίνω ότι όταν άλλο στέλεχος δεν με συμπαθούσε ήταν επειδή ήμουν εκείνο που δεν τους άρεσε, οπότε το σχολίαζαν, αλλά όχι κατάμουτρα. Αντιθέτως θα κάθονται μέρα νύχτα να σε κουτσομπολεύουν. Είμαι λεσβία και το τι κατάλαβα ότι πάρα πολλοί άντρες, κυρίως αξιωματικοί φτιάχνονται με τις λεσβίες γιατί τους αρέσει να φαντασιώνονται δύο γυναίκες μαζί, οπότε μου έκαναν πολύ προσωπικές ερωτήσεις ερωτικού τύπου, που με εκνεύριζαν αφάνταστα.»
«Ένας στρατιώτης μου με έιπε γεναικωτό.»
«Ένας άλλος ΕΠΥ, όποτε είμασταν πολλά άτομα μαζί (δόκιμοι και μόνιμοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί) φώναζε με περιπαικτική φωνή (π....ς) μπροστά σε όλους και συνέχιζε ταχα τη συζήτηση με τους υπόλοιπους.»
«Ήμουν δόκιμος και ήμουν υπεύθυνος ομάδας κληρωτών. Στις αρχές έλεγαν πίσω από τη πλάτη μου ότι είμαι γκέι και προκαλούσαν ο ένας τον άλλο να μην μου δίνουν σημασία γιατί «εν θα μας λαλεί ο π....ς τι να κάμνουμε». Επίσης μου έκαναν «φλερτ» για να με ρίξουν τζαι να χλευάσουν.»
«Είμαι μόνιμο στέλεχος και έχει τέσσερα χρόνια στο στρατό που έζησα με πάρα πολλούς στρατιώτες και ΣΥΟΠ αλλά και στελέχη. Δεν είχα κάποιο άμεσο bullying ιδιαίτερα. Μόνο από ένα ΣΥΟΠ πριν δύο χρόνια που με κουτσομπόλευαν με ένα στέλεχος και με έλεγαν παλιο-π..... και άλλα συναφή αλλά δεν έδωσα σημασία, τόσα κόβει ο νους τους είπα.»
