H Ελισάβετ, ο Έλληνας Φίλιππος κι οι ψευδαισθήσεις για ένωση με την Ελλάδα

Παρασκευή, 9/9/2022 - 10:43
Μικρογραφία

Η σχέση της αποβιώσασας Βασίλισσας Ελισάβετ Β’ με την Κύπρο είναι γνωστή. Ανάμεσα στα σημαντικά γεγονότα που έζησε στη διάρκεια της πολύχρονης παραμονής της στον θρόνο, συγκαταλέγεται και ο Απελευθερωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ.

Μία ιστορία που δεν είναι ευρέως γνωστή, έχει να κάνει με τις προσδοκίες που δημιούργησε ο γάμος της Ελισάβετ με τον «Έλληνα» Φίλιππο για ένωση με την Ελλάδα. Μιλώντας στο AlphaNews.Live, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Πέτρος Παπαπολυβίου, ανέφερε ότι οι Έλληνες της Κύπρου είχαν την ψευδαίσθηση ότι ο γάμος αυτός θα συνέβαλλε στην εκπλήρωση του πόθου τους για ένωση με την Ελλάδα.

Όπως γράφει σε σχετικό κείμενο, οι Έλληνες Κύπριοι είχαν υποδεχθεί την άνοδο της Ελισάβετ στον θρόνο με πολλές ελπίδες για την ένωση με την Ελλάδα, που πήγαζαν από τον γάμο της με τον Φίλιππο, γιο του πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδα, τον Νοέμβριο του 1947.

«Όπως έγραφε στο συγχαρητήριο τηλεγράφημά του ο τοποτηρητής του αρχιεπισκοπικού θρόνου μητροπολίτης Κυρηνείας Μακάριος Μυριανθεύς, «Πεποίθαμεν, ότι το χαρμόσυνον τούτο γεγονός θα ισχυροποιήση έτι πλέον την πατροπαράδοτον φιλίαν μεταξύ Αγγλίας και Ελλάδος, με πρώτην εκδήλωσιν της εκχώρησιν της Κύπρου εις την Μητέρα Ελλάδα».

Ανάλογες προσδοκίες εκφράστηκαν και στην αναγγελία του γάμου της Ελισάβετ από τον «Νέο Κυπριακό Φύλακα» της Λευκωσίας, μιας από τις αρχαιότερες κυπριακές εφημερίδες της εποχής. Η εφημερίδα ευχόταν όπως ο «έρως, ο οποίος συνδέει εις την ευτυχίαν τας Α. Υψηλότητας», συσφίξει και τους δεσμούς των χωρών τους «διά μιας νέας ρεαλιστικής και ωραίας χειρονομίας της Αγγλίας προς την Ελλάδα».

Βέβαια, όπως τονίζει ο κ. Παπαπολυβίου, οι προσδοκίες παρέβλεπαν το γεγονός ότι ο Φίλιππος νυμφεύθηκε την Ελισάβετ ως Φίλιπ Μαουντμπάτεν κι όχι ως «πρίγκιπας της Ελλάδος».

«Σε αυτό ακριβώς στάθηκε με ένα εκτενές πρωτοσέλιδο άρθρο του στην εφημερίδα «Εσπερινή», του Νίκου Χρ. Παττίχη, την ημέρα των πριγκιπικών γάμων (20 Νοεμβρίου 1947) ο Παντελής Γ. Μπίστης, ένας από τους σημαντικότερους δημοσιογράφους της εποχής. Το άρθρο συνοδευόταν από φωτογραφία του εννιάχρονου Φίλιππου με την ευζωνική στολή και την ιδιόχειρη υπογραφή του στα ελληνικά. Ο Μπίστης τόνισε ότι οι «απανταχού της γης Έλληνες» χαιρέτισαν με ανυπόκριτο ενθουσιασμό και περηφάνεια τους αρραβώνες και τον επικείμενο πριγκιπικό γάμο και υποστήριξε ότι όλοι γνωρίζουν ότι ο Φίλιππος είναι Έλληνας και όχι «Μαουντμπάττεν και υποπλοίαρχος», διαμαρτυρόμενος για την απόκρυψη της ελληνικής του καταγωγής από τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης. Ο Μπίστης ζήτησε από τον Φίλιππο να μην αφήσει «να του πετρώσουν την καρδιά τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ» και να του διαγράψουν τα ελληνικά του αισθήματα, και αφήνοντας τους «ρωμαντισμούς και την αισθηματικότητα» τον κάλεσε να χρησιμοποιήσει «το ελληνικόν σωματικόν κάλλος, την ελληνικήν ευγένειαν ψυχής, την ελληνικήν φιλοπατρίαν και γενναιότητα (…) να χαρίσητε βασιλείς του μέλλοντος εις την Μεγάλην Βρεττανίαν».

Η σχέση της Βασίλισσας με την Κύπρο
Η τεταμένη σχέση των Κυπρίων με τη Βασιλεία, αρχίζουν με τη στέψη της Ελισάβετ το 1953. Τότε, χιλιάδες μαθητές και μαθήτριες ελληνικών σχολείων της Κύπρου, έσπασαν τα αναμνηστικά φλυτζάνια που τους μοιράστηκαν, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συνεχιζόμενη βρετανική κατοχή του νησιού.

Στο κείμενό του ο Δρ. Παπαπολυβίου καταγράφει ως σημαντική στιγμή στη σχέση Κυπρίων και στέμματος, τη σύλληψη του 15χρονου, τότε, Ευαγόρα Παλληκαρίδη κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στην Πάφο. Ακολούθως, κατά τη διάρκεια του Αγώνα 1955-1959, η βασιλεία της Ελισάβετ συνδέθηκε με τον απαγχονισμό εννιά Κυπρίων πατριωτών, οι οποίοι, όπως αναφέρει ο Δρ. Παπαπολυβίου, «δεν αξιώθηκαν της βασιλικής χάρης», γεγονός που αμαύρωσε τη φήμη της στην Κύπρο.

«Η Βασίλισσα επισκέφθηκε δυο φορές το νησί μας, μια φορά καθ’ οδόν για την Ινδία, όταν έκανε σύντομο σταθμό στη βρετανική βάση του Ακρωτηρίου, τον Ιανουάριο του 1961, και μια φορά για επίσημη επίσκεψη, τον Οκτώβριο του 1993. Τότε της δόθηκε το «χρυσό κλειδί» της Λευκωσίας, από τον τότε δήμαρχο της πόλης, εν μέσω λαϊκών διαμαρτυριών. Την ίδια ώρα, γενιές Κυπρίων μεγαλώσαμε με τη μορφή της Ελισάβετ στα γραμματόσημα, τα νομίσματα και τα χαρτονομίσματα του νησιού».