Τις πταίει: Η κοινωνική αδράνεια και ο κρατικός Μινώταυρος

Τρίτη, 15/1/2019 - 08:00
Ιωάννης Σάββα
Γράφει ο Ιωάννης Σάββα
Αρχαιολόγος-Ιστορικός ερευνητής

Η απουσία κριτικής σκέψης και αναστοχασμού, προϊόντα παιδείας και τα δύο, οδηγεί στην απερισκεψία και η απερισκεψία με τη σειρά της οδηγεί στην βλακεία, την κοινωνική μάστιγα κάθε «εθνικής» ιστορίας. O ρόλος των ηλιθίων στα εθνικά και ταξικά ζητήματα υπήρξε άμεσος και καταλυτικός. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη για τους ιστορικούς και τους πάσης φύσεως πολιτικούς επιστήμονες η εκπόνηση ερευνών  και διατριβών, όπου θα εντάσσεται στην ιστορική μελέτη η συνιστώσα της βλακείας, η οποία με ολίγην βοήθεια εκ των άνωθεν λειτουργεί συνήθως υπέρ του κράτους και υπέρ των ανώτατων κοινωνικών στρωμάτων και σπάνια υπέρ των κατώτερων στρωμάτων.

Η βλακεία, που είναι και μαζική πανάθεμά την, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνική αδράνεια και την αναλγησία. Όταν βέβαια λέμε βλακεία, δεν εννοούμε σε καμία περίπτωση τον α-μόρφωτο (που δεν έχει πάρει μορφή, δεν έχει δηλαδή μορφοποιηθεί ή τον αναλφάβητο άνθρωπο. Σημείωση:  είναι διαφορετικό να είσαι μορφωμένος με δική σου μορφή/χαρακτήρα από το να είσαι σπουδαγμένος, απόφοιτος δηλαδή πανεπιστημίου). Καμία σχέση. Με την λέξη βλάκας, τουλάχιστον στην κοινωνιολογική της διάσταση, εννοούμε τον άνθρωπο εκείνο που χωρίς να έχει μπροστά του όλα τα δεδομένα ή την απαραίτητη γνώση για να τα επεξεργαστεί, προβαίνει βεβιασμένα και αυθαιρέτως στην άποψή του, την οποία θεωρεί ολόσωστη και προέκταση και καλά του αναφαίρετου δημοκρατικού δικαιώματός του και την οποίαν άποψη μάλιστα δεν διστάζει να υπερασπιστεί  με κάθε μέσο ως να ήταν αποκάλυψη από τον Θεό! Επικίνδυνη λοιπόν η βλακεία, δύο φορές επικίνδυνη η θείας εμπνεύσεως βλακεία.

Εδώ και δεκαετίες, φιλήσυχοι πολίτες όλων των κατηγοριών μας βομβαρδίζουν, με την πρώτη ευκαιρία και με κάθε μέσο, με τις λεγόμενες κρατικές ευθύνες, για το πόσο πολύ ευθύνεται το κράτος για τις ελλείψεις στα θέματα ασφαλείας, παιδείας, υγείας, κοινωνικής δικαιοσύνης, διεθνών σχέσεων και ούτω καθεξής. Τόσο μαζικός και διηνεκής είναι ο βομβαρδισμός αυτός, που από το πολύ πες-πες το πιστέψαμε κιόλας και γείραμε στο μύθο μας. Λες και το κράτος είναι έννοια μεταφυσική που υπάρχει αυθύπαρκτα και αντλεί την δυναμή του από καμιά μυστική, μαγική πήγη τύπου «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών»! Λες και το κράτος δεν αποτελεί τον αντικατοπτρισμό μίας κοινωνίας που το συντηρεί και το διογκώνει, μιας κοινωνίας εξίσου, αν όχι περισσότερο, ένοχης και συνυπεύθυνης.

Η λαϊκή διαφωνία και η οποιαδήποτε  αντίδραση της κοινωνίας περιορίζεται στην αλληλοκατηγορία μεταξύ δεξιών και αριστερών και όπως πάντα στην επίρριψη ευθυνών στον κρατικό Μινώταυρο, που ούτως ή άλλως αν η πόλη δεν του έστελνε πειθήνια κάθε χρόνο εφτά νέους και εφτά νέους για να τραφεί, θα είχε προ πολλού λιμοκτονήσει. Έτσι με τον τρόπο αυτό η ανάληψη της ευθύνης δεν γίνεται ποτέ, αφού η κοινωνία φταίει πάντα το κράτος και το κράτος με την σειρά του αρχίζει να πετάει το μπαλάκι στον ένα ή στον άλλο αρμόδιο φορέα μέχρι που στο τέλος η κατάσταση θυμίζει αγώνα αντισφαιρισης! (αυτό αποτελεί και το ευφυέστερο επίτευγμα της αστικής δημοκρατίας, η διακλάδωση δηλαδή των ευθυνών).  Αυτό έχει ως τελικό αποτέλεσμα η ασθένεια της κρατικής κακοδιαχείρισης να εξελίσσεται σε χρόνια πάθηση και σιγά σιγά σε καρκίνωμα.

Αν λοιπόν μετοικήσω εις Κύριον και με ρωτήσει το πνεύμα του Χαριλάου Τρικούπη «Τις πταίει» τελικά, δεν θα διστάσω να του απαντήσω απερίφραστα και καθέτως: Δεν φταίνε φυσικά οι ολίγοι ισχυροί εκμεταλλευτές που οικοδομούν τον πλούτο και την ευμάρειά τους στη ράχη του λαού ούτως ώστε να γίνετε εσείς πτωχότεροι, όχι μόνο τω πνεύματι αλλά και τω σαρκί. Εξάλλου κάθε νοήμων άνθρωπος θα προτιμούσε να είναι εκμεταλλευτής παρά εκμεταλλευόμενος. Όχι, φταίτε όλοι εσείς, που σιωπήσατε για κάθε αδικία, φταίτε όλοι εσείς που βολευτήκατε, ως γνήσιοι αστοί, μέσα σε μια γυάλα ωφελιμιστικού τύπου πολιτισμού, τον οποίο συντηρείτε με φορμόλη που κλέβετε από τους «εχθρικούς» λαούς.

Και μην μου αρχίσετε πάλι τα γνωστά «νοικοκυρίστικα» πράγματα, και τί να κάνουμε, είμαστε λίγοι, είμαστε αδύνατοι, ο εχθρός κατέχει θέσεις κλειδιά κλπ. Είστε οι ψηφοφόροι που νομιμοποιείτε τα καθεστώτα, είστε οι εργαζόμενοι που υποβαστάζετε το Κεφάλαιο. Η κοινωνία άλλωστε δεν ανέλαβε ποτέ της την ευθύνη για τα ειδεχθή εγκλήματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, εγκλήματα τα οποία έγιναν με την ανοχή και στήριξη της πλειοψηφίας, σε ένα θρίαμβο βασικά της κοινωνικής αδράνειας. Προτιμήσαμε να μετατοπίσουμε την ευθύνη σε «κακά» πρόσωπα, στους «κακούς» Ναζί και στους «κακούς» φασίστες, οι οποίοι δεν θα μπορούσαν να πράξουν ούτε τα μισά αν η κοινωνία δεν έμενε αμέτοχη, χρόνια πριν το Ολοκαύτωμα γίνει πράξη. Σκόπιμα, επομένως, παρακάμψαμε για άλλη μια φορά την ευθύνη μας ως κοινωνία, σκόπιμα την παραβλέπουμε καις σήμερα.  Σαν κοινωνία, σαν λαός, είστε ο μόνος που έχει στα αλήθεια δύναμη. Αλλά δυστυχώς περί βλακείας ο λόγος...

Ίσως τελικά να μην ζούμε σε έναν ονειρικά πλασμένο κόσμο. Ίσως σε κάποιους να άρεσαν κιόλας τα εγκλήματα, διεγερμένοι από καθαρά σαδιστική ψυχολογική φύση. Και σήμερα όλοι αυτόι που ερωτοτροπούν με τον φασισμό και το ρατσισμό, μάλλον δεν έχουν άγνοια επί του θέματος όπως θέλαμε ελπιδοφόρα να πιστεύουμε. Και θα έχουν βέβαια και αμέριστη την ευθύνη, όταν η ανθρωπότητα οδηγούμενη σε έναν νέο Παγκόσμιο Πόλεμο, που μοιάζει αναπόφευκτος, θα βγει από αυτόν πιο συνειδητοποιημένη και φυσικά πιο αυστηρή με όσους είτε απο βλακεία, είτε από σαδισμό είτε από καιροσκοπισμό, έκαναν πλάτες στους δολοφόνους  της.

Εύχομαι εκ βαθέων καρδίας να ανατείλει μια ώρα αρχύτερα ο ‘Ηλιος του ποιητή και να βρεθεί ο Θησέας που θα θέσει (Θησεύς < τίθημι< θέτω δηλαδή) το αγαθό της κοινωνικής δικαιοσύνης και το συμφέρον των πολλών πάνω από το προσωπικό του όφελος, πάνω ψηλά, σε ύψη σπουδαία, πνευματικά και δυσθεώρητα, εκεί όπου βρίσκεται προστατευμένος από την εθνοκαπηλία ο Ιδεατός κόσμος του Πλάτωνα και ίσως και ο χριστιανικός Θεός.