Αιδώς  Ύβρις  Νέμεσις 

Τετάρτη, 9/10/2019 - 14:08
Ελένη Πλαβούκου
ΕΛΕΝΗ ΠΛΑΒΟΥΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ - ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Η Ιστορία μας διδάσκει έλεγε ο πατέρας μου και ιδιαίτερα σ αυτόν τον τόπο που οι ρίζες της είναι βαθιές, έχουμε πολλά απ τα οποία μπορούμε να διδαχθούμε.

Για παράδειγμα βλέπουμε στον Όμηρο και στις αρχαίες τραγωδίες ότι η υπόληψη των ηρώων  εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο με τον οποίο τα υπόλοιπα μέλη της κοινότητάς, τους κρίνουν για τη συμπεριφορά τους. Το τι θα πουν «οι άλλοι», η κοινή γνώμη, ενδιαφέρει και απασχολεί. Και σήμερα ισχύει όταν αφορά  ευαίσθητα για την κοινωνία θέματα. 

Ένα γεγονός λυπηρό με ρατσιστικές εκφάνσεις απέκτησε οντότητα και αρνητική διάσταση για τις πρωταγωνίστριες, όταν τέθηκε στην κρίση των πολλών. Όταν εμφανίστηκε ως καταγεγραμμένο video στα αδηφάγα μάτια των χρηστών των social media και τα σχόλια τους πήραν αναπόφευκτα θέση κριτή. Αν είχε μείνει στην σκιά, στις παρυφές της καθημερινότητας όπως γίνεται με πλείστε αντίστοιχες περιπτώσεις,  δεν θα ήταν ίδιο για τις πρωταγωνίστριες.

Η αἰδώς, ως συνείδηση και αυτοέλεγχος, στα αρχαία κείμενα, εμποδίζει την πραγματοποίηση μιας ενέργειας, επιβάλλοντας στους ήρωες και στις ηρωίδες το αίσθημα ότι κινδυνεύουν να διαπράξουν κάτι, που ως ανάρμοστο ή απαράδεκτο, θα προκαλέσει την έντονη αποδοκιμασία των άλλων. Είναι και έμμεσα προτρεπτική, υποδεικνύοντας την εκτέλεση μιας εναλλακτικής πράξης που είναι κοινωνικά αποδεκτή. Όταν όμως οι πολίτες στερούνται αιδούς, υπερεκτιμούν τις ικανότητες τους, τη δύναμή τους, σωματική και οικονομική και γίνονται αλαζόνες.  Οι πράξεις τους  μπορεί να γίνουν προσβλητικές απέναντι στους φυσικούς και ηθικούς κανόνες , απέναντι στους συμπολίτες τους.

Και έτσι οι ενέργειες τους και στις τραγωδίες και στο σύγχρονο "έργο" που παρακολουθήσαμε στο video περνάνε στο επόμενο στάδιο.

Την Ύβριν.

Η ύβρις των πρωταγωνιστών στα έργα των μεγάλων τραγωδών  εξοργίζει τους θεούς. Και έχει πάντα ως συνέπεια την θεϊκή τιμωρία. 

Η Νέμεσις είναι η τιμωρία των θεών και της Κοινωνίας η κατακραυγή σήμερα .

Στο επίμαχο video ύβρις μπορεί να θεωρηθεί η πράξη έκφρασης υπεροχής ενός πολίτη που ζει στην άνεση και την ειρήνη, σε μία καλοδομημένη κοινωνία,  απέναντι σε κάποιον που θεωρεί κατατρεγμένο πρόσφυγα ή οικονομικό μετανάστη.“Βρισιά ή βρισιές” λόγων και πράξεων που θίγουν την τιμή και την αξιοπρέπεια του θεωρούμενου κατώτερης ισχύος και οικονομικά αδυνάτου.

Και εδώ η Νέμεσις ήλθε μέσω των social media και της κατακραυγής της κοινωνίας των χρηστών που ίσως είναι νεώτεροι κατά κανόνα. Tweets και δηκτικά σχόλια ήταν η τιμωρία της αυθάδικης και αλαζονικής συμπεριφοράς.  Και ήταν αυστηρή, πολύ αυστηρή. 

Αλλά γιατί οδηγηθήκαμε ως εδώ ως κοινωνία.

Η έλλειψη εσωτερικής συνείδησης και αιδούς των μονάδων, των οικογενειών, των οργανωμένων κοινωνικών συνόλων. πχ φανατικών οπαδών ποδοσφαίρου, θρησκειών κλπ. ,δημιουργεί πεδίο αρνητισμού στους πολίτες όλων των ηλικιών. Μεταδίδεται από  απαίδευτους ή εθελοτυφλούντες ενήλικες χωρίς αρχές στις επόμενες γενιές, οι οποίες βρίσκονται παγιδευμένες σε παράλογες συμπεριφορές που καθοδηγήθηκαν από αυτήν την κακή κληρονομιά.  Μόνον μέσα από την παιδεία, σχολείου, οικογένειας και κοινωνίας θα δώσουμε πάλι στην Αιδώ, την θέση που της αρμόζει  και θα δημιουργήσουμε μια κοινωνία ίσων. Κοινωνία ίσων πολιτών με δικαιώματα, υποχρεώσεις και ενσυναίσθηση και να βάλουμε φρένο στην όποια τάση διαμόρφωσης "πιο ίσιων από τους ίσιους".