Η Κύπρος καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε απόφαση που εκδόθηκε στις 26 Μαρτίου 2019 για την υπόθεση Haghilo Vs Κυπριακής Δημοκρατίας. Πολίτης από το Ιράν προσέφυγε στο ΕΔΑΔ αφου ισχυρίστηκε πως η κράτησή του ήταν παράνομη και ότι οι συνθήκες κράτησής του αποτελούσαν απάνθρωπη μεταχείριση.
Συγκεκριμένα, ο αιτών, κ. Mustafa Haghilo, κάτοικος Αρμενίας πλέον, είχε κρατηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία με σκοπό την απέλαση για περισσότερο από 18 μήνες σε τρεις διαφορετικούς Αστυνομικούς σταθμούς.
Η ιστορία του κ. Mustafa Haghilo
Σύμφωνα με την υπόθεση ο κ. Haghilo εισήλθε παράνομα στην Κύπρο στις 21 Μαρτίου 2011. Στις 28 Μαρτίου 2011 συνελήφθη στο αεροδρόμιο της Λάρνακας όταν προσπάθησε να ταξιδέψει με πλαστά έγγραφα για το Λονδίνο. Τον Απρίλιο του 2011 εκδόθηκε απόφαση απέλασης δεδομένου ότι ήταν παράνομος μετανάστης. Τον Οκτώβριο του 2012 απελευθερώθηκε καθώς δεν είχε απελαθεί εντός της προθεσμίας των 18 μηνών που απαιτεί η σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία, όπως έχει ενσωματωθεί στην κυπριακή Νομοθεσία.
Ο κ. Haghilo απολύθηκε από τη φυλακή μετά από ακροαματική διαδικασία που έλαβε χώρα στο Ανώτατο Δικαστήριο στις 22 Δεκεμβρίου 2011, όπου διαπιστώθηκε πως η κράτηση του ήταν παράνομη από τον Οκτώβριο του 2011. Ωστόσο με την έξοδό του από το δικαστήριο επανασυνελήφθη και κρατήθηκε με βάση νέες αποφάσεις περί κράτησης και απέλασης που εκδόθηκαν εναντίον του για τους ίδιους λόγους με αυτούς που αναφέρθηκαν σε σχέση με τις πρώτες εντολές κράτησης και απέλασης, δηλαδή βάσει του άρθρου 6 παράγραφος 1 στοιχεία κ) και ιβ) και του άρθρου 14 παράγραφος 6 του νόμου περί αλλοδαπών και του νόμου περί μετανάστευσης.
Ο κ. Haghilo αμφισβήτησε τη νομιμότητα των νέων αποφάσεων κράτησης και απέλασης με το Ανώτατο Δικαστήριο, αλλά η προσφυγή του απορρίφθηκε τον Ιούλιο του 2012. Στις 12 Σεπτεμβρίου 2012 ο δικηγόρος του προσφεύγοντος απέστειλε φαξ στον Υπουργό Εσωτερικών διαμαρτυρόμενος για την περίοδο την κράτηση του αιτούντος και την αποτυχία του Υπουργού Εσωτερικών να επανεξετάζει κάθε δύο μήνες την εντολή κράτησης του αιτούντος, όπως προβλέπεται στο άρθρο 18, παράγραφος 4, για τους αλλοδαπούς και τη μετανάστευση.
Ο αιτών ισχυρίστηκε ότι δεν είχαν ληφθεί απαντήσεις από τις Αρχές. Στις 18 Οκτωβρίου 2012, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών αποφάσισε να ακυρώσει τις εντολές απέλασης και κράτησης της 22ας Δεκεμβρίου 2011, καθώς η απέλαση του αιτητή δεν πραγματοποιήθηκε εντός της προαναφερθείσας προθεσμίας των 18 μηνών.
Το Ανώτατο Δικαστήριο επιβεβαίωσε αυτή την απόφαση και το 2018 κατόπιν έκκλησης του κ. Haguilo, σημειώνοντας ότι είχε εγκαταλείψει την Κύπρο για την Αρμενία με δική του ελεύθερη βούληση και δεν είχε πλέον έννομο συμφέρον να ασκήσει την έφεσή του.
Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Ο προσφεύγων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επικαλέστηκε το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (απαγόρευση απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης) ισχυριζόμενος ότι κρατήθηκε σε ανεπαρκείς συνθήκες σε εγκαταστάσεις που δεν προορίζονταν για παρατεταμένη κράτηση.
Επίσης, βασιζόμενος στο άρθρο 5 (1) της ΕΣΔΑ (δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια), υποστήριξε ότι η κράτησή του από τον Απρίλιο του 2011 έως τον Οκτώβριο του 2012 ήταν παράνομη και ότι δεν είχε πρόσβαση σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο για να ασκήσει προσφυγή κατά της παράνομης κράτησης .
Τέλος, στις 26 Μαρτίου του 2019, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναγνώρισε ότι υπήρξε παραβίαση των άρθρων 3 και 5 (1) της ΕΣΔΑ από την Κυπριακή Δημοκρατία. Η ΚΔ πλήρωσε 30.000 ευρώ ως αποζημίωση στον κ. Haguilo και 4.124 ευρώ για δικαστικά έξοδα.
