Του Παναγιώτη Χατζηαποστόλου
p.hadjiapostolou@alphacyprus.com.cy
Ως το Χριστουγεννιάτικο «δώρο» της Ευρωβουλής προς την Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να χαρακτηριστεί η έκθεση της εξεταστικής επιτροπής PEGA του Ευρωκοινοβουλίου, σχετικά με το θέμα των λογισμικών και των υπηρεσιών παρακολούθησης, τηλεφωνικών και όχι μόνο συνδιαλέξεων. Αυτό προκύπτει από τα λεγόμενα αρμόδιας πηγής προς το Alphanews.live αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίας με τους βουλευτές των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Θεσμών και Νομικών. Ότι δηλαδή, η έκθεση την οποία ανέλαβε να ετοιμάσει η εν λόγω επιτροπή, θα είναι έτοιμη περί τα τέλη του τρέχοντος έτους. Σε ότι αφορά το περιεχόμενο τής, αν κρίνουμε από τα λεγόμενα, τις τοποθετήσεις καθώς και τις ερωτήσεις που έθεσαν τα μέλη της επιτροπής προς τις αρμόδιες αρχές της Δημοκρατίας αλλά και της Βουλής, δεν θα είναι ιδιαίτερα κολακευτικό. Αυτό φαίνεται και από τις δηλώσεις του Ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο Στέλιου Κούλογλου, που συμμετέχει στην αντιπροσωπεία της Εξεταστικής Επιτροπής για το Pegasus.
«Το συμπέρασμα που προκύπτει από τη μέχρι τώρα παρουσία μας στην Κύπρο είναι ότι η μεγαλόνησος αποτέλεσε πολύ πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη τέτοιων λογισμικών παρακολούθησης και τελικώς την εξαγωγή τους στην Ελλάδα»
Ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα που τέθηκαν από τους ευρωβουλευτές είναι «για ποιο λόγο η Κύπρος αποτελεί ελκυστικό προορισμό για εταιρείες που πουλούν λογισμικά και υπηρεσίες παρακολούθησης από το Ισραήλ, καθώς και το κατά πόσο υπάρχουν ανταλλάγματα από την πλευρά της Δημοκρατίας για τις διευκολύνσεις αυτές, εάν παραχωρούνται». Επιπρόσθετα η διαπίστωση που όπως φαίνεται έκαναν τα μέλη της επιτροπής, και φαίνεται και μέσα από τις τοποθετήσεις τους, σύμφωνα με τις οποίες εντοπίζεται κενό στο νομικό πλαίσιο και την εφαρμογή του. Αυτό όπως είπαν, έχει ως αποτέλεσμα η Κύπρος να αποτελεί ελκυστικό προορισμό για την εγκαθίδρυση τέτοιων εταιρειών. Διερωτήθηκε, τέλος, αν η Κύπρος είναι διατεθειμένη να τερματίσει αυτή την πρακτική.
Πολλά ερωτήματα και ερωτηματικά
Η εξεταστική επιτροπή αποχώρησε χθες το μεσημέρι για την Ελλάδα όπου θα συνεχιστεί η διαδικασία, έχοντας πολλά αναπάντητα ερωτήματα λογισμικών παρακολούθησης, καθώς και ερωτηματικά αναφορικά με το κατασκοπευτικό βαν. Ο Πρόεδρος της εξεταστικής επιτροπής, Γερούν Λέναρς, αναρωτήθηκε απευθυνόμενος στους βουλευτές, για την ικανότητα της κυπριακής Βουλής να διερευνήσει το ζήτημα και να ασκήσει έλεγχο.
Η υπεύθυνη για την έκθεση της επιτροπής, Sophie in 't Veld, ζήτησε να κατατεθούν άμεσα στην επιτροπή τα ντοκουμέντα που παρουσίασαν οι βουλευτές, καθώς αναμένεται ότι την επόμενη βδομάδα θα είναι διαθέσιμο το πρώτο προσχέδιο της έκθεσής της.
«Μας είπαν ότι έχετε πολύ αυστηρούς κανόνες για τη χρήση και την εξαγωγή λογισμικών παρακολούθησης. Η Κύπρος είναι πολύ ελκυστικός προορισμός για εταιρείες «hacking for hire». Έρχονται στην Κύπρο. Έξι εταιρείες στην Κύπρο ιδρύθηκαν από πρώην υπαλλήλους ή μέλη του ΔΣ της NSO και έχουν τη διοίκησή τους εδώ. Κι αναρωτιέμαι: αν έρχεσαι από το Ισραήλ, γιατί να πας στην Κύπρο να έχεις τη διοίκηση της εταιρείας σου εκεί; Δεν βγάζει νόημα».
Επιπλέον, είπε ότι χρειάζονται περαιτέρω διευκρινίσεις αναφορικά με το κατασκοπευτικό βαν και τον εξοπλισμό του και κατά πόσο αυτός επιστράφηκε στους ιδιοκτήτες, καθώς το κλειδί βρίσκεται στις λεπτομέρειες, είπε.
«Τι γίνεται αν η παρακολούθηση έγινε από τρίτους, όχι από την κυβέρνηση; Το λογισμικό και η τεχνολογία είναι εδώ, είναι διαθέσιμη».
- Ο Ευρωβουλευτής Thijs Reuten ρώτησε τους βουλευτές αν σκοπεύουν στην ψήφιση νέου νομικού πλαισίου και αν σε αυτό σκέφτονται να εντάξουν τον κοινοβουλευτικό έλεγχο για περιπτώσεις παρακολούθησης από τις αρχές. Επιπλέον, διερωτήθηκε κατά πόσο η ελκυστικότητα της Κύπρου για τις εταιρείες κατασκοπευτικών λογισμικών οφείλεται σε συγκυρίες ή αν η κυπριακή κυβέρνηση πήρε κάτι σε αντάλλαγμα για να διευκολύνει αυτές τις εταιρείες.
- Η Roza Thun Und Hohenstein ρώτησε αν υπάρχει κάποιος θεσμός στον οποίο οι πολίτες μπορούν να απευθυνθούν για να προστατευθούν σε περίπτωση που παρακολουθούνται.
- Η Jean Bricmont αναρωτήθηκε γιατί δεν προχώρησαν οι κατηγορίες ενάντια στον Dillian. Είπε ότι ο Γενικός Εισαγγελέας δεν είναι ενήμερος για επίσημα παράπονα και αναρωτήθηκε αν θα υπάρχει κοινοβουλευτικός έλεγχος. «Είναι διατεθειμένη η πλειοψηφία του κοινοβουλίου να βρει απαντήσεις και να τις μοιραστεί μαζί μας;», είπε.
- Η Ελίζα Βόζεμπεργκ, έθεσε το ερώτημα αν στην Κύπρο υπάρχει ασφαλιστική δικλείδα μέσω του νομοθετικού πλαισίου για τις νόμιμες παρακολουθήσεις.
Τις απαντήσεις στα ερωτήματα που έθεσαν στους Βουλευτές, θα αναμένουν στο αμέσως επόμενο διάστημα τα μέλη της PEGA. Αυτό διαβεβαίωσε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής τους ΔΗΣΥ Νίκος Τορναρίτης λέγοντας πως οι ερωτήσεις τους καταγράφηκαν και θα απαντηθούν από τα μέλη των επιτροπών ξεκαθαρίζοντας μάλιστα πως οι απαντήσεις που θα δοθούν θα είναι η αλήθεια.
Έφυγαν με παράπονα
Με σοβαρά παράπονα ως προς τη διαφάνεια που επιδείχθηκε από τον Γενικό Εισαγγελέα αποχώρησε από την Νομική Υπηρεσία το μέλος της εξεταστικής επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου PEGA Στέλιος Κούλογλου. Μιλώντας στον Alpha, ανέφερε ότι ο ίδιος ανέμενε ότι το πόρισμα του Ηλία Στεφάνου θα δινόταν στα μέλη της Επιτροπής και στη συνέχεια στη δημοσιότητα ώστε να γνωρίζουν οι Κύπριοι πολίτες ποια είναι τα ευρήματα γύρω από το θέμα των παρακολουθήσεων. Όπως επισήμανε, ο κ. Στεφάνου παρέπεμψε τα μέλη της Επιτροπής στον Γενικό Εισαγγελέα, ο οποίος με τη σειρά του απάντησε πως δεν θα το παραδώσει για λόγους είπε που δεν κατάλαβαν.
Ξεκάθαρος απέναντι στα μέλη της Επιτροπής PEGA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που διερευνούν την υπόθεση παρακολουθήσεων σε Κύπρο και Ελλάδα ήταν ο Γενικός Εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης ότι δεν πρόκειται να αποκτήσουν πρόσβαση στο πόρισμα του ανεξάρτητου ποινικού ανακριτή Ηλία Στεφάνου, αναφορικά με τη δράση του κατασκοπευτικού βαν στους δρόμους της Λάρνακας.
Ερωτηθείς για την άρνηση του να παραδώσει το πόρισμα Στεφάνου στα μέλη της PEGA, ο Γενικός Εισαγγελεάς είπε ότι αποτελεί μέρος ποινικής διερεύνησης μιας υπόθεσης.
«Ποτέ δεν δημοσιεύονται, ποτέ δεν ανακοινώνονται και δεν δίνονται πληροφορίες στα πλαίσια μιας ποινικής διερεύνησης. Είχαμε και πρόσφατα το θέμα για την υπόθεση Θανάση και την έκθεση που ζητήθηκε, είχαμε και στο παρελθόν άλλες υποθέσεις και υπάρχει διαφορά της ποινικής έρευνας και της ερευνητικής επιτροπής. Στην ερευνητική επιτροπή δια νόμου δίνονται στοιχεία για το τι έκανε η Επιτροπή, στην ποινική έρευνα είναι διαφορετικό και λέει ότι το πόρισμα είναι απόλυτα προστατευόμενο από τον κάτοχο του, που εδώ είναι ο Γενικός Εισαγγελέας.»
Συνέχεια στην Ελλάδα
Η Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετά το πέρας των επαφών στη Λευκωσία μετέβη στην Αθήνα όπου θα παραμείνει μέχρι της 4ης Νοεμβρίου προκειμένου να αναζητήσει στοιχεία για τις παρακολουθήσεις, με αφορμή την περίπτωση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη. Συγκεκριμένα, την Πέμπτη 3 του μήνα, έχουν ζητήσει να δουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη και/ή τον Παναγιώτη Πικραμμένο, αλλά και τον Κυριάκο Πιερρακάκη. Επίσης, καλούν τον υπουργό Δικαιοσύνης, Κώστα Τσιάρα, και τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας, Αθανάσιο Ντόκο. Την ίδια μέρα -αν και σε διαφορετική συνάντηση- καλούν τον πρώην γενικό γραμματέα του πρωθυπουργού, Γρηγόρη Δημητριάδη, αλλά και τον πρώην διοικητή της ΕΥΠ, Παναγιώτη Κοντολέοντα -ενώ υπάρχει πρόσκληση και για τους επικεφαλής της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, Αλεξάνδρα Ρογκάκου, και πρόεδρο της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, Χρήστο Ράμμο.
Την Παρασκευή 4 Νοεμβρίου, η PEGA καλεί τους επιχειρηματίες που σχετίζονται με την Intellexa και την Krikel, Γιάννη Λαβράνο και Φέλιξ Μπίτζιο, ενώ έχουν ζητήσει να δουν τον Χρήστο Σπίρτζη, όπως επίσης και τους δημοσιογράφους Δάφνη Παπαδοπούλου, Νικόλα Λεοντόπουλο, Τάσο Τέλλογου και Γιάννη Σουλιώτη. Υπενθυμίζεται ότι η Επιτροπή έχει ήδη ζητήσει την παρέμβαση της Europol για τη διαλεύκανση του σκανδάλου στον βαθμό που αφορά τα κακόβουλα λογισμικά, ενώ και ο τομεάρχης Προστασίας του Πολίτη του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Χρήστος Σπίρτζης, πριν από λίγες μέρες, κατά τη διάρκεια των εργασιών της 11ης Συνεδρίασης της Μικτής Ομάδας Κοινοβουλευτικού Ελέγχου της Europol, πρότεινε την άμεση συντονιστική και εποπτική εμπλοκή της Europol στις διαδικασίες διερεύνησης του σκανδάλου των παράνομων παρακολουθήσεων στην Ελλάδα, κατά το μέτρο των ήδη ενισχυμένων αρμοδιοτήτων της με τον νέο Κανονισμό.
