Στις αρχές του 2020, όταν ο κορονοϊός στην Κίνα ξέφυγε και μετατρέπεται σε παγκόσμια πανδημία, σφραγίζοντας τα σπίτια και την οικονομία, περίμενα πως η απάντηση θα ήταν εξοικονομήσεις και έκτακτες φορολογίες σε όσους δεν επηρεάζονταν (ή ακόμη επωφελούνταν) από την κρίση. Πως αυτός θα ήταν ο μόνος τρόπος για να στηριχθούν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις που έμειναν χωρίς εισόδημα. Πως μόνο έτσι θα άντεχαν τα δημόσια οικονομικά και πως ακόμη και με το λεφτό-δέντρο που προσέφεραν οι κεντρικές τράπεζες, δηλαδή τα μηδενικά επιτόκια και το εκτεταμένο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, θα λαμβάνονταν ανάλογα μέτρα. Πως τα κράτη δεν θα έμπαιναν στον πειρασμό να πιστέψουν πως θα «καθάριζαν» με «τύπωμα» χρήματος. Πως η πληθώρα της ρευστότητας θα ήταν απλά το «παυσίπονο» που θα μετριάζει τις δύσκολες αποφάσεις που θα έπρεπε να πάρουμε και που ποτέ δεν πήραμε.
Ότι δεν κάναμε τότε, θα πρέπει να το κάνουμε τώρα και μάλιστα με το «παυσίπονο» της ρευστότητας να έχει μετατραπεί σε «δηλητηριώδη» πληθωρισμό και να έχει δημιουργήσει σοβαρότερες «επιπλοκές». Η ουσία ωστόσο, παραμένει η ίδια. Ότι δηλαδή πρέπει κάποιοι να πληρώσουν περισσότερα σε φορολογίες για να στηριχθούν τα δημόσια οικονομικά και οι δυνατότητες του κράτους για κοινωνικές και αναπτυξιακές δαπάνες. Πως ταυτόχρονα θα πρέπει να ιεραρχηθούν οι δαπάνες με βάση τις νέες πραγματικότητες και με γνώμονα την οικονομική τους απόδοση τους και την κοινωνική τους αξία. Με άλλα λόγια, πως πρέπει κάποιοι να πάρουν λιγότερο δημόσιο χρήμα. Και πρέπει να γίνει κατανοητό πως η όποια αδράνεια ή μη απόφαση, απλά επιμερίζει το κόστος σε όλους, είτε το αντέχουν είτε όχι. Πως θα πληρώσουν το ίδιο και τα νοικοκυριά που μπορούν και αυτά που δεν έχουν. Πως τα ίδια θα πληρώσουν και οι επιχειρήσεις που έμειναν δύο χρόνια κλειστές και αυτές που δουλεύουν ασταμάτητα μέσα στην πανδημία. Πως η όποια αναβολή απόφασης, απλά σπρώχνει το πρόβλημα για παρακάτω. Στις επόμενες γενιές με νέο και ακριβότερο δανεισμό. Εκεί δηλαδή που εκτός από το κόστος της πανδημίας, τον πληθωρισμό που ακολούθησε, θα πρέπει να διαχειριστούμε και μια ύφεση στην οικονομία. Αν δούμε και λίγο πιο κάτω, θα πρόσθετα και την κρίση του χρέους.
Όσο αποφύγαμε το κόστος της πανδημίας, όσο αποφύγαμε τον πληθωρισμό, τόσες πιθανότητες έχουμε να ξεφύγουμε από την ύφεση. Ωστόσο, σημασία έχει όχι μόνο πως θα τη διαχειριστούμε, αλλά και τι κάνουμε όσο έχουμε ακόμη οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας, η οικονομία θα τρέξει 2.5% του χρόνου, αυτό θα βοηθήσει για να λάβουμε χρήσιμες αποφάσεις με πολιτικό κόστος. Θα πρέπει να δούμε από που αυξάνονται τα έσοδα και που μειώνονται τα έξοδα. Έργα που δεν έχουν πρόσθετη αξία για την κοινωνία και την οικονομία θα πρέπει να αναβληθούν για αργότερα. Η αύξηση του εταιρικού φόρου από το 12.5% στο 15% θα πρέπει να εξεταστή και μέσα από τα δημόσια οικονομικά και τις δυνατότητες που δεν θα έχουμε για φθηνό δανεισμό. Αυτά τα διλήμματα θα βρει μπροστά του ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας και τις συνέπειες των πράξεων ή των παραλήψεων του θα τις βρούμε μπροστά μας και όλοι οι υπόλοιποι. Καλή χρονιά σε όλους μας.
