Ρεπορτάζ: Ιάκωβος Ιακώβου
Ενοίκια «φόνος» - Οικόπεδα «απλησίαστα» - Κατασκευαστικά «φωτιά». Τρία μόλις - απ’ τα πολλά - στοιχεία που κατέστησαν το όνειρο της στέγασης, σε σύγχρονο... εφιάλτη!
Το οικονομικό θαύμα που ακολούθησε της τραγωδίας του 1974 με τη δια της βίας μετατόπιση 160 και πλεον χιλιάδων κατοίκων στα νότια του νησιού, οδήγησε στην μετεξέλιξη της κυπριακής κοινωνίας και τη ραγδαία εξάπλωση του αστικού ιστού.
Δείτε, πως ρεπορτάζ του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου το 1974, αποτυπώνει το πρόβλημα των υψηλών ενοικίων, λίγους μήνες μετά την τουρκική εισβολή.
Η προσφυγιά αλλάζει μια για πάντα την εικόνα της Κύπρου. Οι κατ’ επείγουσες ανάγκες στέγασης οδήγησαν στην άναρχη δόμηση και την ραγδαία εξάπλωση των μέχρι τότε, μικρομεσαίων σε μέγεθος πόλεων.
Τα χρόνια περνούν, η αστυφιλία σκορπά την ερημιά στην ύπαιθρο, ο κόσμος κατεβαίνει στα αστικά κέντρα σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, με τις πόλεις να μεγαλώνουν, ν’ απλώνονται, να ψηλώνουν και τις ανάγκες στέγασης ν’ αυξάνονται ολοένα και περισσότερο.
To 2004, η ένταξη μας στην Ευρωπαϊκη Ένωση και οι ξένες επενδύσεις που αρχίζουν να κατακλύζουν το νησί, προκαλούν την απόλυτη «έκρηξη», με τον οικοδομικό καλπασμό να μεταλλάσσει την Κύπρο.
Η Λεμεσός μετατρέπεται σ’ ένα σύγχρονο επιχειρηματικό κέντρο, με πύργους να ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια, με χιλιάδες ξένους ως εργατικό δυναμικό να κάνουν απόβαση στην πόλη αλλάζοντας πλήρως την εικόνα της.
Απ’ άκρη σ’ άκρη της Κύπρου, οι τιμές των ακινήτων χτυπούν κόκκινο και οι όποιοι σχεδιασμοί για ιδιόκτητη στέγη, καθίστανται όνειρο θερινής νυχτός.
Την ίδια ώρα, εν έτει 2022 και εν μέσω οικονομικής κρίσης, ζάλη προκαλούν και οι τιμές των ενοικιών, που λυγίζουν όσους η απόκτηση δικού τους σπιτιού δεν μπορεί να γίνει εφικτή. Μεγαλύτερο πρόβλημα καταγράφεται στη Λεμεσό, όπου για ένα διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων πρέπει να πληρώσει κανείς σήμερα έως και €1400. Για το ίδιο διαμέρισμα, στη Λευκωσία το κόστος ενοικίου αγγίζει μέχρι και τα €800, ενώ σε Λάρνακα και Πάφο τα €600.
Με τον στόχο των Ηνωμένων Εθνών για διασφάλιση της πρόσβασης ολωνών σε επαρκή, ασφαλή και προσιτή στέγαση μέχρι το 2030, να καθίσταται όνειρο απατηλό, Υποψήφιοι για την Προεδρία της Δημοκρατίας κλήθηκαν από την εκπομπή Alpha Ενημέρωση να παραθέσουν τις εισηγήσεις τους, γύρω από το θέμα της προσιτής κατοικίας, 50 και κάτι μέρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης...
Άπαντες πάντως, αναγνωρίζουν τη σοβαρότητα του ζητήματος...
ΑΒΕΡΩΦ ΝΕΟΦΥΤΟΥ
- Σύμπραξη δημόσιου - ιδιωτικού τομέα για δημιουργία σύγχρονων μεικτών περιοχών κοινωνικής και κανονικής στέγης
- Παραχώρηση κρατικής γης και επιπρόσθετου συντελεστή δόμησης για προσφορά ιδιόκτητης στέγης σε εκτοπισμένους χωρίς τίτλο ιδιοκτησίας, κοινωνικά ασθενέστερους και δικαιούχα νεαρά ζευγάρια
- Αποτέλεσμα τέτοιας πολιτικής θα είναι η αύξηση της προσφοράς που θα συγκρατήσει τιμές ακινήτων και ενοικίων
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ
- Παροχή φορολογικών και πολεοδομικών κινήτρων προκειμένου νέα και αδρανή ακίνητα να μπουν στην αγορά.
- Παραχώρηση διαμερισμάτων με ειδικό ενοίκιο, βάσει εισοδηματικών κριτηρίων μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης.
ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ
- Δημιουργία Ενιαίου Φορέα για την κρατική στεγαστική πολιτική και διαχείριση όλων των σχετικών προγραμμάτων
- Παραχώρηση κρατικής γης σε συνεννόηση με Δήμους και κοινότητες
- Δυνατότητα δημιουργίας κοινοπραξιών με ιδιωτικό τομέα για την ανέγερση κατοικιών ή διαμερισμάτων, μέσω αξιοποίησης ευρωπαϊκών κονδυλίων για την πράσινη ενέργεια.ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ
- Δημιουργία φοιτητικών εστιών με φορολογικά κίνητρα προς τους επενδυτές για αύξηση της προσφοράς
- Επιδότηση ενοικίου και επιδότηση επιτοκίου για οικιστικά δάνεια, αμφότερα βάσει εισοδηματικών κριτηρίων
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ
- Χρηματοδότηση περιουσίας σε κρατική και εκκλησιαστική γη για ανέγερση κατοικιών
- Παραχώρηση τους σε νέους με χαμηλό ενοίκιο, με δυνατότητα αγοράς της κατοικίας αναγνωρίζοντας ως προκαταβολή τα καταβληθέντα ενοίκιαΧΡΙΣΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
- Εξέταση ενδεχόμενου «πλαφόν» στις τιμές, αναλόγως τετραγωνικών και περιοχής
- Ανέγερση φοιτητικών εστιών στην Παλιά Λευκωσία, για αναζωογόνηση του ιστορικού κέντρου, καταπολέμηση της γκετοποίησης
- Παροχή διαμερισμάτων με φθηνά ενοίκια
ΚΟΑΓ προς... αναβάθμιση
Στα 42 χρόνια ζωής του, ο Κυπριακός Οργανισμός Ανάπτυξης Γης μέσα από την υλοποίηση της κυβερνητικής στεγαστικής πολιτικής, βοήθησε πέραν των 5.000 ευάλωτων οικογενειών να αποκτήσουν τη δική τους στέγη.
Άλλοτε εφαρμόζοντας δικά του Σχέδια, όπως αυτό της «Προσιτής Κατοικίας» που τρέχει τα τελευταία χρόνια, και άλλοτε αναλαμβάνοντας τη διαχείριση και προώθηση Κυβερνητικών Στεγαστικών Σχεδίων, ο ΚΟΑΓ φαίνεται να χρίζει σήμερα άμεσης αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού, κάτι που παραδέχονται - σχεδόν στο σύνολο τους - οι υποψήφιοι Προέδροι...
ΑΒΕΡΩΦ ΝΕΟΦΥΤΟΥ
Ενοποίηση όλων των σχετικών κρατικών δομών και υπηρεσιών κάτω από ένα φορέα, που θα αποτελεί μετεξέλιξη του ΚΟΑΓ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ
Σύσταση Ενιαίου Φορέα Στεγαστικής Πολιτικής, με κεντρικό, συντονιστικό και εποπτικό ρόλο, που θ’ αναθέτει και θα συνεργάζεται με τον ιδιωτικό τομέα, χωρίς να έχει επιχειρηματικό ρόλο.
Θα διαχειρίζεται τα ακίνητα που θα εμπίπτουν στην Κοινωνική Στέγαση και θα συγκεντρώνει υπό την ευθύνη του την υλοποίηση όλων των προγραμμάτων στέγασης.ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ
- Εξέλιξή του ΚΟΑΓ σε Ενιαίο Φορέα στεγαστικής πολιτικήςΑΧΙΛΛΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ
- Εφαρμογή από ΚΟΑΓ πολιτικής για προσιτή κατοικία, αποτέλεσμα εμπλοκής Κράτους – Εκκλησίας – Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Ημικρατικών Οργανισμών και Πανεπιστημιακών ΙδρυμάτωνΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ
- Ενίσχυση ρόλου ώστε να επιτελέσει ουσιαστικότερο έργο
ΧΡΙΣΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
- Κρατική ανέγερση κατοικιών, που θα παραχωρούνται σε νέα ζευγάρια με καθεστώς ενοικιαγοράς
Φ.Π.Αγκάθι
Την ώρα που η οικονομική κρίση - πληθωρισμός και επιτόκια καθιστούν τον δανεισμό... εφιάλτη, η υποχρέωση της Λευκωσίας έναντι των Βρυξελλών για αλλαγή του νομικού πλαισίου για τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ κατά την αγορά ή την ανέγερση κύριας κατοικίας, περιπλέκει ακόμη περισσότερο τους σχεδιασμούς των νοικοκυριών...
Με τη νομοθεσία σήμερα να προβλέπει ΦΠΑ 5% για τα πρώτα 200 τ.μ. πρώτης κατοικίας και 19% για εμπορικούς σκοπούς ή για ενοίκιο, η διαδικασία επί παραβάσει που τρέχει εναντίον της Κύπρου από την Ε.Ε., ενδεχομένως να την οδηγήσει στα δικαστήρια και να τη θέσει αντιμέτωπη με βαρύτατο πρόστιμο.
Oι βουλευτές μας πάντως ελέω εκλογών, παραπέμπουν το θέμα στις ελληνικές καλένδες μη θέλοντας να δυσαρεστήσουν κανέναν, ρίχνοντας ουσιαστικά την μπάλα στα πόδια του νέου ένοικου του Προεδρικού.
ΑΒΕΡΩΦ ΝΕΟΦΥΤΟΥ
- Μη αλόγιστη επιβάρυνση πολιτών και νέων ζευγαριών που θα είναι την ίδια ώρα συμβατή με το ευρωπαϊκό κεκτημένο
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ
- Εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στη βάση κριτηρίων βασισμένων στο μέγεθος και την αξία του ακινήτου
ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ
- Ο μειωμένος συντελεστής να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα ως προς τις αξίες των ακινήτων, λαμβάνοντας υπόψιν τις πρόσφατες αυξήσεις πληθωρισμού και ενοικίων
ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ
- Μειωμένο ΦΠΑ όχι σε εκατομμυριούχους για βίλες και πολυτελή διαμερίσματα σε πύργους
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ
- Mειωμένος συντελεστής μόνο για πολίτες με χαμηλά εισοδήματα
ΧΡΙΣΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
- Τυχόν περιορισμοί να επιβληθούν στα πολύ μεγάλα και πολύ μεγάλης αξίας σπίτια.
Με τα επιτόκια να αυξάνονται ταχύτατα και τους ειδικούς να προειδοποιούν πως τα αυξανόμενα χρέη ενδεχομένως να οδηγήσουν την παγκόσμια οικονομία σε μια νέα παρατεταμένη ύφεση, η εξεύρεση προσιτής στέγης καθίσταται ολοένα και δυσκολότερη.
Ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα κληθεί να ανταποκριθεί στο κατ’ επείγον αίτημα της κοινωνίας για εξεύρεση λύσεων και αν όχι λύσεων, μέτρων που θα αμβλύνουν το πρόβλημα, παρέχοντας σε κάθε πολίτη τη δυνατότητα διαβίωσης σε μια ασφαλή - αξιοπρεπή και προσιτή στέγη.
Τρία στοχευμένα μέτρα
Σχολιάζοντας τα όσα ανέφεραν οι υποψήφιοι για την προεδρία της Δημοκρατίας, ο Παύλος Λοίζου Διευθύνων Σύμβουλος ASK WIRE είπε πως όλοι υποψήφιοι προβαίνουν σε γενικές αναφορές σε ότι αφορά τις λύσεις του προβλήματος. Ο κ. Λοίζου, αναφερόμενος στα υψηλά ενοίκια είπε πως υπάρχει υψηλός συντελεστής δόμησης μέσα στις πόλεις, ωστόσο υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις γης οι οποίες δεν έχουν αναπτυχθεί και αυτό είναι το πρόβλημα. Όπως εξήγησε ο κ. Λοίζου, εάν οι ιδιοκτήτες των τεμαχίων αυτών φορολογούνταν τότε θα υπήρχαν και κίνητρα για να κάνουν κάτι. Ένα στενευμένο μέτρο για τη μείωση των ενοικίων, σημείωσε, θα ήταν η μείωση στο 5% του ΦΠΑ στις περιπτώσεις ανέγερσης φοιτητικών εστιών. Καταλήγοντας, είπε πως η κυβέρνηση θα έπρεπε να κινηθεί με στοχευμένα μέτρα, όπως είναι δημιουργία μητρώου ενοικιάσεων, μείωση στο 5% του ΦΠΑ σε περίπτωση ανέγερσης φοιτητικών εστιών και το τρίτο η φορολόγηση ακίνητης περιουσίας από μια αξία και πάνω.
Να βοηθήσουν τους δικαιούχους
Με τη σειρά της η Πρόεδρος του ΚΟΑΓ Έλενα Κούσιου είπε πως το μεγάλο πρόβλημα έχει να κάνει με τη χρηματοδότηση των δικαιούχων που έχουν θέμα να χρηματοδοτηθούν από τις τράπεζες. Εξήγησε πως πολλοί από τους δικαιούχους του ΚΟΑΓ αντιμετοπίζουν θέμα με την εξασφάλιση του 20% της αρχικής συνεισφοράς ενός δανείου. Για το σκοπό αυτό, σύμφωνα με την κα. Κούσιου έγινε συνάντηση με τον σύνδεσμο τραπεζών έτσι ώστε να γίνεται διευθέτησης με τους τους δικαιούχους του ΚΟΑΓ να λαμβάνουν δανειοδότηση για όλο το δάνειο. Υπάρχουν εξήγησε, δικαιούχοι που μπορούν να πληρώνουν τη δόση τους, ωστόσο αδυνατούν να εξασφαλίσουν εκείνο το 20% των αρχικής εισφοράς που απαιτούν οι τράπεζες.
