Το κεφάλαιο της λαθροθηρίας και της παγίδευσης άγριων πτηνών, ιδιαίτερα των αποδημητικών, με τη χρήση παράνομων μεθόδων επανέρχεται συχνά στο προσκήνιο. Το πρόσφατο περιστατικό ξυλοδαρμού Ιταλού ακτιβιστή στο Αυγόρου από λαθροθήρες πυροδότησε ένα νέο κύμα συζητήσεων ως προς το κατά πόσο η ισχύουσα νομοθεσία αποτελεί ασπίδα για τα προστατευόμενα είδη και συμβάλλει στη μείωση τέτοιων φαινομένων.
Ποια είναι λοιπόν η έκταση του προβλήματος στην Κύπρο και ποιοι οι λόγοι που βρίσκονται πίσω από αυτό;
Τα συνήθη αδικήματα και οι "κόκκινες" περιοχές
Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, από την αρχή του 2021 έχουν καταγγελθεί συνολικά 131 σοβαρές υποθέσεις λαθροθηρίας και παράνομης παγίδευσης, όπως και άλλα 300 μικροαδικήματα.
Η δραματική αύξηση περιστατικών αυτής της φύσης αποτελεί μια κοινή διαπίστωση εθελοντών, αλλά και οργανωμένων συνόλων που δραστηριοποιούνται σε συναφή πεδία. Αυτό μπορεί να διαφανεί και από τα όσα ανέφερε στο AlphaNews.Live ο Ιταλός ακτιβιστής και μέλος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης CABS, Davide, μετά την τραγική εμπειρία που βίωσε στα χέρια λαθροθήρων. Ο Davide ανέδειξε το μέγεθος του προβλήματος και τα μελανά σημεία στη νομοθεσία, τα οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, αφήνουν το πεδίο ελεύθερο στους παραβάτες.
Χάρη σε αυτό το κενό, όπως μας περιέγραψε, το έργο που έχουν να επιτελέσουν εθελοντές και οργανώσεις όπως η CABS γίνεται ακόμη πιο δύσκολο.
"Κάθε φορά που βγαίνουμε έξω, έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια σειρά περιπτώσεων: ηχομιμητικές συσκευές, δίχτυα, προστατευόμενα πτηνά που σκοτώνονται μαζικά και συστηματικά... Δεν είναι μόνο η παγίδευση πουλιών που βρίσκεται εκτός ελέγχου. Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα είναι το φαινόμενο του παράνομου κυνηγιού," είπε ο Davide.
Με αφορμή το εν λόγω περιστατικό, επικοινωνήσαμε με τον Εκπρόσωπο Τύπου της Υπηρεσίας Θήρας Πέτρο Αναγιωτό, ώστε να μας βοηθήσει να δούμε την ευρύτερη εικόνα. Ο κ. Αναγιωτός αναφέρθηκε στα αδικήματα που καταγράφονται συχνότερα στην Κύπρο, τα οποία όπως είπε σε περίοδο κυνηγίου αφορούν κυνήγι σε απαγορευμένη περιοχή, κυνήγι χωρίς άδεια κυνηγίου και μεταφορά συναρμολογημένου κυνηγετικού όπλου στο αυτοκίνητο.
Την ίδια ώρα, κυρίως κατά την περίοδο από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο ακόμη πιο έντονο παρουσιάζεται το φαινόμενο της παράνομης παγίδευσης απειλούμενων ειδών, ιδίως αμπελοπουλιών, χρησιμοποιώντας διάφορα σύνεργα όπως ξόβεργα, δίχτυα και ηχομιμητικές συσκευές.
Η παράνομη παγίδευση και θήρευση πουλιών, μάλιστα, φαίνεται να είναι εντονότερη σε συγκεκριμένες περιοχές, ένα δεδομένο που αναγνωρίζουν τόσο οι εθελοντές όσο και η Υπηρεσία Θήρας. Σύμφωνα με όσα μας είπε ο Davide, το επίκεντρο τέτοιων φαινομένων εντοπίζεται στη Λάρνακα και στην Αμμόχωστο, γεγονός που ο ίδιος συνέδεσε με μη επαρκή επιβολή του νόμου από τις Αρχές. Θέση ωστόσο που δεν ασπάζεται η Υπηρεσία Θήρας, η οποία υποστηρίζει ότι η έκταση του προβλήματος σε αυτές τις περιοχές αποτελεί ένα διαχρονικό δεδομένο που δεν έχει να κάνει με τον βαθμό επιτήρησης.
Ο διάλογος για τα... πρόστιμα
Το ύψος των προστίμων που επιβάλλονται σε όσους παρανομούν φαίνεται να είναι ένα "αγκάθι" στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της λαθροθηρίας και της παράνομης παγίδευσης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός εξάλλου ότι μετά το επεισόδιο που σημειώθηκε στο Αυγόρου, το Κίνημα Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών προτίθεται να καταθέσει πρόταση νόμου για επαναφορά, στην πρότερη μορφή του, του νόμου για τα πρόστιμα που αφορούν στη λαθροθηρία.
Η Βουλευτής του Κινήματος, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, μίλησε στο AlphaNews.Live, εκφράζοντας μεγάλη ανησυχία για τις διαστάσεις που λαμβάνουν τέτοια φαινόμενα χάρη σε μια "αποδυναμωμένη", όπως τη χαρακτήρισε, νομοθεσία. Όπως μας εξήγησε, τον Δεκέμβριο του 2020, η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε σχεδόν ομόφωνα την τροποποίηση του Νόμου περί Προστασίας και Διαχείρισης των Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων με το πρόστιμο για τη λαθροθηρία λαγού και πέρδικας να ανέρχεται πλέον στα 2,000 ευρώ σε αντίθεση με τα προστατευόμενα είδη για τα οποία το πρόστιμο "έπεσε" στα 200 ευρώ για μέχρι και 50 πουλιά.
Ερωτηθείς για το θέμα ο Εκπρόσωπος Τύπου της Υπηρεσίας Θήρας, επεσήμανε ότι πριν την τροποποίηση της νομοθεσίας, το εξώδικο για τη θήρευση πουλιών με οποιαδήποτε παράνομη μέθοδο ήταν στα 200 ευρώ, ενώ για τη θανάτωση πουλιών με κυνηγετικό όπλο ήταν στις 2,000 ευρώ. Πλέον και για τα δύο αδικήματα το πρόστιμο βρίσκεται στα 200 ευρώ για μέχρι και 50 πουλιών από μια λίστα που περιλαμβάνει 14 προστατευόμενα μη θηρεύσιμα είδη.
Πάντως, σύμφωνα με στοιχεία του Πτηνολογικού Συνδέσμου Κύπρου "Bird Life", η μείωση του προστίμου επανέφερε την παράνομη παγίδευση στα υψηλά ποσοστά που ήταν τα προηγούμενα χρόνια, ενώ σε αυτό φαίνεται να συνέτεινε και η διάλυση του Ουλαμού Πάταξης Λαθροθηρίας. Ένα στοιχείο το οποίο ανέδειξε τόσο ο Ιταλός ακτιβιστής Davide, όσο και η κ. Ατταλίδου.
Δραματικές επιπτώσεις από τη διάλυση του Ουλαμού
Τα τελευταία χρόνια, λόγω της απουσίας της επιβολής του Ουλαμού Πάταξης Λαθροθηρίας, εθελοντές όπως και ο Davide έχουν γίνει μάρτυρες, όχι μόνο μιας εκπληκτικής αύξησης παρανομιών, αλλά και μιας ενισχυμένης επιθετικότητας εναντίον τους από λαθροθήρες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το πρόσφατο περιστατικό στο Αυγόρου.
"Στεκόμαστε ανάμεσα σε αυτούς και το κέρδος, γι' αυτό είμαστε μάρτυρες μιας γενικής αυξανόμενης μισαλλοδοξία απέναντί μας. Έχουμε κυνηγηθεί επικίνδυνα από αυτοκίνητα, έχουμε δει να πυροβολούν με όπλα πάνω από το κεφάλι μας για να μας εκφοβίσουν, έχουμε απειληθεί με θάνατο πολλές φορές, μας έχουν κυνηγήσει πετώντας μας πέτρες..."
Ερωτηθείσα σχετικά, η κ. Ατταλίδου δήλωσε πως ο Ουλαμός αποτελούσε μια από τις πιο αποτρεπτικές μονάδες για τη λαθροθηρία και την παγίδευση.
"Η χρησιμότητα και το πλεονέκτημα του Ουλαμού σε σχέση με την υπηρεσία Θήρας είναι ότι μπορεί να προβεί σε συλλήψεις, συνεπώς στην περίπτωση του ακτιβιστή που ξυλοκοπήθηκε θα μπορούσε να βρίσκεται μαζί του την ώρα που εντόπισε τις εγκαταστάσεις παράνομης παγίδευσης. Ο Ουλαμός πρέπει να επαναλειτουργήσει ενδυναμωμένος και να εστιάσει στους οργανωμένους παγιδευτές και στα εστιατόρια στα οποία πωλείται το παράνομο θήραμα," σημείωσε η κ. Ατταλίδου.
Πάντως από την πλευρά της η Υπηρεσία Θήρας αναφέρει πως η διάλυσή του δεν έχει επηρεάσει με κάποιο τρόπο το έργο της ως προς την αντιμετώπιση αντίστοιχων φαινομένων.
Στο "στόχαστρο" της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η Κύπρος
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για το Περιβάλλον, τους Ωκεανούς και την Αλιεία, Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους, τον περασμένο μήνα απέστειλε επίσημη επιστολή προς την Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω της οποίας εξέφρασε τη βαθιά του ανησυχία σε σχέση με την έκταση τέτοιων φαινομένων στην Κύπρο. Την ίδια ώρα, ζήτησε την άμεση λήψη μέτρων για τα επίπεδα της παράνομης παγίδευσης μεταναστευτικών πτηνών και για την τροποποίηση της νομοθεσίας.
Όπως προειδοποιεί η κ. Ατταλίδου, σε περίπτωση που δεν γίνει αυτό, τότε θα ξεκινήσει μια διαδικασία για παραβίαση της ευρωπαϊκής οδηγίας για την προστασία των πουλιών και η Κυπριακή Δημοκρατία θα οδηγηθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όπου και θα της επιβληθεί πρόστιμο.
"Το πρόστιμο αυτό θα το πληρώσει ο Κύπριος πολίτης για να μπορούν οι παγιδευτές να θησαυρίζουν."
Η λαθροθηρία δεν έχει μόνο περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και τεράστιο οικονομικό κόστος, προσθέτει η κ. Ατταλίδου, για να καταλήξει λέγοντας:
"Ο λεγόμενος τζίρος που λαμβάνουν οι παράνομοι παγιδευτές, έχει υπολογιστεί από την Υπηρεσία Θήρας πριν από μερικά χρόνια ότι ανέρχεται στα 15 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Αυτού του είδους οι δραστηριότητες είναι η πρώτη πόρτα που μπορεί να ανοίξει το κράτος για να βρει το οργανωμένο έγκλημα."
