Oυσιαστική μεταρρύθμιση ή απλή μετάλλαξη του δημόσιου τομέα;

Τρίτη, 29/10/2019 - 08:45
Κωνσταντίνος Φυτιρής
Υποναύαρχος εν αποστρατεία
"Πρέπει πάντα να είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτό που δεν ευχόμαστε να μας συμβεί"

Η αναγκαιότητα για την μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα αποτελεί διακαή πόθο των πολιτών και των εκάστοτε κυβερνήσεων καθόσον είναι κοινώς αποδεκτό, ακόμα και από τους ίδιους τους δημόσιους υπαλλήλους, ότι οι κρατικές υπηρεσίες για διάφορους λόγους ΔΕΝ μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις της κοινωνίας. Ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας αποτελούν τα δύο πόδια σε μια υγιή και ευημερούσα κοινωνία. Αν το ένα εκ των δύο υποφέρει θα υποφέρει και το άλλο. Συνεπώς η ομαλή λειτουργία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα απαιτεί κυρίως την  ίδια ταχύτητα και αποτελεσματικότητα προκειμένου να υπάρχει ανάπτυξη και ευημερία σε όλη την κοινωνία.  Το ερώτημα που τίθεται είναι πολύ απλό! «Η σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας ρυθμίζει αυτό το ζήτημα ώστε εν τέλει να λειτουργεί προς όφελος των πολιτών?» Με κάθε ειλικρίνεια εκφράζω σεμνά την επιφύλαξη μου λαμβάνοντας υπόψη το νομοσχέδιο που κυκλοφορεί για την μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτό δυστυχώς  που ουσιαστικά ρυθμίζεται είναι η διατήρηση των κεκτημένων θέσεων εξουσίας από τις διάφορες παρατάξεις και όχι η αναβάθμιση των υπηρεσιών για βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών. Ο απολογισμος, η αυτοκριτική, η ανασύνταξη δυνάμεων και οι ορθές αποφάσεις για να διορθωθούν τα λάθη και να αποκατασταθούν οι  χαμένες αξίες ανήκει πρωτίστως στην κυβέρνηση και στις πολιτικές παρατάξεις. Με αφορμή δε και την πρόσφατη συνέντευξη του Γενικού Εισαγγελέα σχετικά με την διαφθορά στο Δημόσιο τομέα η οποία εξαπλώνεται σαν γάγγραινα, τη συνεχιζόμενη κρίση στην παιδεία , την υγεία, στο οικονομικό/τραπεζικό σύστημα που άλλους θάβει στο λάκκο της εξαθλίωσης  και άλλους κάνει πλούσιους σε μια νύκτα, είναι καιρός οι  πολίτες,  οι οποίοι είναι οι εργοδότες αυτού του ταλαιπωρημένου κράτους και του δημοσίου τομέα του, να αναλάβουν πρωτοβουλίες στηρίζοντας με ουσιαστικό και έννομο τρόπο την ηθική αποκατάσταση της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Άπαντες στην κοινωνία έχουν το μερίδιο ευθύνης τους, αλλά οι τελευταίοι που ευθύνονται είναι οι απλοί πολίτες. Φτάσαμε σε ένα σημείο πλέον που κινδυνεύει η ίδια η ύπαρξη μας και το μέλλον των παιδιών μας και όμως η Κυπριακή Ελίτ  ελέγχει με άνομα μέσα δυστυχώς, την εκτελεστική - νομοθετική αλλά και τη δικαστική εξουσία. Ο υπέρτατος στόχος αυτής της ελίτ είναι ο έλεγχος της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και της  εξουσίας καταλαμβάνοντας και ελέγχοντας τις θέσεις κλειδιά στον δημόσιο κυρίως τομέα. Τα κυριότερα εργαλεία της είναι οι διάφορες επιτροπές διορισμού και προαγωγών στο δημόσιο τομέα, τηρώντας όμως αναλογική κατανομή  προς όλες τις πολιτικές κατευθύνσεις γιατί ο τροχός γυρίζει... Δυστυχώς οι επιτροπές αυτές δεν αφήνονται να λειτουργήσουν ορθολογικά και αξιοκρατικά και είναι αναγκασμένες να  εξετάζουν όχι με βάση του ποιός έχει τα περισσότερα προσόντα και μπορεί να ανταποκριθεί στα καθήκοντα του, αλλά μόνο εάν ανήκει στην παράταξη που έχει σειρά να διορίσει σε συγκεκριμένη θέση ακόμα και εάν ο υποψήφιος είναι τελείως αδαής και άσχετος με τα συγκεκριμένα καθήκοντα. Δυστυχώς με αυτό τον τρόπο κατοχυρώνεται η μειωμένη απόδοση, η αναξιοκρατία, η έλλειψη οράματος, ζήλου και ενδιαφέροντος. Αυτό έχει σαν συνέπεια οι ανεπαρκείς που διακατέχονται από  ανασφάλεια  να φέρονται με αυταρχισμό, εξουσιομανία και αλαζονία  με φυσιολογικά επακόλουθα να υπολειτουργεί  ο δημόσιος τομέας και κατ’επέκταση να υποφέρει ο απλός πολίτης. Ευτυχώς βέβαια που υπάρχει και ένα ποσοστό πολιτικών και δημόσιων λειτουργών που «φυλάει θερμοπύλες» τηρώντας αξιοπρεπή στάση και με την εργατικότητα τους δεν αφήνουν το πλοίο να βουλιάξει! Η αλήθεια είναι ότι το μέσο μορφωτικό επίπεδο στο δημόσιο τομέα είναι πολύ υψηλό και θα μπορούσε να υπάρχει υψηλή  παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητα , αλλά λόγω κακής νοοτροπίας και αναξιοκρατίας/ανεπάρκειας στα άνω δώματα το μέσο τελικό αποτέλεσμα είναι  χαμηλό.

Με αφορμή όλα αυτά που συμβαίνουν και έχουμε πάρει τον κατηφορο ως κοινωνία χωρίς να σκεφτόμαστε ότι η νέα γενιά είναι ικανότατη, αγνή, ακομπλεξάριστη και της αξίζει ένα καλύτερο μέλλον, θα ήθελα να δανειστώ μερικά εξαιρετικά μεταφρασμένα διδάγματα από το  προ 2500 ετών  κείμενο του Πλουτάρχου «ΣΟΛΩΝ» που αντικατοπτρίζουν την σημερινή κατάσταση της κοινωνίας μας.

Γύρω στα 600 π.Χ. η πλειοψηφία του πληθυσμού της Αθήνας βρισκόταν σε άθλια κατάσταση. Όπως μας πληροφορεί ο Πλούταρχος  στον βίο του Σόλωνα «την περίοδο αυτή η ανισότητα ανάμεσα στην ελίτ της Αθήνας και στους απλούς πολίτες είχε φτάσει στο κορύφωμα της. Όλος ο λαός ήταν χρεωμένος στην ελίτ!

Το 594 π.Χ. η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο και όλες οι πλευρές κατέληξαν σε έναν ιστορικό συμβιβασμό αναθέτοντας στον Σόλωνα να προβεί στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για την εξυγιάνση του δημόσιου τομέα, της εξουσίας και των πολιτών. 

Με τις πολιτειακές του μεταρρυθμίσεις ο Σόλων επιθυμούσε να μετατοπίσει το ενδιαφέρον του πολίτη από το σπίτι, την οικογένεια και τα ατομικά του συμφέροντα προς την πόλη και το κράτος. Θεωρούσε ότι αυτή η αλλαγή νοοτροπίας ήταν ουσιαστικός παράγοντας για την βελτίωση της κοινωνίας και της πολιτικής ζωής. Για το σκοπό αυτό  θέσπισε ειδικό νόμο που ανέφερε «ότι χάνει τα πολιτικά του δικαιώματα όποιος μένει ουδέτερος σε περίπτωση κοινωνικής κρίσης. Ήθελε,  ο Σόλων κανένας πολίτης να μη μένει αδιάφορος και ασυγκίνητος για τα δημόσια ζητήματα κοιτάζοντας μόνο πως να εξασφαλίσει τα δικά του συμφέροντα. Αντίθετα, έπρεπε ο πολίτης από την αρχή να παίρνει θέση πλάι σε αυτούς που ενεργούν πιο σωστά και πιο δίκαια και να κινδυνεύει μαζί τους και να τους βοηθά»

Η Ιστορία επαναλαμβάνεται και η Κυπριακή κοινωνία σήμερα χρειάζεται άμεσα έναν σύγχρονο «ΣΟΛΩΝΑ» για να προβεί στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα μετατρέψουν τον πολίτη σε ρυθμιστή και ελεγκτή του κράτους, ώστε αυτό να λειτουργεί πρωτίστως για το σύνολο των πολιτών και όχι για την ελίτ που ελέγχει την οικονομία και την εξουσία. Εάν συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση τότε αργά ή γρήγορα οι πολίτες θα αντιδράσουν γιατί η διαπλοκή, διαφθορά και απληστία θα πονέσουν τόσο πολύ την κοινωνία των πολιτών που ενστικτωδώς θάρθει η στιγμή που θα εκραγεί με απρόβλεπτες συνέπειες.

Το Σύνταγμα της Κ.Δ παρά τις όποιες ελλείψεις του, προβλέπει και καλύπτει πλήρως την ισονομία - αξιοκρατία και κατανομή της εξουσίας ώστε να υπάρχει ευημερία σε όλη την κοινωνία. Απαραίτητη προϋπόθεση η τήρηση αυτών των αρχών από την Νομοθετική - Εκτελεστική και Δικαστική Εξουσία. Μπορεί να εκτραπεί το ποτάμι; Ρεαλιστικά ομιλούντες πολύ δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο! Εάν οι πολίτες αποφασίσουν να του αλλάξουν πορεία δημιουργώντας φράγμα εκτροπής, στηρίζοντας νέες πρωτοβουλίες αλλαγής, τότε ΝΑΙ υπάρχει ελπίδα κοινωνικής και εθνικής ανάκαμψης! Σημαντικότατο ρόλο σε αυτή την προσπάθεια μπορούν να διαδραματίσουν τα  ΜΜΕ με την τεράστια δυναμική και δυνατότητα διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, αρκεί βέβαια να  απεξαρτηθούν και να διαχωρίσουν τη θέση τους από το  διαβρωμένο μέρος της  κυπριακής ελίτ. Η ουσιαστική εσωτερική μεταρρύθμιση του κράτους θα είναι το ισχυρότερο όπλο για την ευημερία της νέας γενιάς αλλά και για την αντιμετώπιση του προαιώνιου εχθρού που βρίσκεται εδώ και 45 εντός των τειχών και μας απειλεί με εξαφάνιση από την πατρώα γη!