Χρειάστηκαν 36 μήνες, 25 συνεδριάσεις της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών και δεκάδες άλλες συναντήσεις μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων αλλά και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, για να ψηφιστεί τελικά χθες από την Ολομέλεια, το νομοσχέδιο που ανοίγει τον δρόμο για τη μεταρρύθμιση στη δικαιοσύνη. Το νομοσχέδιο «Περί της Δέκατης Έβδομης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2022», εγκρίθηκε με 51 ψήφους υπέρ και μια ψήφο κατά, αυτή της βουλευτού του ΔΗΚΟ Χριστιάνας Ερωτοκρίτου. Η τροποποίηση του Συντάγματος επιτρέπει την επαναλειτουργία των δύο Ανωτάτων Δικαστηρίων, που προβλέπονται στο Σύνταγμα της Δημοκρατίας, δηλαδή του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανώτατου Δικαστηρίου και την απονομή στα δύο αυτά Δικαστήρια πρόσθετης δικαιοδοσίας τρίτου βαθμού. Σημειώνεται ότι οι εξουσίες των δύο Δικαστηρίων συγκεντρώθηκαν σε ένα, με βάση το δίκαιο της ανάγκης, μετά την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από το κοινό κράτος.
Με προσυμφωνημένη τροπολογία
Η Βουλή ψήφισε επίσης ομόφωνα τοπολογία του Βουλευτή Πανίκου Λεωνίδου εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας Δημοκρατικού Κόμματος, του Βουλευτή Κωστή Ευσταθίου εκ μέρους του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ, του Βουλευτή Νίκου Τορναρίτη εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας Δημοκρατικού Συναγερμού και του Βουλευτή Άριστου Δαμιανού εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις. Με την προτεινόμενη τροπολογία εισάγεται συνταγματικά η δυνατότητα της άσκησης ελέγχου ουσίας από διοικητικό δικαστήριο επί πάσης προσφυγής ασκουμένης δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, ο οποίος ήδη ασκείται για φορολογικά ζητήματα και ζητήματα διεθνούς προστασίας κατά το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ψηφίστηκε επίσης ομόφωνα τροπολογία του Βουλευτή Άριστου Δαμιανού με σκοπό της διατήρηση της αποκλειστικής δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου να εκδίδει εντάλματα της φύσεως του habeas corpus, mandamus, prohibition, quo warranto και certiorari.
Ακολουθούν άλλα δυο νομοσχέδια
Ο νόμος αποτελεί μέρος ευρύτερων νομοθετικών ρυθμίσεων με τις οποίες επιδιώκεται η δικαστική μεταρρύθμιση, μαζί με δύο άλλα νομοσχέδια, που τιτλοφορούνται «Ο περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019» και «Ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019», τα οποία θα τεθούν ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής στην τελευταία συνεδρία πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές.
Αμφότερα αποσκοπούν στη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό των δομών και της λειτουργίας των δικαστηρίων με την επαναλειτουργία των δύο δικαστηρίων που προβλέπονται στο Σύνταγμα, του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανωτάτου Δικαστηρίου, την απονομή στα δύο αυτά δικαστήρια πρόσθετης δικαιοδοσίας τρίτου βαθμού, καθώς και την ίδρυση και λειτουργία Εφετείου με δευτεροβάθμια δικαιοδοσία για την εκδίκαση των εφέσεων.
Εισήγηση Δράκου
Με επιστολή την οποία κατέχει tο Alphanews.live, η Υπουργός Δικαιοσύνης Στέφη Δράκου, ενημερώνει τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών πως μετά από συνεννόηση με το Ανώτατο Δικαστήριο, γίνεται εισήγηση για την ημερομηνία έναρξης της λειτουργίας των δυο νέων δικαστηρίων. Συγκεκριμένα, η Υπουργός Δικαιοσύνης αναφέρει πως μετά από συνεννόηση με το Ανώτατο Δικαστήριο εισηγείται όπως ως ημερομηνία έναρξης της λειτουργίας του νέου Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του νέου Ανωτάτου Δικαστηρίου, η οποία έχει αφεθεί κενή στα νομοσχέδια, με σκοπό να συγκεκριμενοποιηθεί ανάλογα με την ημερομηνία ψήφισής τους, τεθεί η 1η Ιανουαρίου 2023, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος για να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες ενέργειες και να μπορέσουν να λειτουργήσουν τα νέα αυτά Δικαστήρια.
Τι αλλάζει
Η σύνθεση των δυο ανώτατων δικαιοδοτικών οργάνων του Συντάγματος, θα επαναλειτουργήσουν θα είναι πενταμελής. Τα μέλη τους θα διορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος προηγουμένως θα πρέπει να συμβουλεύεται το Γνωμοδοτικό Δικαστικό Συμβούλιο ως προς την καταλληλότητα των υποψηφίων για διορισμό προσώπων. Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο θα έχει δικαιοδοσία να εκδικάζει εφέσεις κατά αποφάσεων του Διοικητικού Δικαστηρίου σε θέματα δημοσίου δικαίου, μείζονος δημοσίου συμφέροντος και γενικής δημόσιας σημασίας.
Επίσης θα αποφασίζει επί αίτησης του Γενικού Εισαγγελέα ή οποιουδήποτε των διαδίκων, μετά από διαδικασία αναθεωρητικής έφεσης, για νομικά θέματα που προκύπτουν από την απόφαση και σχετίζονται με αλλαγή πάγιας νομολογίας ή με την ανάγκη ορθής εφαρμογής ή ερμηνείας ουσιαστικής διάταξης νόμου. Ακόμα θα μπορεί να αποφασίζει επί συγκρουόμενων ή αντιφατικών αποφάσεων του Εφετείου εκδιδομένων στο πλαίσιο της αναθεωρητικής του δικαιοδοσίας για σκοπούς συνοχής του δικαίου. Το Ανώτατο θα μπορεί να εκδικάζει εφέσεις κατά αποφάσεων δικαστηρίου που ασκεί πολιτική ή ποινική δικαιοδοσία, περιλαμβανομένων των δικαστηρίων ειδικής δικαιοδοσίας, επί θεμάτων μείζονος δημοσίου συμφέροντος ή γενικής δημόσιας σημασίας και θα αποφασίζει επί αίτησης του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ή οποιουδήποτε των διαδίκων, μετά από διαδικασία πολιτικής ή ποινικής έφεσης, για νομικά θέματα που προκύπτουν από την απόφαση.
Υποθέσεις που εκκρεμούν
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο θα παραπεμφθούν 377 αναθεωρητικές εφέσεις, που αφορούν στο διοικητικό δίκαιο, εκ των οποίων οι 292 είναι εφέσεις που καταχωρίσθηκαν πριν από την 31η Δεκεμβρίου 2018 και 85 από αυτές είναι εφέσεις κατά απόφασης ενός δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Στο Ανώτατο Δικαστήριο θα παραπεμφθούν 1,557 υποθέσεις, εκ των οποίων οι 1,523 είναι πολιτικές εφέσεις που καταχωρίσθηκαν πριν από την 31η Δεκεμβρίου 2017 και οι 34 είναι πολιτικές εφέσεις που αφορούν σε προνομιακά εντάλματα.
Στο Εφετείο θα παραπεμφθούν 3,149 υποθέσεις, εκ των οποίων 2,158 είναι πολιτικές εφέσεις που καταχωρίσθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2018, 233 είναι ποινικές εφέσεις, 688 είναι αναθεωρητικές εφέσεις που καταχωρίσθηκαν από την 1η Ιανουαρίου και 70 πολιτικές αιτήσεις που αφορούν σε πρωτοβάθμια δικαιοδοσία έκδοσης προνομιακών ενταλμάτων.
Ικανοποιημένος ο Πρόεδρος
Ικανοποίηση εξέφρασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, για την ψήφιση του νομοσχεδίου, που επιτρέπει την μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης. Σε ανάρτησή του, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Νίκος Αναστασιάδης σημείωσε πως η ψήφιση από τη Βουλή του νομοσχεδίου που τροποποιεί το Σύνταγμα συνιστά μια ιστορική εξέλιξη. Ο Πρόεδρος σημείωσε πως αναδιαμορφώνεται η ανώτατη βαθμίδα του δικαστικού μας συστήματος, αφού για πρώτη φορά δημιουργείται τριτοβάθμια δικαιοδοσία. «Ανοίγει ο δρόμος για την ψήφιση των νομοσχεδίων, που δημιουργούν το νέο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, το νέο Ανώτατο Δικαστήριο και το Εφετείο», κατέληξε.
Γραπτή Δήλωση της Υπουργού Διακαιοσύνης
Σήμερα είναι μια μεγάλη μέρα για τη Δημοκρατία και τους πολίτες, η Βουλή στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, αναφέρει σε γραπτή δήλωσή της η υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Στέφη Δράκου, για την υπερψήφιση της συνταγματικής τροποποίησης που προνοεί τη δημιουργία της τριτοβάθμιας δικαιοδοσίας στα δικαστήριά μας.
Ικανοποίηση Γενικού Εισαγγελέα
Για πολύ σημαντική ημέρα έκανε λόγο και ο Γενικός Εισαγγελέας, Γιώργος Σαββίδης, σε γραπτή του δήλωση μετά την ψήφιση, από την Ολομέλεια Βουλής, της συνταγματικής τροποποίησης που επιτρέπει τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό της δομής και της λειτουργίας των δικαστηρίων. Σύμφωνα με τον Γενικό Εισαγγελέα, οι νομοθετικές αλλαγές διαλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης. Η μεταρρύθμιση, ανέφερε, σκοπεί να αντιστρέψει την άτακτη τροχιά κατάρρευσης του κυπριακού δικαστηριακού συστήματος, να αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης και να δομήσει ένα νέο, ταχύ και αποτελεσματικό σύστημα απονομής της για τους πολίτες και τη χώρα.
Ιστορική ημέρα για τη Δικαιοσύνη
Για ταχύτερη και ποιοτικότερη απονομή της Δικαιοσύνης με την τροποποίηση του Συντάγματος, έκαναν λόγο πρώην Δικαστές και Υπουργοί της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά την ψήφιση της τροποποίησης του Συντάγματος.
- Ο πρώην Πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου, Μύρων Νικολάτος, μιλώντας στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων έκανε λόγο για μια ιστορική ημέρα, για να σημειώσει πως η μεταρρύθμιση σε τομείς των Δικαστηρίων και του Δικαστικού Συστήματος θα έπρεπε να είχε γίνει νωρίτερα. Ωστόσο, ο κ. Νικολάτος ανέφερε πως «έστω και τώρα πρόκειται για ένα τεράστιο επίτευγμα», προσθέτοντας ότι «η Δικαιοσύνη στην Κύπρο στέκει ψηλά και είναι ανεξάρτητη από κάθε εξωτερική παρέμβαση, ενώ η ποιότητα της απονομής της Δικαιοσύνης είναι ικανοποιητική».
- Ο τέως Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας και πρώην Δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Κώστας Κληρίδης, ανέφερε ότι οι αλλαγές που επιφέρονται στο δικαστικό σύστημα με τις θεσπισθείσες νομοθεσίες είναι σίγουρα πολύ σημαντικές, για να σημειώσει ότι «ιδιαίτερα ο καταμερισμός των εξουσιών και δικαιοδοσιών μεταξύ του Ανώτατου Δικαστηρίου και του Συνταγματικού Δικαστηρίου αναμένεται να δώσει ώθηση στην εκδίκαση των υποθέσεων, που ήταν μέχρι σήμερα στην αποκλειστική δικαιοδοσία ενός Ανώτατου Δικαστηρίου».
- Η τέως Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Έμιλυ Γιολίτη, εξέφρασε την ικανοποίησή της, γιατί όπως είπε «έγινε το πρώτο βήμα στη μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης». Είπε ότι για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου εργάστηκαν πολλά άτομα, ωστόσο, ιδιαίτερη μνεία έκανε στην αείμνηστη Μαριάννα Σανταμά Πατσαλίδου, η οποία διεύθυνε το Τμήμα Δικαιοσύνης του Υπουργείου και εργάστηκε, όπως σημείωσε, «όσο κανένας άλλος» στις διαδοχικές εκδοχές των νομοσχεδίων.
- Ο πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Ιωνάς Νικολάου έκανε λόγο για «ιστορική μέρα», αφού όπως είπε «οι αλλαγές που γίνονται στη δομή των Δικαστηρίων είναι πολύ σημαντικές και καθοριστικές για το Δικαστικό Σύστημα». Ο κ. Νικολάου εξήγησε πως «η σύσταση και η επαναλειτουργία του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου αποτελεί μια ξεχωριστή αλλαγή, η οποία θα ρυθμίσει ζητήματα δημοκρατικοποίησης, διαφάνειας, λειτουργίας και ορθολογιστικής και ενιαίας εφαρμογής των συνταγματικών διατάξεων», σημειώνοντας πως αυτό από μόνο του «συνιστά μια ξεχωριστή και σημαντική αλλαγή».
